To success story γράφεται με έρευνα και καινοτομία, όχι με κινεζοποίηση

Ρεπορτάζ : Βαγγέλης ΒιτζηλαίοςΆγνωστες παραμένουν οι λέξεις έρευνα και καινοτομία (r&d) στην Ελλάδα αφού οι περικοπές και οι κοντόφθαλμες πολιτικές αφήνουν αναξιοποίητα πιθανά «κλειδιά» κατά της κρίσης, προτιμώντας την καταστροφική επιλογή της «κινεζοποίησης» που θα επιδεινώσει το ήδη ανύπαρκτο παραγωγικό μοντέλο της χώρας μας.Η φράση «success story» μπορεί να χαρακτηριστεί τουλάχιστον ουτοπική με βάσει τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε. που εμφανίζουν την Ελλάδα κάτω του μετρίου στους συγκεκριμένους τομείς. Είναι ενδεικτικό ότι οι επενδύσεις σε ποσοστό του ΑΕΠ για έρευνα και καινοτομία φτάνουν, για το τρέχον έτος, μόλις στο 0,67%. Η Ελλάδα στον τομέα της καινοτομίας εμφανίζεται μόλις 19η στην Ε.Ε. των 27, στην κατηγορία των χωρών με μέτρια αποτελέσματα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο οι δαπάνες των χωρών να φτάσουν το 3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μέχρι το 2020, οπότε με βάση τα σημερινά δεδομένα κάτι τέτοιο φαντάζει τουλάχιστον απίθανο. «Ποτέ προτεραιότητες έρευνα και καινοτομία»«Η έρευνα και η καινοτομία δεν υπήρξαν ποτέ, τουλάχιστον απ’ όσο εγώ προσωπικά θυμάμαι, πραγματικά μια πρωταρχική προτεραιότητα για την Ελληνική πολιτεία, παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες» δηλώνει στο newpost, o υπεύθυνος της Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του Πολυτεχνείου Κρήτης, επίκουρος καθηγητής, Ευάγγελος Γρηγορούδης.Για τον στόχο του 3%, ο κ. Γρηγορούδης ανέφερε πως «λαμβάνοντας υπόψη και την υπάρχουσα οικονομική κατάσταση, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να μπορέσει η Ελλάδα να πετύχει έναν τέτοιο στόχο σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, οι άμεσοι στόχοι για τη χώρα θα πρέπει να είναι διαφορετικοί και να επικεντρώνονται κυρίως στη συνολική αλλαγή της νοοτροπίας και την ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος που θα ευνοεί δράσεις έρευνας και καινοτομίας».Η αλλαγή νοοτροπίας, φυσικά αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα, αλλά και ένα μεγάλο βουνό, αφού το παραγωγικό μοντέλο της χώρας μας επιεικώς είναι ανεπαρκές. Με τον πρωτογενή τομέα της Ελλάδας, που θα μπορούσε να αποτελεί την έτερη «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας, μαζί με τον Τουρισμό, να είναι «στραγγαλισμένος» από το διεθνή ανταγωνισμό και τις αμφιλεγόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές, η έλλειψη ιδεών και επενδύσεων στην έρευνα τον καθηλώνει σε μία κατάσταση στασιμότητας με ισχυρό αντίκτυπο στην οικονομία.Την ίδια ώρα, σχετικά με την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού, η Ελλάδα είναι επίσης από τις τελευταίες χώρες στην Ε.Ε. αφού κατατάσσεται σταθερά στις τρεις τελευταίες θέσεις ανάμεσα στις 27 χώρες-μέλη της ΕΕ, παρά το υψηλό ποσοστό (68%) όσων δηλώνουν την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν σε προγράμματα. Αιτία φυσικά είναι το κόστος, που ελέω περικοπών αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο.Πληγή η φυγή ταλέντωνΜία από τις μεγάλες πληγές της μνημονιακής Ελλάδας αποτελεί η μαζική φυγή νέων επιστημόνων που αδυνατούν να απασχοληθούν στη χώρα, ενώ την ίδια ώρα νέοι επιστήμονες και μαθητές εμφανίζουν τεχνολογικά επιτεύγματα, παρά τα φτωχά υλικά μέσα που διαθέτουν. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο το 2012 μετανάστευσαν συνολικά 1.808 ανειδίκευτοι και ειδικευμένοι γιατροί. «Είναι όντως αλήθεια η ύπαρξη από τη μια πλευρά σημαντικών επιτευγμάτων έρευνας και καινοτομίας και από την άλλη ενός ρεύματος μετανάστευσης νέων επιστημόνων. Δυστυχώς δεν υπάρχει κατά την άποψή μου μια εύκολη μαγική συνταγή, η οποία να μετατρέψει την Ελλάδα σε έναν "παράδεισο" καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, συγκρατώντας το ανθρώπινο αυτό δυναμικό» τόνισε ο κ. Γρηγορούδης.Επενδύσεις και κλειδιά για την έξοδο από το τούνελΦλέγον ζήτημα φυσικά το τι μέλλει γενέσθαι στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας και κατά πόσο μπορεί να υπάρξουν ευεργετικά αποτελέσματα από την προσέλκυση επενδύσεων. Ο συντονιστής της Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του Πολυτεχνείου Κρήτης τονίζει ότι «η προσέλκυση επενδύσεων είναι σε θέση να βοηθήσει άμεσα και έμμεσα την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας.Όμως, αυτό εξαρτάται από το είδος των επενδύσεων που πραγματοποιούνται. Υπάρχουν παραδείγματα εθνικών οικονομιών που μπόρεσαν να εκμεταλλευτούν τις επενδύσεις και μέσω της βελτίωσης της έρευνας και ανάπτυξης να αυξήσουν το επίπεδο της ανταγωνιστικότητάς τους. Από την άλλη πλευρά βεβαίως, υπάρχουν χώρες στις οποίες οι οποιεσδήποτε επενδύσεις οδήγησαν σε ένα παραγωγικό μοντέλο που δίνει έμφαση στην ποσότητα ή/και το κόστος αντί για την ποιότητα. Συνεπώς, αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι πάνω απ’ όλα το είδος και η φύση των επενδύσεων».Μακροπρόθεσμα, πάντως η καινοτομία είναι όρος κλειδί για την έξοδο από την κρίση αλλά και ασπίδα προστασίας για μία μελλοντική παρόμοια κατάσταση, δεδομένης της θετικής επιρροής που μπορεί να ασκήσει στο παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας.«Θα έλεγα ότι η καινοτομία είναι το μοναδικό κλειδί για την έξοδο από την οικονομική κρίση, δεδομένου ότι στον κόσμο των επιχειρήσεων δεν είναι τίποτε άλλο παρά η δυνατότητα να παράγουμε καλύτερα, γρηγορότερα, φθηνότερα, κλπ προϊόντα/υπηρεσίες. Δεν πρέπει κανείς να ταυτίζει την τεχνολογική καινοτομία με τη γενικότερη έννοια του όρου. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα και ανάπτυξη αποτελεί βασική προϋπόθεση για την καινοτομία, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει ισχυρά και άμεσα την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας αποτελεί ένα στόχο που έχουμε ακούσει αμέτρητες φορές το τελευταίο χρονικό διάστημα και είναι αυτή που δικαιολογεί τη σημαντικότητα της καινοτομίας».Είναι επιτακτική ανάγκη πλέον η συγκέντρωση ευρωπαϊκών πόρων (ΕΣΠΑ) για χρηματοδότηση της έρευνας, αφού εάν συνεχιστεί η συρρίκνωση των κρατικών δαπανών στην εκπαίδευση το ανθρώπινο δυναμικό της Ελλάδας θα γίνει φτωχότερο ποιοτικά και ποσοτικά.Η κινεζοποίηση της ελληνικής οικονομίας, που προωθείται από τις σημερινές πολιτικές θα βυθίσει στην αδράνεια την Ελλάδα, εξασφαλίζοντας τίποτε παραπάνω παρά ορδές ανειδίκευτων εργαζομένων που θα αναζητούν απλά απασχόληση ή τρόπο για να ξεφύγουν από τον εργασιακό μεσαίωνα που επιβάλλουν οι δανειστές και η οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης. Το παρόν είναι δύσκολο για την Ελλάδα, όμως εάν συνεχιστούν οι μυωπικές πολιτικές που αποσκοπούν μόνο στη συμπίεση του εργατικού κόστους και στην αύξηση του κέρδους, το μέλλον αναμένεται σκοτεινό. Τότε το success story θα έχει φέρει νέο Μεσαίωνα.