Οι εξορκισμοί, οι αφορισμοί, οι στρατηγικές και τα σχέδια….

Έχουν περάσει 39 χρόνια από την ιστορική συνάντηση στο «King''s Palace» του Ανδρέα Παπανδρέου με τα στελέχη που λίγα χρόνια αργότερα θα συγκροτούσαν τον ηγετικό πυρήνα του ΠΑΣΟΚ. Η διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη άνοιγε επίσημα τον κύκλο για την πορεία του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος στην εξουσία. Με τις παραδοσιακές συμμαχίες με τον Αραβικό κόσμο, το έμβλημα του Γιάσερ Αραφάτ και τις αποστάσεις από της Ευρώπη της Δύσης, έως τα «ζεϊμπέκικα» με τη γειτονική Τουρκία, τον γερμανικό ιδεαλισμό του Κώστα Σημίτη, την υποστήριξη της Ενωμένης Ευρώπης και τον φίλο αμερικανό Μπαράκ Ομπάμα, το ΠΑΣΟΚ πρωταγωνίστησε σίγουρα στη σύγχρονη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας. Από τις εκλογές του 1981 το ΠΑΣΟΚ…μετρά: Τέσσερις προέδρους, εννέα συνέδρια και 22 χρόνια διακυβέρνησης. Αυτές τις ημέρες, μεσούσης της κρίσης και των μνημονίων το ΠΑΣΟΚ του Βαγγέλη Βενιζέλου αναζητά και πάλι το…μέλλον του, κατά την προσφιλή έκφραση του Κώστα Λαλιώτη. Στα τρία πρώτα συνέδρια (1984, 1990, 1994) κυριάρχησε η πολιτική. Προετοιμασία και συζήτηση για τις πολιτικές θέσεις του Κινήματος. Εξάλλου, η εκκρεμότητα του σαφούς πολιτικού και ιδεολογικού στίγματος υπήρχε από τη στιγμή μετάβασης του ΠΑΚ στο ΠΑΣΟΚ. H τελική επεξεργασία της ιδρυτικής διακήρυξης έγινε το μεσημέρι της 2ας Σεπτεμβρίου 1974. Δύο ημέρες μετά την επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου στην Αθήνα δύο επιτροπές, το ΠΑΚ εσωτερικού και το ΠΑΚ εξωτερικού διαμορφώνουν το «μανιφέστο» του νέου κόμματος. Ο «μικρός» K. Λαλιώτης, ο I. Τσεκούρας, ο Αθ. Τσούρας, ο N. Μιχαλόπουλος και άλλοι. Δύο – τρεις ημέρες αργότερα έρχεται να δώσει… τα φώτα του και ο K. Σημίτης από τη Γερμανία. Τότε ανοίγει μία μεγάλη συζήτηση που μάλλον δεν έκλεισε ποτέ…Το ΠαΣοΚ είναι σοσιαλιστικό δημοκρατικό κίνημα ή δημοκρατικό σοσιαλιστικό κίνημα; Ο Παπανδρέου ήθελε να αποφύγει τον τίτλο «σοσιαλδημοκρατικό κόμμα». Ο Κώστας Σημίτης επέμενε ότι πρέπει να προηγηθεί το επίθετο «δημοκρατικό» του «σοσιαλιστικού». Ο Αντώνης Λιβάνης πρότεινε ο όρος «σοσιαλιστικό» να αντικατασταθεί με τον όρο «δημοκρατικό». Τελικά επικράτησε η αποφυγή Παπανδρέου και έμεινε Σοσιαλιστικό Κίνημα. Στο πρώτο Συνέδριο, το Μάιο του 1984, το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου μετρά ήδη τρία χρόνια στην εξουσία και «γεύεται» ακόμη την παλλαϊκή αποδοχή και προσδοκία. Την άνοιξη του 1984 οι σύνεδροι συζητούν και αποφασίζουν για τη σχέσεις Κυβέρνησης, Κινήματος και θεσμών. Η πορεία της Αλλαγής επικυρώνεται. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) εδραιώνεται, η εθνική αντίσταση αναγνωρίζεται. Και ασφαλώς επανεκλέγεται ομόφωνα ο Ανδρέας Παπανδρέου Πρόεδρος του Κινήματος. Στο 2ο Συνέδριο, το Σεπτέμβριο του 1990, το ΠΑΣΟΚ είναι αντιπολίτευση και καλείται να διαμορφώσει στρατηγική πολιτικής αντεπίθεσης στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Το «τραύμα» του Ειδικού Δικαστηρίου,κλείνει έστω και επιδερμικά. Το σκηνικό πολιτικής εξόντωσης του Ανδρέα Παπανδρέου «αποσύρεται» με την ομόφωνη επανεκλογή του Ανδρέα Παπανδρέου στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Κάτι όμως αρχίζει να αλλάζει στην «παντοδυναμία» του ιδρυτή του κόμματος. Θεσμοθετείται για πρώτη φορά η θέση του Γραμματέα της Κ.Ε. Σε εκείνη την συνεδριακή περίοδο κάνουν την πρώτη εμφάνισή τους και διαδικασίες εκτός της Χαριλάου Τρικούπη. Εκτός από την ομάδα του προέδρου και τα γεύματα στο Καστρί, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ ανακαλύπτουν τις ταβέρνες και τις «συσκέψεις» σε εξωτερικούς χώρους. Τα μέλη της νέας Κ.Ε συνεδριάζουν στο "Πεντελικό" και εκλέγουν τον Άκη Τσοχατζόπουλο, τον πρώτο Γραμματέα του Κινήματος. Στο 3ο Συνέδριο, τον Απρίλιο του 1994 οι σύνεδροι ψηφίζουν Νέο Καταστατικό του Κινήματος, αλλά επικυρώνουν την κυβερνητική πορεία. Ωστόσο, εκφράζεται ο προβληματισμός για την αναζήτηση νέων δρόμων, άλλοτε ανοιχτά, άλλοτε «μυστικά». Σε κεντρικό θέμα του Συνεδρίου αναδεικνύεται η κατοχύρωση του ασυμβίβαστου του Γραμματέα της Κ.Ε με τη θέση κυβερνητικού στελέχους. Επανεκλέγεται και πάλι ομόφωνα ο Ανδρέας Παπανδρέου, Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, παρά την ήδη κλονισμένη υγεία του. Το 4ο Συνέδριο, τον Ιούνιο του 1996 γίνεται στη «συναισθηματική» σκιά της απώλειας του Ανδρέα Παπανδρέου. Νέος πρόεδρος εκλέγεται ο Κώστας Σημίτης. Ο νέος πρόεδρος «εγγυάται» την πολιτική και οργανωτική αναγέννηση του χώρου. Στην πρώτη Σύνοδο της Κ.Ε ο Κώστας Σκανδαλίδης επανεκλέγεται Γραμματέας του Οργάνου. Μετά το 4ο συνέδριο ξεσπά ανοιχτά η πολιτική «σύρραξη» μεταξύ προεδρικών και εκσυγχρονιστών. Οι διαχωριστικές γραμμές είναι πλέον εμφανείς, οι εσωκομματικές αντιπαραθέσεις προσωποιούνται. Το ΠΑΣΟΚ αλλάζει φυσιογνωμία. Ύστερα από 15 χρόνια στην εξουσία, με μοναδικό διάλειμμα, τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, εγκαταλείπει το λαϊκό Κίνημα... Στο 5ο Συνέδριο, τον Μάρτιο του 1999, ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Στην 1η Σύνοδο της Κ.Ε ο Κώστας Σκανδαλίδης επανεκλέγεται Γραμματέας της Κ.Ε. Αντίστοιχα, σε λιγότερο από δύο χρόνια, στο 6ο Συνέδριο, τον Οκτώβριο του 2001 ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται Πρόεδρος του Κινήματος και παίρνει την εντολή να διαμορφώσει μια στρατηγική για ένα ισχυρό ΠΑΣΟΚ. Σταδιακά αναζητούνται νέες δομές κομματικής λειτουργίας. Πάντως στις επόμενες εκλογές η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή γίνεται κυβέρνηση. Η επιστροφή της ΝΔ στην εξουσία οδηγεί το ΠΑΣΟΚ μετά το 2005 σε ένα νέου τύπου αρχηγισμό, με τον Γιώργο Παπανδρέου να εισηγείται το ανοιχτό κόμμα και τη χαλάρωση των «αυστηρών – συντηρητικών» οργάνων. Το 7ο Συνέδριο το Μάρτιο του 2005 γίνεται αφού είχε ήδη εκλεγεί πανηγυρικά (με την περιβόητη διαδικασία του «δαχτυλιδιού») ο Γιώργος Παπανδρέου, ως Πρόεδρος του Κινήματος. Κεντρικό σύνθημα του Συνεδρίου «Αλλάζουμε το ΠΑΣΟΚ, για να αλλάξουμε την Ελλάδα». Ουσιαστικά το 7ο Συνέδριο επιχειρεί να εξελιχθεί σε μία ανοιχτή διαδικασία ιστορικού απολογισμού του ΠΑΣΟΚ και ανασυγκρότησης. Για ένα συνέδριο «Στροφή στην Κοινωνία», δεσμεύεται ο Γιώργος Παπανδρέου. Και η έννοια της «Συμμετοχικής Δημοκρατίας» ανάγεται ως η θεμελιώδης πολιτική θέση του Παπανδρέου του νεότερου. Στο προγραμματικό συνέδριο, τον Μάιο του 2007, ο Γιώργος Παπανδρέου αφού έχει επικυρώσει την εκλογή του με μία ευρεία αποδοχή φίλων και μελών του Κινήματος εγκαινιάζει μία νέα δυναμική μορφή διαλόγου του ΠΑΣΟΚ με την κοινωνία. Δημιουργείται ο ιστότοπος dialogos.pasok.gr , που δίνει το βήμα στον πολίτη να καταθέτει απόψεις και προτάσεις για το νέο Κυβερνητικό Πρόγραμμα. Με αυτό το υλικό προχωρά το ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εκλογές. Κεντρικό σύνθημα το «Δίκαιη Κοινωνία - Δυνατή Ελλάδα». Έτσι φτάνουμε στις κάλπες της 16ης Σεπτεμβρίου 2007. Οι εκλογές χάνονται «απροσδόκητα» για το εκλογικό επιτελείο του Γ. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ προχωρά το Μάρτιο του 2008, στο 8ο Συνέδριό του. Με το τρίπτυχο Ενότητα - Ανανέωση - Αξιοκρατία «φρεσκάρει» το κυβερνητικό πρόγραμμα του 2007. Με απόφαση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Γιώργου Α. Παπανδρέου, τα νέα όργανα του Κινήματος συγκροτούν στελέχη χωρίς προηγούμενη κυβερνητική θητεία. Σήμερα, το «κυβερνών» ΠΑΣΟΚ, μέρος της τρικομματικής κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά, αναζητεί εκ νέου τη φυσιογνωμία του, τις στρατηγικές επιλογές του και τον ιδεολογικό του χώρο.