Το Μνημόνιο συμβουλεύει: "Κοιταχτείτε στον καθρέφτη"

Αρθρογράφος: Θεολόγος Μιχαηλίδης

Όπως μας προτρέπει ο Στέλιος Ράμφος, που τελευταία προβάλλεται ως πνευματικός μέντορας του Σταύρου Θεοδωράκη και του κρυπτομνημονιακού «Ποταμιού» :

«πρέπει να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη».

Η συμβουλή αυτή δεν είναι βέβαια καινούργια. Έλκει την καταγωγή της από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και προβλήθηκε τεράστια από την ψυχολογία και την ψυχανάλυση.

Στις μέρες μας όμως η εν λόγω προτροπή έχει αποτελέσει, όπως άλλωστε και τόσα άλλα πράγματα, αντικείμενο

πλήρους οικειοποίησης από την μνημονιακή προπαγάνδα. Η τελευταία φυσικά δεν ενδιαφέρεται για την γνήσια και άδολη χρησιμοποίηση της συγκεκριμένης συμβουλής, αυτήν που έχει να κάνει με μια επιστημονικού χαρακτήρα επιδίωξη γνήσιας και ολοκληρωμένης αυτογνωσίας.

Ο μνημονιακός λόγος χρησιμοποιεί σκόπιμα και υστερόβουλα την παρακίνηση αυτή για την δημιουργία, ή- ει δυνατόν- την επιβολή, μιας ελλιπούς και τεχνητής (δήθεν) αυτογνωσίας. Μιας αυτογνωσίας, που κατ’ ουσία έχει προέλευση ελεγχόμενη, κατασκευασμένη και ετερο-κατευθυνόμενη. Μιας αυτογνωσίας, που για να έχει νόημα, πρέπει, υποχρεωτικά, να καταλήξει στην διαπίστωση μιας δυσανάλογα μεγεθυμένης ατομικής ενοχής και ευθύνης. Μιας αυτογνωσίας, που στερείται του στοιχείου της αληθινής συνειδησιακής άσκησης, αφού από αυτήν απουσιάζουν ή υποβαθμίζονται η ηθική στάση του ανθρώπου απέναντι στο κοινωνικό του περιβάλλον και η κοινωνική του συνείδηση.

Ο καθρέφτης πρέπει να επιβεβαιώσει πως για όλα αυτά που βιώνουμε φταίει ο καθένας από μας, δηλαδή όλοι μας. Με άλλα λόγια να δικαιώσει την περίφημη φράση του Πάγκαλου «όλοι μας φταίμε, γιατί όλοι μαζί τα φάγαμε». Συνεπώς απαγορεύεται να ζητούμε ευθύνες από άλλους, ενώ την ίδια ώρα επιβάλλεται να τιμωρούμαστε αυστηρά και μάλιστα αδιαμαρτύρητα.

Ο καθρέφτης θα πρέπει να επιβεβαιώσει το πόσο δικαιολογημένη πρέπει να είναι η έλλειψη αυτοεκτίμησης από όλους μας, καθώς και πόσο αναγκαία πρέπει να είναι η καθολική παγίωση της αντίληψης αυτής. Ο καθρέφτης πρέπει να επιβεβαιώσει την ορθότητα της ουσίας και του πνεύματος των μνημονίων.

Άλλωστε ο καθρέφτης προσφέρεται. Αποτελεί εξ ορισμού ένα όργανο εξατομίκευσης, που θέτει εκτός ορατού πλαισίου και βεληνεκούς την συλλογικότητα και τις επιρροές της. Όσο μεγάλος και να είναι ένας καθρέφτης δεν μπορεί να δείξει το ευρύ πραγματικό περιβάλλον της κοινωνικής δυστυχίας ή αδικίας. Παρόλα αυτά ο καθρέφτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατάλληλα, προκειμένου να καθορίσει την έκταση και το μέγεθος της ατομικής ενσωμάτωσης στην υπάρχουσα εκτός καθρέφτη συλλογικότητα.

Ο καθρέφτης θα περιοριστεί να δείξει το είδωλο του εαυτού μας, που στην σύγχρονη εποχή, την εποχή της εικόνας, αποτελεί και το ζητούμενο ή τουλάχιστον την απόλυτη προτεραιότητα. Το βλέμμα στον καθρέφτη βλέπει το είδωλο και όχι πίσω, μέσα ή κάτω από αυτό.

Συνεπώς το είδωλο είναι αυτό που έχει σημασία σήμερα. Και το είδωλο φτιάχνεται. Σε αυτό πρέπει να προσαρμοστεί απόλυτα ο εαυτός μας, ο οποίος θα πρέπει γίνει αυτός που θέλει η εποχή μας και όσοι την κυβερνούν ή την καθορίζουν. Αυτός που πρέπει να έχει συγκεκριμένες συμπεριφορές, πεποιθήσεις, αντιλήψεις. Αυτός που πρέπει να έχει κάποιες συγκεκριμένες (και πολύ περιορισμένες) αναστολές και ευαισθησίες. Αυτός πρέπει να είναι ο εαυτός μας και αυτόν πρέπει να δείχνει ο καθρέφτης, όταν τον κοιτάμε.

Θα ήθελα να ήξερα τι βλέπει σήμερα ο Ράμφος, ένας από τους αναμφισβήτητα διαπρεπέστερους έλληνες διανοητές, κοιτάζοντας σήμερα, μετά από τόσα χρόνια πνευματικού μόχθου και στοχασμού, τον δικό του καθρέφτη.

Θεολ. Μιχαηλίδης

Ετικέτες: Θεολόγος Μιχαηλίδης Tweet

View the discussion thread.