Το ιστορικό πλαίσιο της σφαγής στη Γάζα το 2014

Tweet Αρθρογράφος: Μετάφραση: Πετρος Δημουλιδης

Από άρθρο του Ilan Pappé στο pipr.co.uk

(21 Αυγούστου 2014)

Οι άνθρωποι στη Γάζα και αλλού στην Παλαιστίνη αισθάνονται απογοητευμένοι από την έλλειψη οποιασδήποτε σημαντικής διεθνούς αντίδρασης μπροστά στη σφαγή και την καταστροφή που έχει μέχρι στιγμής αφήσει πίσω της η ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας.

Η ανικανότητα ή η απροθυμία για δράση φαίνεται να σημαίνει κατά πρώτο και κύριο λόγο αποδοχή της ισραηλινής άποψης και επιχειρηματολογίας σχετικά με την κρίση στη Γάζα. Το Ισραήλ έχει διαμορφώσει μια ξεκάθαρη εξιστόρηση των γεγονότων σχετικά με το μακελειό στη Γάζα.

Πρόκειται για μία τραγωδία, η αιτία της οποίας ήταν μια απρόκλητη επίθεση με πυραύλους από τη Χαμάς ενάντια στο Ισραηλινό κράτος, και στην οποία το Ισραήλ έπρεπε να αντιδράσει βρισκόμενο σε αυτοάμυνα. Ενώ τα κυρίαρχα δυτικά μέσα ενημέρωσης, η ακαδημαϊκή κοινότητα και οι πολιτικοί μπορούν να εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με τη δυσανάλογη βία που χρησιμοποιεί το Ισραήλ, στην ουσία αποδέχονται τα επιχειρήματά του. Η Ισραηλινή αφήγηση απορρίπτεται εντελώς από τον κόσμο του ακτιβιστών του κυβερνοχώρου και των εναλλακτικών μέσων ενημέρωσης. Μεταξύ των ανθρώπων που κινούνται στους χώρους αυτούς η καταδίκη της ισραηλινής δράσης ως έγκλημα πολέμου είναι διαδεδομένη και συναντά ευρεία συναίνεση.

Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο αναλύσεων, “από τα πάνω” και “από τα κάτω”, είναι η προθυμία των ακτιβιστών να αναλύσουν σε βάθος το ιδεολογικό και ιστορικό πλαίσιο της σημερινής δράσης του Ισραήλ στη Γάζα. Η συγκεκριμένη τάση θα πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο και το παρόν κείμενο αποτελεί απλώς μια μικρή προσπάθεια με σκοπό να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση.

Ανθρωποσφαγή μόνον στη συγκεκριμένη περίπτωση ;

Μια ιστορική αποτίμηση, εντός ευρύτερων πλαισίων, της τελευταίας ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα, καθώς και των τριών προηγούμενων επιθέσεων από το 2006 μέχρι σήμερα, καταδείχνουν με σαφήνεια την Ισραηλινή πολιτική γενοκτονίας στη συγκεκριμένη περιοχή. Πρόκειται για μια εντεινόμενη πολιτική μαζικών δολοφονιών η οποία δεν είναι τόσο προιόν ανάλγητων προθέσεων, όσο το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της στρατηγικής που ακολουθεί το Ισραήλ έναντι της Παλαιστίνης γενικά και ειδικότερα, απέναντι στις περιοχές που βρίσκονται υπό κατοχή από το 1967.

Αυτά είναι τα πλαίσια της συζήτησης στα οποία πρέπει να επιμείνει κανείς, για το λόγο ότι η Ισραηλινή μηχανή προπαγάνδας προσπαθεί ξανά και ξανά να περάσει τις πολιτικές της ως αυτές να ήταν εκτός του ιστορικού πλαισίου και, πριν από κάθε νέο κύμα καταστροφής μετατρέπει μία πρόφαση σε κύρια δικαιολογία, ώστε έπειτα να εξαπολύσει αδιακρίτως μίαν ακόμη φρενήρη σφαγή στην Παλαιστίνη.

Η στρατηγική του Ισραήλ να μεταμορφώνει τις κτηνώδεις πολιτικές επιλογές του σε μια επί τούτου απάντηση στη μία ή στην άλλη Παλαιστινιακή ενέργεια είναι τόσο παλιά όσο και η Σιωνιστική παρουσία στην ίδια την Παλαιστίνη. Η ίδια στατηγική είχε χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα ως δικαιολογία για την εφαρμογή του Σιωνιστικού οράματος για την Παλαιστίνη του μέλλοντος. Ως ο τόπος εκείνος στον οποίον ζουν λίγοι, αν όχι καθόλου, γηγενείς Παλαιστίνιοι. Τα μέσα για την επίτευξη αυτού του σκοπού αλλάξαν με το πέρασμα των χρόνων, αλλά η συνταγή έχει παραμείνει η ίδια: οποιαδήποτε μορφή και να πάρει το Σιωνιστικό όραμα για ένα Εβραϊκό κράτος, θα μπορεί να υλοποιηθεί εφόσον ο πλθηυσμός των Παλαιστιινίων που ζούν εντός αυτού δεν είναι σημαντικός. Στις μέρες μας, το όραμα αυτό συνίσταται στην ιδέα ενός Ισραήλ που εκτείνεται σε ολόκληρη σχεδόν την περιοχή της ιστορικής Παλαιστίνης όπου εκατομύρια Παλαιστίνιων ζουν εντός των συνόρων της.

Αυτό το όραμα συνάντησε δυσκολίες από τη στιγμή που, εξαιτίας της απληστίας του, το Ισραήλ αποφάσισε να διατηρήσει τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα κάτω από την εξουσία και τον έλεγχό του, από τον Ιούνιο του 1967 και μετά. Το Ισραήλ αναζήτησε έναν τρόπο να κρατήσει τις περιοχές που κατέκτησε εκείνο το έτος δίχως να εξασφαλίσει στον πληθυσμό τους καθεστώς πολιτικών δικαιωμάτων. Στο μεταξύ συμμετείχε σε μία “ειρηνευτική διαδικασία” - παρωδία για να αποκρύψει ή να κερδίσει χρόνο προς όφελος της μονομερούς πολιτικής των εποικισμών.

Με το πέρασμα των δεκαετιών, το Ισραήλ διαχώρισε τις περιοχές μεταξύ εκείνων που επιθυμούσε να ασκεί άμεσο έλεγχο και των υπόλοιπων τις οποίες θα διοικούσε εμμέσως, με απώτερο σκοπό, σε βάθος χρόνου, τη συρρίκνωση του Παλαιστινιακού πληθυσμού σε ένα ελάχιστο όριο, κάνοντας χρήση, μεταξύ άλλων μέσων, της εθνοκάθαρσης, του οικονομικού και του γεωγραφικού στραγγαλισμού. Έτσι, η Δυτική Όχθη διαιρέθηκε στην πράξη σε “Εβραικές” και “Παλαιστινιακές” ζώνες, μία πραγματικότητα δηλαδή με την οποία οι Ισραηλινοί μπορούν είναι ζούν ικανοποιημένοι μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι Παλαιστίνιοι, εντός των θυλάκων τύπου Μπαντουστάν (Bantustan), παραμένουν ευχαριστημένοι με τον εγκλεισμό τους σε αυτές τις μέγα-φυλακές. Η γεωπολιτική θέση της Δυτικής Όχθης προκαλεί την εντύπωση μέσα στο Ισραήλ, τουλάχιστον, ότι είναι δυνατόν να διατηρηθεί αυτό το καθεστώς χωρίς να προεξοφλείται μια τρίτη εξέγερση ή μία υπερβολική διεθνής αποδοκιμασία.

Η Λωρίδα της Γάζας, λόγω της μοναδικής γεωπολιτικής της θέσης, δεν προσφέρεται τόσο εύκολα σε μια παρόμοια στρατηγική. Από το 1994 ήδη, και ακόμη περισσότερο από τότε που ο Αριέλ Σαρόν ανέλαβε την εξουσία ως πρωθυπουργός, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, στις στρατηγικές επιλογές σχετικά με τη Γάζα προβλεπόταν η γκετοποίησή της περιοχής και κατά κάποιο τρόπο συμπεριλάμβανόταν η ελπίδα ότι οι άνθρωποι εκεί – με σημερινό πληθυσμό 1.8 εκατομμυρίων - θα έπεφταν σε αιώνια λήθη.

Αλλά οι άνθρωποι στο γκέτο αποδείχθηκαν ανυπότακτοι και απρόθυμοι να ζήσουν σε συνθήκες στραγγαλισμού, απομόνωσης, λιμού και οικονομικής κατάρρευσης. Δεν υπήρξε κανένας τρόπος για τη Γάζα να προσαρτηθεί στην Αίγυπτο, ούτε το 1948, ούτε το 2014. Το 1948, το Ισραήλ προώθησε στην περιοχή της Γάζας (πριν μετατραπεί σε Λωρίδα) εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες τους οποίους εκδίωξε από το βόρειο Naqab και τη νότια ακτή και οι οποίοι, όπως έλπιζε το Ισραήλ, θα μετατοπίζονταν ακόμη μακρύτερα από την Παλαιστίνη.

Για ένα διάστημα μετά το 1967, το Ισραήλ θέλησε να διατηρήσει τη Γάζα ως μία κλειστή κοινότητα η οποία να παρέχει ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό, στερημένο από ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα. Όταν οι άνθρωποι στα κατεχόμενα αντιστάθηκαν στη συνεχιζόμενη καταπίεση με δύο εξεγέρσεις (Ιντιφάντα), η Δυτική Όχθη κόπηκε σε μικρά Μπαντουστάν περικυκλωμένα από εβραϊκούς εποικισμούς, αλλά το συγκεκριμένο σχέδιο δεν λειτούργησε στην τόσο μικρή και και με τόσο μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού Λωρίδα της Γάζας. Οι Ισραηλινοί δεν ήταν σε θέση να μετατρέψουν τη Γάζα σε «Δυτική Όχθη», για να το πούμε έτσι απλά. Γι αυτό την απέκλεισαν και τη μετέτρεψαν σε γκέτο και κάθε φορά που οι Παλαιστίνιοι αντιστάθηκαν, ο στρατός είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα πιο τρομερά και θανατηφόρα όπλα για να συντρίψει την αντίσταση τους. Το αναπόφευκτο σωρευτικό αποτέλεσμα μιας τέτοιας αντίδρασης ήταν γενοκτονία.

Εντεινόμενη Γενοκτονία

Η δολοφονία τριών Ισραηλινών νεαρών, δύο από τους οποίους ήταν ανήλικοι, που τον Ιούνιο έπεσαν θύματα απαγωγής στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, γεγονός που αποτέλεσε, κυρίως, πράξη αντιποίνων για τις δολοφονίες παιδιών από την Παλαιστίνη το προηγούμενο Μάιο, παρείχε το πρόσχημα πρώτα και κύρια για τη διάλυση μιας εύθραστης ενότητας μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ, βάση συμφωνίας που επιτεύχθηκε ίδιο εκείνο μήνα. Μια ενότητα που διαδέχτηκε την απόφαση της Παλαιστινιακής Αρχής να εγκαταλείψει την «ειρηνευτική διαδικασία» και να απευθύνει έκκληση στους διεθνείς οργανισμούς να κρίνουν το Ισραήλ σύμφωνα με τα μέτρα και τα κριτήρια των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων. Και οι δύο αυτές εξελίξεις θεωρήθηκαν από το Ισραήλ ανησυχητικές.

Το πρόσχημα καθόρισε τη χρονική στιγμή της επίθεσης, αλλά η αγριότητα της ήταν το αποτέλεσμα της ανικανότητας από τη μεριά του Ισράηλ να διαμορφώσει μία ξεκάθαρη πολιτική έναντι της Περιοχής της Γάζας που το ίδιο δημιούργησε το 1948. Το μοναδικό σαφές χαρακτηριστικό της πολιτικής αυτής είναι η βαθιά πεποίθηση ότι εξαλείφοντας τη Χαμάς από τη Γάζα, θα εγκαθιστούνταν το προηγούμενο καθεστώς του γκέτο.

Από το 1994, πριν ακόμα από την άνοδο της Χαμάς στην εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας, λόγω της ιδιαίτερης γεωπολιτικής θέσης της Γάζας έγινε σαφές ότι οποιαδήποτε συλλογική επιβολή κυρώσεων, όπως αυτή που έχει επιβληθεί, θα μπορούσε να είναι μόνο μία επιχείρηση μαζικών δολοφονιών και καταστροφής. Με άλλα λόγια: μια κατάσταση εντεινόμενης γενοκτονίας.

Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος ποτέ δεν εμπόδισε τους στρατηγούς να διατάξουν το βομβαρδισμό του λαού της περιοχής από αέρα, θάλασσα και ξηρά. Η επιδίωξη της συρρίκνωσης του αριθμού των Παλαιστινίων σε ολόκληρη την περιοχή της ιστορικής Παλαιστίνης εξακολουθεί να αποτελεί σιωνιστικό ιδεώδες. Ένα όραμα που απαιτεί την άρνηση της ανθρώπινης υπόστασης των Παλαιστινίων. Στη Γάζα, η συγκεκριμένη στάση παίρνει την πιο απάνθρωπη μορφή της.

Η συγκεκριμένη χρονική στιγμή αυτού του νέου κύματος βίας καθορίστηκε, όπως και στο παρελθόν, από πρόσθετες σκοπιμότητες. Η εσωτερική κοινωνική αναταραχή του 2011 εξακολουθεί να σιγοβράζει και για ένα διάστημα υπήρξε μια δημόσια απαίτηση για μείωση των στρατιωτικών δαπανών και για μεταφορά πόρων από τον παραφουσκωμένο προϋπολογισμό «άμυνας» στις κοινωνικές υπηρεσίες. Ο Στρατός, ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το αποκάλεσε αυτοκτονία. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να συγκριθεί με την επέμβαση των στρατιωτικών με σκοπό να καταπνίξουν όσες φωνές ζητούν από την κυβέρνηση να κόψει τις στρατιωτικές της δαπάνες.

Τυπικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εντεινόμενης γενοκτονίας όλων των προηγούμενων φάσεων επανεμφανίζονται και στο σημερινό κύμα βίας. Όπως και στην πρώτη επιχείρηση εναντίον της Γάζας με την ονομασία «Πρωτοβρόχια», το 2006, καθώς και στις επιχειρήσεις που ακολούθησαν, «Συμπαγές Μολύβι» και «Στήλη καπνού» το 2009 και το 2012, αντίστοιχα, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ξανά τη συναινετική υποστήριξη των Ισραηλινών Εβραίων στη σφαγή των αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας, χωρίς να εγερθεί καμία σημαντική φωνή διαμαρτυρίας. Η Ακαδημαική κοινότητα, όπως πάντα, μετατράπηκε σε μέρος του μηχανισμού. Διάφορα Πανεπιστήμια έθεσαν στη διάθεση του κράτους τις φοιτητικές ενώσεις με σκοπό να μπούν στη μάχη για τη διάδοση της ισραηλινής άποψης στο κυβερνοχώρο και στα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης.

Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, επίσης, ακολουθώντας πιστά την γραμμή της κυβέρνησης, δεν έδειξαν καμία εικόνα από την ανθρώπινη καταστροφή που προκάλεσε το Ισραήλ, ενώ ενημέρωναν το κοινό τους ότι, αυτή τη φορά «ο κόσμος μάς καταλαβαίνει και είναι μαζί μας». Αυτή η δήλωση είναι σωστή μέχρι ένα σημείο, αφού οι πολιτικές ελίτ της Δύσης συνεχίζουν να παρέχουν τη γνωστή ασυλία στο Εβραϊκό κράτος. Η πρόσφατη έκκληση από τις Δυτικές κυβερνήσεις στον εισαγγελέα του Διεθνούς Δικαστήριου της Χάγης να μην εξετάσει τα Ισραηλινά εγκλήματα στη Γάζα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης σε ευρεία κλίμακα ακολούθησαν την ίδια γραμμή και δικαιολόγησαν κατά κόρον τις Ισραηλινές ενέργειες.

Αυτή η διαστρεβλωμένη δημοσιογραφική κάλυψη διαιωνίζεται επίσης, εξαιτίας της αίσθησης μεταξύ των δυτικών δημοσιογράφων, ότι αυτό που συμβαίνει στη Γάζα ωχριά μπροστά στις θηριωδίες που λαμβάνουν χώρα στο Ιράκ και τη Συρία. Τέτοιες συγκρίσεις συνήθως γίνονται δίχως αναφορά στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο. Μία βαθύτερη θεώρηση της ιστορίας των Παλαιστινίων θα συνιστούσε ένα πολύ πιο κατάλληλο τρόπο να αποτιμηθούν τα δεινά τους σε σύγκριση με τις αιματοχυσίες που συμβαίνουν αλλού.

Συμπέρασμα: Αντιμετωπίζοντας τα δύο μέτρα και δύο σταθμά

Δεν είναι μόνον η ιστορική θεώρηση που κρίνεται αναγκαία για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών της σφαγής στη Γάζα. Είναι επίσης απαραίτητη μια διαλεκτική προσέγγιση με την οποία να προσδιορίζεται η σχέση της ασυλίας που χαίρει το Ισραήλ με τις καταστάσεις φρίκης που διαμορφώνονται αλλού. Η κατάσταση απανθρωποποίησης στο Ιράκ και τη Συρία είναι ευρέως διαδεδομένη και τρομακτική, όπως συμβαίνει και στη Γάζα. Αλλά υπάρχει μία σημαντική διαφορά μεταξύ αυτών των δύο περιπτώσεων και της ισραηλινής κτηνωδίας: οι πρώτες καταδικάζονται ως βάρβαρες και απάνθρωπες σε όλο τον κόσμο, ενώ εκείνη που διαπράττεται από το Ισραήλ είναι ακόμα δημοσίως επιτρεπτή και έχει την έγκριση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, των ηγετών της Ε.Ε. και των άλλων φίλων του Ισραήλ.

Η μόνη δυνατότητα για έναν επιτυχημένο αγώνα ενάντια στο Σιωνισμό στην Παλαιστίνη είναι να τεθούν στην ημερήσια διάταξη τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιωμάτα, να μην γίνονται διακρίσεις μεταξύ της μιάς και της άλλης παραβίασης, καθώς επίσης να προσδιορίζεται με σαφήνεια ποιό είναι το θύμα και ποιοί οι θύτες. Όλοι αυτοί στον Αραβικό κόσμο που διαπράτουν θηριωδίες ενάντια σε καταπιεσμένες μειονότητες και αβοήθητες κοινότητες, όπως επίσης οι Ισραηλινοί που διαπράττουν αυτά τα εγκλήματα ενάντια στον Παλαιστινιακό λαό, όλοι τους πρέπει να κριθούν με τα ίδια ηθικά και δεοντολογικά κριτήρια. Είναι όλοι τους εγκληματίες πόλέμου, αν και στην περίπτωση της Παλαιστίνης πρόκειται για εγκληματίες με πολύ μεγαλύτερο παρελθόν από οποιονδήποτε άλλον.

Δεν έχει τόση σημασία ποια είναι η θρησκευτική ταυτότητα των ανθρώπων που διαπράττουν τις θηριωδίες ή στο όνομα ποιας θρησκείας φέρονται να μιλούν. Όπως και να αυτοαποκαλούνται, τζιχαντιστές, Εβραϊστές ή Σιωνιστές, πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.

Ένας Κόσμος που θα πάψει να χρησιμοποιεί δύο μέτρα και δύο σταθμά στις σχέσεις του με το Ισραήλ, θα είναι ένας Κόσμος πολύ περισσότερο αποτελεσματικός στην αντίδραση του μπροστά σε εγκλήματα πολέμου, οπουδήποτε κι αν διαπράττονται. Η αναχαίτιση της εντεινόμενης γενοκτονίας στη Γάζα και η αποκατάσταση των βασικών ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, οπουδήποτε και αν βρίσκονται αυτοί, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής τους στις περιοχές απ' όπου εκδιώχθηκαν, είναι ο μόνος τρόπος για να ανοίξει μία νέα προοπτική με στόχο την αποδοτική διεθνή παρέμβαση σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

O Ilan Pappé είναι Ισραηλινός ιστορικός και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Exeter της Μεγάλης Βρετανίας. Μεταξύ των βιβλίων του περιλαμβάνονται, “The Ethnic Cleansing of Palestine” (2007) και “The Idea of Israel” (2014).

Allenby Bridge, 1967.

Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, 1948.

Από την επιχείρηση του Ισραήλ “Επιχείρηση

Παρυφή Προστασίας” ενάντια στην κατεχόμενη

Λωρίδα της Γάζας.

Παιδί στη Γάζα, 2014

Ετικέτες: Πετρος Δημουλιδης Tweet

View the discussion thread.