Ζήτημα πολιτικής ανυπακοής στα πανεπιστήμια σήμερα

Tweet Κατηγορία: ΆρθραΑρθρογράφος: Κώστας Σταμάτης

Το τελευταίο διάστημα στα πανεπιστήμια της χώρας επιτροπές διορισμένες από την εκτελεστική εξουσία προσπαθούν να διοργανώσουν εκλογές για τα εσωτερικά μέλη των νέων Συμβουλίων διοίκησης, όπως προβλέπει ο Νόμος 4009/2011. Συγχρόνως, όμως, οι απόπειρες να διεξαχθεί πάση θυσία η εκλογική διαδικασία συναντούν σφοδρές και συλλογικές αντιδράσεις από πανεπιστημιακούς, φοιτητές και διοικητικούς υπαλλήλους, οι οποίες οδηγούν

ενίοτε σε αναβολή της διαδικασίας.

Εκλογική ατασθαλία του νόμου

Τι είναι αυτά τα νέα Συμβούλια διοίκησης, τα οποία αφορά η εν λόγω εκλογική διαδικασία, δεν υπάρχει λόγος να υπενθυμίσουμε για πολλοστή φορά. Γενικώς, συνάπτονται με ένα ολιγαρχικό πρότυπο διοίκησης του Πανεπιστημίου, με βοηθούς εκπληρώσεως ανεξέλεγκτους κοσμήτορες των σχολών. Οι τελευταίοι δεν θα εκλέγονται εκ των κάτω, από αυτούς που πρόκειται να διοικήσουν, αλλά θα επιλέγονται εκ των άνω, από το Συμβούλιο. Εξάλλου, τα μισά μέλη του Συμβουλίου θα είναι εξωτερικά, από άσχετους ανθρώπους, που καμία οργανική ή λειτουργική σχέση δεν θα έχουν ως προς το Ίδρυμα το οποίο, παρά ταύτα, θα συγκυβερνήσουν! Κατ’ ουσίαν, λοιπόν, πρόκειται για ευρείας εκτάσεως νόθευση του αυτοδιοικήτου των ελληνικών Πανεπιστημίων. Με επιζήμιες επιπτώσεις, που αναμεταδίδονται περαιτέρω σε όλες τις εκφάνσεις του ακαδημαϊκού βίου και της ακαδημαϊκής ελευθερίας.

Ας προχωρήσουμε με μία μάλλον ευνόητη θέση. Κάθε διαδικασία εκλογής με ψηφοφορία δεν είναι απαραίτητα και δημοκρατικά νομιμοποιημένη. Εάν ήταν έτσι, τότε η εκλογή του Πάπα θα ήταν αυτόχρημα δημοκρατική. Ειδικά για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, η εκλογική διαδικασία εκ του Συντάγματος είναι νομιμοποιημένη, στο μέτρο που επιτρέπει αυτά να αυτοδιοικούνται εξ ολοκλήρου («πλήρως») από τα ίδια τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας. Τούτο βέβαια προϋποθέτει μια ολόκληρη δέσμη θεσμικών ρυθμίσεων αλληλοκαλυπτόμενων.

Καταρχάς, ερωτάται: εκλογικές διαδικασίες με ποιο αντικείμενο και ως προς τι; Απάντηση που σέβεται τη συνταγματική απαίτηση της «πλήρους αυτοδιοίκησης» των ΑΕΙ δέον να είναι βασικά: α) ως προς την πρυτανική αρχή και κάποιο αντίστοιχο πρυτανικό συμβούλιο διοικητικού χαρακτήρα, β) ως προς όργανα πολυμελή και συγχρόνως αντιπροσωπευτικά, με γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας, σε όλα τα επίπεδα της ακαδημαϊκής διάρθρωσης, όπως συνελεύσεις Τομέων και Τμημάτων, καθώς και η Σύγκλητος του Ιδρύματος.

Περαιτέρω ερωτάται: εκλογικές διαδικασίες με ποιες διαδικαστικές εγγυήσεις; Ασφαλώς με διοργάνωσή τους χάρη σε εσωτερικές διαδικασίες, υπό την αποκλειστική ευθύνη των αρμόδιων θεσμικών οργάνων των πανεπιστημίων. Με πολυφωνία υποψήφιων πρυτανικών σχημάτων, με λίγο-πολύ διακριτό πρόγραμμα αρχών, δημόσια κοινοποιούμενο και συζητούμενο.

Σε πλήρη αντίθεση με τα ανωτέρω, ο επίμαχος νόμος έχει καταργήσει αυθαίρετα τις εκλεγμένες πρυτανικές αρχές των ελληνικών ΑΕΙ, και δη πριν από τη λήξη της θητείας τους. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με αυτό το