Ξενοφοβία, γκέτο και κοινωνικός διαχωρισμός ανάβουν «φωτιές»

Παγκόσμια αίσθηση προκάλεσαν οι ταραχές στη Σουηδία , στη χώρα με το υψηλότερο επίπεδο διαβίωσης στην Ευρώπη, που αποτελεί πρότυπο κράτους στον τομέα των κοινωνικών παροχών. Οι εποχές, όμως, φαίνεται πως αλλάζουν ακόμα και για τη σκανδιναβική χώρα που δεν γλιτώνει τις συνέπειες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της έξαρσης της ξενοφοβίας. Για τον «έξω κόσμο» δημιουργήθηκαν απορίες γι' αυτό το βίαιο ξέσπασμα στα προάστια της Στοκχόλμης. Η αστυνομία έκανε λόγο για «νεανικές συμμορίες και εγκληματίες». Άλλοι μίλησαν, όμως, για τελείως διαφορετικούς παράγοντες, που έχουν να κάνουν με το δημογραφικό και το οικονομικό επίπεδο, οπτική που ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Ένα πρόβλημα που συναντάται ευρέως στην Ευρώπη, η υψηλή ανεργία στους μετανάστες νεαρής ηλικίας, σημειώνεται και στη σκανδιναβική χώρα. «Υπάρχει το πρόβλημα της έλλειψης θέσεων εργασίας και η έλλειψη ευκαιριών για τους ανθρώπους που ζουν στις συγκεκριμένες περιοχές» αναφέρει ο Ντέιβιντ Λάντες της αγγλόφωνης εφημερίδας The Local της Σουηδίας, γεγονός που επιβεβαιώνουν οι αριθμοί: Η ανεργία στους Σουηδούς ανέρχεται στο 6%, ενώ για τους μετανάστες -που αποτελούν το 15% του πληθυσμού- το ποσοστό «εκτοξεύεται» στο 16%. Ο Γιόχαν Σουκ, οικονομικός αρθρογράφος της μεγαλύτερης εφημερίδας της χώρας, Dagens Nyheter (DN), σε άρθρο του σχολίασε για τα επεισόδια στη Χάσμπι ότι το ποσοστό των νέων ατόμων που είναι αδρανείς -ούτε σπουδάζουν ούτε δουλεύουν- εκεί είναι ιδιαίτερα υψηλό, αφού ανέρχεται στο ιλιγγιώδες 30%, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. «Μία σπίθα (σ.σ. όπως ο θάνατος του 69χρονου που πυροδότησε τα επεισόδια) μπορεί να είναι αρκετή για να προκαλέσει δυσάρεστες συνέπειες που επηρεάζουν ευάλωτα άτομα στις συγκεκριμένες συνθήκες» αναφέρει χαρακτηριστικά, παραλληλίζοντας τις ταραχές με αυτές του Λονδίνου και του Παρισιού τα προηγούμενα χρόνια. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι έπειτα από δεκαετίες εφαρμογής του «σουηδικού μοντέλου» που χαρακτηρίστηκε από τις κοινωνικές παροχές, η Σουηδία μειώνει το ρόλο του κράτους από τη δεκαετία του 1990, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση ανισότητας από οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη οικονομία του ΟΟΣΑ, γράφει το πρακτορείο Reuters. Έκρηξη της ξενοφοβίας Στις συνοικίες-γκέτο υπάρχουν καταγγελίες για αστυνομική βία, ρατσισμό και περιθωριοποίηση , ενώ παράλληλα έχει επανέλθει η συζήτηση για το κατά πόσο έχει λειτουργήσει το πολυπολιτισμικό μοντέλο κοινωνίας, με το εθνικιστικό κόμμα «Σουηδοί Δημοκράτες» να εμφανίζεται τρίτο στις δημοσκοπήσεις, αντικατοπτρίζοντας την άνοδο της ξενοφοβίας. «Είναι μία ξεκάθαρη συνέπεια της πολυπολιτισμικής πολιτικής που εφάρμοσε η Σουηδία τη δεκαετία του '80 και αύξησε αυτή του '90. Δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση. Είχαμε κι άλλου τέτοιου είδους ταραχές, εις βάρος των σουηδικών αρχών. Τα έχουμε δει στη Δυτική Ευρώπη, είναι πολύ θλιβερό και θα δούμε κι άλλα αν δεν αλλάξουμε πολιτικές» δήλωσε στο Russia Today ο πρόεδρος του κόμματος, Μαρκ Άμπραμσον. Ο ίδιος θεωρεί ότι οι μετανάστες δεν μπορούν να ενσωματωθούν στη σουηδική κοινωνία ούτε να δεχθούν τις αρχές της χώρας, γι’ αυτό και αντιδρούν. Ο πολιτικός κόσμος της σκανδιναβικής χώρας, πάντως φαίνεται αρκετά μπερδεμένος σχετικά με το τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί το βίαιο ξέσπασμα. Η ξενοφοβία, πάντως, φαίνεται να μπαίνει για τα καλά στις φιλήσυχες σκανδιναβικές χώρες, είτε με τη μορφή σοκ (με το μακελειό του ακροδεξιού Άντερς Μπέρινγκ Μπράιβικ στη Νορβηγία και τις ταραχές στη Χάσμπι της Στοκχόλμης) είτε βαθμιαία και συνειδητά (με την εκλογική επιτυχία των εθνικιστών Αληθινών Φινλανδών). Η οικονομική κρίση και η παγκοσμιοποίηση φαίνεται πως έχουν τερματίσει για τα καλά την αθωότητα των βορείων χωρών της Γηραιάς Ηπείρου. Βαγγέλης Βιτζηλαίος