Ο συνδικαλισμός είναι συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας

Αρθρογράφος: Νίκος τσουλιας

Μη λιθοβολείτε το συνδικαλισμό!

Αναρωτιέμαι, πώς είναι τόσο εύκολο να κατηγορείται τόσο εύκολα ο συνδικαλισμός, να θεωρείται υπεύθυνος για χίλια μύρια προβλήματα ακόμα και για εκείνα που δεν μπορεί να τα αγγίξει. Το μόνο που δεν έγινε είναι που δεν φορτώθηκε και την κρίση της χώρας, αλλά εκεί ξεφύτρωσαν άλλες πιο εύκολες και πιο επίπεδες αιτίες, οι άφθονες δημαγωγίες ιδιαίτερα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Φυσικά δεν τολμώ να ισχυριστώ ότι ο συνδικαλισμός δεν έχει προβλήματα και ελλείψεις, αδυναμίες και αγκυλώσεις, ότι δεν κάνει λάθη, ότι δεν έχει κομματικές επιρροές.

Και επίσης φυσικά, δεν διατείνομαι ότι δεν πρέπει να του ασκείται κριτική, ακόμα και πολύ σκληρή κριτική!

Αλλά δεν πρόκειται περί αυτών των ζητημάτων. Εδώ έχουμε μια νοοτροπία πλήρους απόρριψης του συνδικαλισμού και την ανάπτυξη θεωριών ολοκληρωτικής αποδόμησής του! Ίσως και αρκετοί απ’ αυτούς τους ένθερμους θιασώτες της αποδόμησης να αμφισβητούν τον ίδιο το θεσμό του συνδικαλισμού και να θεωρούν ότι θα ήταν καλύτερα να μην υπάρχει!

Και ποιον δεν βλέπεις στη χορεία των κατήγορων: κόμματα (ιδιαίτερα τα κυβερνητικά) και τοπικοί άρχοντες, εργοδότες και οι θεσμικοί τους εκφραστές, πανεπιστημιακοί και αναλυτές, δημοσιογράφοι και πολιτικοί ακόμα και εργαζόμενοι κυρίως συντηρητικής απόχρωσης αλλά και πρώην συνδικαλιστές που μεταλλάχθηκαν εν μια νυκτί σε κυβερνητικά στελέχη. Είναι όλοι συχνά πυκνά στην πρώτη γραμμή για να ρίξουν το λίθο του αναθέματος!

Ας δούμε όμως κάποιες όψεις αυτής της κατεδαφιστικής θεώρησης του συνδικαλισμού, σε ένα πεδίο απλού προβληματισμού και ορθολογισμού.

α) Κατηγορείται ο συνδικαλισμός για κομματική σκοπιμότητα και νοοτροπία. Αλλά τι δεν είναι διαποτισμένο με την κομματική χροιά στην πολιτεία μας; Γιατί δεν σημειώνονται τα βήματα που έχουν γίνει για την κατάκτηση της αυτονομίας του συνδικαλιστικού κινήματος εδώ και αρκετά χρόνια; Γιατί διατυπώνεται γενική και αόριστη και πάντως ισοπεδωτική κριτική και όχι συγκεκριμένη και δημιουργική; Γνωρίζουμε ότι σε πολλές χώρες τα ίδια τα συνδικάτα έχουν παραταξιακό / πολιτικό προσανατολισμό και δεν συμπεριλαμβάνουν όλους τους εργαζόμενους, όπως γίνεται στη χώρα μας; Τέλος, λαμβάνουμε υπόψη μας ότι οι εργαζόμενοι και οι πολίτες χαρακτηρίζονται από διαφορετικές ιδεολογίες και κοσμοθεωρίες και είναι φυσικό αυτή η διαφορετικότητα να επηρεάζει και τις αντιλήψεις τους για όλα τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα;

β) Κατηγορείται επίσης για κλαδική αντίληψη και για συντεχνιασμό. Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί ποιος πράγματι είναι ο κύριος παράγοντας του συντεχνιασμού στη χώρα μας; Δεν είναι οι κυβερνήσεις υπεύθυνες για τις προνομιακές και συχνά προκλητικές αμοιβές και δικαιώματα που γίνονται σε διάφορους κλάδους εργαζομένων; Ποιοι έδιναν τα 200.000 ευρώ εφάπαξ σε αποφοίτους λυκείου και τις συντάξεις στα 15 και 20 χρόνια; Γιατί δεν φτιάχνεται ένας μαύρος κατάλογος των παροχών που ρύθμιζαν διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες για να φτιάχνουν τον προσωπικό τους μηχανισμό και την πολιτική εξέλιξή τους χρησιμοποιώντας χρήματα του Δημοσίου σαν να ήταν η τσέπη του πατέρα τους;

Και την ίδια στιγμή αυτοί οι …ηθικοί αποτιμητές και οι εκφραστές του δέοντος κατηγορούσαν τους εκπαιδευτικούς για απεργιακό οίστρο και γιατί αγωνίζονταν να αρθούν οι αδικίες και οι προκλητικές προνομιακές επιλογές. Γνωρίζουμε ότι ακόμα και σήμερα μέσα στη μαύρη άβυσσο των μνημονίων υπάρχουν παρατρεχάμενοι των κομμάτων και «συνεργάτες» βουλευτών και πρώην βουλευτών που αμείβονται χωρίς να παρέχουν υπηρεσία πουθενά; Γιατί δεν βλέπουν αυτοί οι κατήγοροι ότι τα κόμματα είναι εκείνα που προσπαθούν να προαγάγουν με επιμέλεια την ευθυγράμμιση των συνδικαλιστικών παρατάξεων με τις δικές τους επιλογές και παράλληλα αναπτύσσουν (ιδιαίτερα τα κυβερνητικά κόμματα) πρακτικές ανταμοιβών είτε με την κομματική εξέλιξη των συνδικαλιστικών στελεχών είτε με την παροχή οικονομικών οφελών στους κλάδους συναλλαγής;

γ) Κατηγορούνται οι συνδικαλιστές ότι χρησιμοποιούν το συνδικαλισμό ως όχημα για την πολιτική τους μετεξέλιξη. Και εδώ υπάρχουν απαντήσεις. Πρώτον, γιατί δεν βλέπουμε τους συνδικαλιστές που αγωνίζονται από μια διακριτή θέση και μετά επιστρέφουν στην εργασία τους ως απλοί εργαζόμενοι, και αυτό παρά το γεγονός ότι μπορεί να τους προσφέρεται μια σημαντική θέση στον κρατικό μηχανισμό; Δεύτερον, θα μπορούσε να υπάρχει απαγορευτική ρήτρα μετεξέλιξης των συνδικαλιστών στη σφαίρα της πολιτικής και τι θα σήμαινε αυτό - θα ήταν προτιμότερο από τα αντίθετό του; Τρίτον, η εμπειρία που αποκτά ένα συνδικαλιστικό στέλεχος, γιατί δεν μπορεί να είναι χρήσιμη για τη διαμόρφωση ενός κυβερνητικού προγράμματος; Θεωρώ δηλαδή ότι δεν υπάρχει μια και μόνο απάντηση, αλλά περισσότερες και αντιθετικές μεταξύ τους – χωρίς αυτό να μειώνει την αξία καθεμιάς.

δ) Κατηγορείται ο συνδικαλισμός ότι είναι συντηρητικός, ότι δεν θέλει να αλλαχθεί τίποτα, ότι είναι υπέρ των κεκτημένων και της στασιμότητας, ότι έχει πάγιες θέσεις και επομένως είναι δογματικός. Όλες αυτές οι μομφές είναι ή ανόητες και αφελείς ή σκόπιμες και πολύ φτηνές. Ο συνδικαλισμός στην Ελλάδα έχει προοδευτικό προσανατολισμό. Αντιτίθεται στις αλλαγές που γίνονται σε βάρος των εργαζόμενων και της κοινωνίας, γιατί εδώ και αρκετά χρόνια αυτό συμβαίνει στη χώρα μας.

Οι λεγόμενες πάγιες θέσεις έχουν να κάνουν με τις βασικές αξίες και επιλογές, με εκείνες τις θέσεις που εδραιώνουν καταστατικά και συνειδησιακά το συνδικαλισμό. Για παράδειγμα, το εκπαιδευτικό κίνημα έχει την πρώτη των πρώτων σταθερή θέση για την προαγωγή της «Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας». Γιατί πρέπει να την αλλάξει, επειδή αυτό θέλουν οι δυνάμεις της αγοράς και όλοι όσοι χρεώνουν ως τον αίτιο όλων των δεινών το Δημόσιο;

ε) Κατηγορείται ο συνδικαλισμός ότι δεν έχει εξειδικευμένες θέσεις. Μπορεί αυτό να συμβαίνει σε διάφορες φάσεις. Αλλά πώς γενικεύεται, όταν δεν έχουμε καν μπει στον κόπο να μάθουμε τις επεξεργασίες που γίνονται και που σε αρκετές περιπτώσεις παίρνουν τη μορφή τόσο συγκεκριμένων και ειδικών προσεγγίσεων που υπερβαίνουν και τη μορφή Σχεδίων Νόμου! Και για να πάω στον εκπαιδευτικό χώρο και για την περίοδο 1993 – 2003 που γνωρίζω πολύ καλά.

Ας διαβάσει κάποιος τις επεξεργασίες (αναλύσεις, θέσεις και προτάσεις) της ΟΛΜΕ για όλα τα ζητήματα της εκπαίδευσης και των σχολείων: αναλυτικά προγράμματα και σχολικά βιβλία, νέες τεχνολογίες και καινοτομίες, παιδαγωγική κατάρτιση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, ειδική αγωγή και αγωγή καταναλωτή, περιβαλλοντική εκπαίδευση και πολιτισμός στο σχολείο, ειδική αγωγή και διαπολιτισμική εκπαίδευση… Είναι δημιουργήματα επιστημονικών ερευνών και εκπαιδευτικών συνεδρίων, συλλογικών προσπαθειών και συστηματικών εργασιών, στα οποία δύσκολα μπορεί να βρει κανένας τρωτά σημεία. Είναι σημαντική προσφορά της συλλογικότητας των εκπαιδευτικών στην ελληνική κοινωνία για το Όλον της θεσμικής μας εκπαίδευσης. Το δυστύχημα είναι ότι δεν αξιοποιείται ακόμα και από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς.

Συμπερασματικά θέτω προς στοχασμό απλά ερωτήματα. Γιατί δεν είναι δημιουργικός και θετικός ο ρόλος του συνδικαλισμού - με βάση ποια έρευνα και ποια μελέτη; Έχουμε αναλογιστεί ποια θα ήταν η θέση των εργαζόμενων διαχρονικά στην ιστορία της Ελλάδας χωρίς τη δράση των συνδικάτων και των κοινωνικών κινημάτων; Έχουμε αναρωτηθεί ως προς τη συνεισφορά των κοινωνικών κινημάτων στον εκδημοκρατισμό της πολιτείας μας; Έχουμε ποτέ φανταστεί τι θα σήμαινε να μην έχουμε συλλογική δράση, κοινωνικούς θεσμούς και οργανωμένους φορείς διεκδίκησης και αγώνων;

Ναι, ο συνδικαλισμός έχει αδυναμίες και ελλείψεις αλλά έχει μεγάλη προσφορά στη συνολική πρόοδο της χώρας. Ο συνδικαλισμός έχει ανάγκη από την κριτική και την αυτοκριτική, αλλά δεν μπορεί να δεχτεί τις θεωρίες της αποδόμησής του που έχουν σκληρό ταξικό και τοξικό σκοπό! Ας μη λιθοβολούμε λοιπόν το συνδικαλισμό. Ας μην υπάρχουν αφελείς στους εργαζόμενους. Να έχουμε πάντα στη σκέψη μας ότι οι εμπνευστές αυτής της αντιδραστικής ιδεολογίας είναι σκληροί φονταμενταλιστές των δυνάμεων της αγοράς και της προαγωγής της αγοράς σε πεδίο στο οποίο θα δίνονται οι «τελικές λύσεις» και όχι στα αντίστοιχα πεδία της κοινωνίας και της πολιτικής.

Αλλά δεν βλέπουμε σήμερα αυτές τις επιλογές τι ζωή μας επιφυλάσσουν και τι πολίτες θέλουν να προκρίνουν, ότι μας θέλουν μόνο καταναλωτές και οικονομικές μονάδες, που ο Κόσμος μας όλος και οι φιλοδοξίες μας και τα όνειρά μας θα ολοκληρώνονται στην παρακμιακή επικράτεια της λατρείας του χρήματος;

Ετικέτες: Νίκος Τσούλιας