Μία πρόταση για μια συνολική αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος

Εισαγωγή

Επειδή έχω βαρεθεί την ανέξοδη κριτική και πολιτικολογία, η οποία κρατά δέσμιο το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε νοοτροπίες και πρακτικές του περασμένου αιώνα προσπάθησα να καταγράψω αδρομερώς μια συνολική πρόταση αναδιαμόρφωσης του εκπαιδευτικού συστήματος. Στο παρακάτω κείμενο θα παρακαλούσα να θεωρήσετε δεδομένες τις πεπερασμένες δυνατότητες που έχει η ατομική σκέψη. Με αυτό τον αστερίσκο καταθέτω δημόσια το παρακάτω πακέτο σκέψεων έχοντας επίγνωση των ελλείψεων (είπαμε πεπερασμένες δυνατότητες της ατομικής σκέψης) αλλά και των διαφορετικών προτάσεων και αντιδράσεων που ενδεχομένως

Εκπαιδευτική πολιτική

Οι ακολουθούμενες εκπαιδευτικές πολιτικές χαρακτηρίζονται από πολιτικές αποφάσεις με ορίζοντα το κομματικό συμφέρον, από έλλειψη στοιχειώδους πολιτικής συνεννόησης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και από την επικράτηση συντεχνιακών επιδιώξεων και σκοπιμοτήτων της εκάστοτε πολιτικής και διοικητικής ηγεσίας, των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών και των επιστημονικών ενώσεων, με αποτέλεσμα τη θεσμοθέτηση πρόχειρων αλλαγών και τη λήψη αποσπασματικών μέτρων που οδηγούν στην αστάθεια του συστήματος. Αστάθεια που ενισχύεται από την αδιαφάνεια και την αυθαιρεσία των διαδικασιών στελέχωσης του. Όλα τα παραπάνω αποτελούν τροχοπέδη στην οργάνωση και εφαρμογή των εκπαιδευτικών πολιτικών, ενώ πριμοδοτούν τη δυσπιστία του εκπαιδευτικού κόσμου απέναντι σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση.

Η παρούσα πρόταση έχει ως φιλοδοξία να εξαλείψει τις προαναφερόμενες παθογένειες και να θέσει τις βασικές παραμέτρους που θα υποστηρίξουν ένα μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό που θα υπηρετεί το όραμα της παροχής μιας ποιοτικής εκπαίδευσης στους Έλληνες πολίτες, στα παιδιά μας. Για το λόγο αυτό θέτει ως κεντρικούς στόχους:

Την πλήρη αποκομματικοποίηση της εκπαίδευσης.

Την αξιοκρατία και διαφάνεια.

Την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και του έργου του εκπαιδευτικού.

Την σύνταξη και προώθηση μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώνουν άμεσα τη λειτουργία του συστήματος.

Τη σύνταξη ενός συνολικού σχεδίου για την Εκπαίδευση που θα ξεκινά από την Προσχολική Αγωγή και θα καταλήγει στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΜΕΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Εκπαιδευτικό σύστημα

Υπό το πρίσμα της θεωρίας των κοινωνικών συστημάτων το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ένας διοικητικός και εκπαιδευτικός μηχανισμός. Ο διοικητικός μηχανισμός πρέπει να υποστηρίζει επαρκώς την προώθηση του εκπαιδευτικού έργου. Σήμερα ο διοικητικός μηχανισμός του υπουργείου Παιδείας χαρακτηρίζεται από πολύπλοκες, χρονοβόρες και πολυδάπανες γραφειοκρατικές διαδικασίες, μειωμένη αποδοτικότητα και υψηλό κόστος λειτουργίας. Η αποτελεσματική λειτουργία του επιτυγχάνεται με:

Θέσπιση θέσης Γενικού Γραμματέα 5ετούς θητείας, ο οποίος θα επιλέγεται από διευρυμένη πλειοψηφία από τη Βουλή (180 ψήφοι). Θα είναι υπεύθυνος για τη διοικητική και παιδαγωγική συνέχεια των εκπαιδευτικών πολιτικών.

Διοικητική αναδιάρθρωση των δομών του Υπουργείου Παιδείας με παράλληλο καθορισμό καθηκόντων των υπαλλήλων. Στόχος οι υπηρεσίες να αποκτήσουν την απαιτούμενη διαδραστικότητα για την ομαλή λειτουργία του συστήματος.

Αξιολόγηση της διοικητικής λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος. Χρήση του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης (ΚΠΑ) τόσο στις κεντρικές δομές (Υπουργείο) όσο και στις περιφερικές (Περιφέρειες).

Πόροι

- Εάν θέλουμε να μιλάμε για βιωσιμότητα των εκπαιδευτικών πολιτικών θα πρέπει να εξασφαλίσουμε τους πόρους που θα υποστηρίζουν το σύστημα. Μία πρόταση είναι ο ΕΝΦΙΑ να εισπράττεται από τους Δήμους. Επομένως:

- Ο κάθε Δήμος να διαθέτει το 30% του ΕΝΦΙΑ στα σχολεία ευθύνης του.

(Παράδειγμα: Το 30% στα 2,6 δις του ΕΝΦΙΑ είναι 520 εκατομμύρια. Έχουμε 13000 χιλιάδες σχολεία και αντιστοιχεί σε 40.000 ευρώ στο κάθε σχολείο. Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες θα γνωρίζουν το ανταποδοτικό όφελος του φόρου τους, θα ελέγχουν τη χρηματοδότηση και οι δήμοι θα λογοδοτούν. Επίσης, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι έχουμε περισσότερες εκκλησίες από ότι σχολεία. Οι εκκλησίες μας είναι περιποιημένες, όπως πρέπει να είναι και τα σχολεία παραμελημένα με πολλές κτηριακές και εργαστηριακές ελλείψεις).

Η υπόλοιπη χρηματοδότηση των σχολείων θα συνεχίσει να παρέχεται ως έχει κεντρικά από το κράτος.

Ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα

Η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στην ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού του. Αυτό διακρίνεται: α) στο υπάρχον εκπαιδευτικό προσωπικό, β) στο στελεχιακό δυναμικό και στις διαδικασίες εξέλιξης και στελέχωσης της εκπαιδευτικής ιεραρχίας και γ) σε αυτό που θα προσληφθεί.

Για τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν στα σχολεία, θεσμοθέτηση ενός αξιόπιστου συστήματος συνεχιζόμενης επιμόρφωσης και επαγγελματικής εξέλιξης. Στόχοι: α) ενεργοποίηση της αδρανούς για χρόνια εκπαιδευτικής κοινότητας, β) αναπλήρωση του παιδαγωγικού κενού πολλών εκπαιδευτικών, γ) δημιουργία συνθηκών που ευνοούν τις αλλαγές. Κοινό εύρημα όλων των ερευνών είναι ότι οι εκπαιδευτικοί που έχουν συμμετάσχει σε σεμινάρια/συνέδρια και είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών/διδακτορικών, είναι θετικά προσκείμενοι στις αλλαγές. Για το λόγο αυτό:

- Συμμετοχή και συνεργασία των Παιδαγωγικών τμημάτων των ΑΕΙ καθώς και της ΑΣΠΑΙΤΕ στη σύνταξη και υλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων:

- Βραχείας διάρκειας ενός μήνα. Η επιμόρφωση αυτή α) θα είναι στοχευμένη στη βάση της κάλυψης των επιμορφωτικών αναγκών, όπως αυτές θα αναδεικνύονται μέσα από τη διαδικασία αξιολόγησης των εκπαιδευτικών (βλ. παρακάτω) και β) ανατροφοδοτική στη βάση της εισαγωγής νέων τεχνικών διδασκαλίας π.χ. project

- Εξαμηνιαίας διάρκειας για όλους τους εκπαιδευτικούς των λεγόμενων καθηγητικών σχολών που δεν είχαν παιδαγωγικό εξάμηνο φοίτησης στη σχολή τους και για όλους τους εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων των ΕΠΑΛ που δεν έχουν παιδαγωγική επάρκεια.

- Προγράμματα γνωστικής επιμόρφωσης εκπαιδευτικών των ΕΠΑΛ σε αντίστοιχα της ειδικότητας τους τμήματα των ΑΤΕΙ και ΑΕΙ της χώρας π.χ. εισαγωγή ειδικότητας Γεωθερμίας. Εκπαιδευτικοί Μηχανολόγοι επιμορφώνονται στο αντικείμενο.

- Χρηματοδότηση των προγραμμάτων και επιλογή των εκπαιδευτικών σύμφωνα με το παράδειγμα της επιμόρφωσης στις ΤΠΕ α΄ και β΄ επιπέδου.

- Για τη διασφάλιση της ποιότητας της επιμόρφωσης, η πορεία και συμμετοχή του κάθε εκπαιδευτικού στο επιμορφωτικό πρόγραμμα θα υπόκειται σε αξιολόγηση με γραπτή εργασία, το αποτέλεσμα της οποίας θα προστίθεται στον ατομικό του φάκελο και θα αποτελεί μετρήσιμο κριτήριο εξέλιξης στην εκπαιδευτική ιεραρχία.

Στελεχιακό δυναμικό και ιεραρχική εξέλιξη. Στο εκπαιδευτικό σύστημα κυριαρχεί η αναχρονιστική και συντηρητική λογική της υπερπριμοδότησης της αρχαιότητας καθώς και η κομματοκρατία/ευνοιοκρατία.

- Αξιολόγηση των υποψήφιων στελεχών από Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοποιημένων Αξιολογητών ή το ΑΣΕΠ.

- Προτεραιότητα σε όσους έχουν τίτλους σπουδών στη Διοίκηση της Εκπαίδευσης.

- Μοριοδότηση του φακέλου του εκπαιδευτικού (δημοσιεύσεις, εισηγήσεις σε συνέδρια, καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις κ.α.).

- Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη μέσα από τράπεζα θεμάτων για την διερεύνηση των επικοινωνιακών, παιδαγωγικών και ψυχοκοινωνικών ικανοτήτων των υποψήφιων στελεχών.

Πρόσληψη εκπαιδευτικού προσωπικού με στόχο την ποιότητα και την αναβάθμιση του συστήματος μέσα από την επιλογή των καλύτερων.

Κριτήρια διορισμού:

Απαραίτητο προσόν η παιδαγωγική ειδίκευση. Όλες οι πανεπιστημιακές σχολές να εντάξουν ένα εξάμηνο παιδαγωγικής ειδίκευσης ως απαραίτητο προσόν για όσους επιθυμούν να ασχοληθούν με το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.

Τρόπος διορισμού:

Γραπτός διαγωνισμός του ΑΣΕΠ ο οποίος θα εμπλουτιστεί θεματικά με δύο ενότητες που θα περιλαμβάνουν βασικές γνώσεις α) επικοινωνίας, συναισθηματικής νοημοσύνης και β) ψυχολογίας.

- Επιπλέον μοριοδότηση μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών.

- Αποκλειστικός διορισμός μέσω του ΑΣΕΠ. Η πλήρης εφαρμογή θα ξεκινήσει μετά από 5 χρόνια ώστε οι εκπαιδευτικοί που είχαν προϋπηρεσία από την επετηρίδα να μπορέσουν να απορροφηθούν. Στο μεσοδιάστημα των 5 ετών η προϋπηρεσία που θα αποκτάται από τους αναπληρωτές θα μοριοδοτείται και τα μόρια θα μπαίνουν ως επιπρόσθετα κριτήρια στο διορισμό μέσω ΑΣΕΠ.

Αξιολόγηση με στόχο την Ποιότητα

Ο ανθρώπινος παράγοντας συνεισφέρει στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Εάν όμως έχουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με λειτουργικά προβλήματα και δομικές αντιφάσεις στη σχεδίαση του όπως το ελληνικό, τότε ο εκπαιδευτικός συνθλίβεται ανάμεσα στην πραγματικότητα που βιώνει και στα ιδεατά κριτήρια που καλείται να υποστηρίξει. Επομένως, για την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης, θα πρέπει να οριστεί πρωτίστως ένα πλαίσιο αναφοράς και να έχουν καθοριστεί και εννοιοδοτηθεί οι στόχοι του, ώστε η αξιολογική αποτίμηση της λειτουργίας και των αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού συστήματος να μην στερείται προσανατολισμού.

Παράδειγμα έλλειψης πλαισίου αναφοράς αποτελούν τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών (ΑΠΣ) τα οποία αναφέρονται στην κριτική και δημιουργική σκέψη, στη διερευνητική και αυτορυθμιζόμενη μάθηση. Οι στόχοι αυτοί γεννούν μια αντίφαση κεφαλαιώδους σημασίας. Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι επικεντρωμένο στην επιτυχία μέσω της απομνημόνευσης (πανελλήνιες εξετάσεις). Πως ο εκπαιδευτικός θα αναπτύξει π.χ. την κριτική σκέψη των μαθητών όταν η αξιολόγηση της δουλειάς του στην Γ΄ λυκείου, κρίνεται (κυρίως από την κοινωνία) από τα αποτελέσματα των πανελληνίων εξετάσεων που αναγορεύουν την απομνημόνευση ως κύριο προσόν εξασφάλισης της επιτυχίας;

Μία αξιολόγηση που έχει στόχο την Ποιότητα απαιτεί κατά σειρά προτεραιότητας:

- Αξιολόγηση των πόρων που παρέχονται στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές (Χρηματοδότηση και υλικοτεχνική υποδομή)

- Αξιολόγηση και κωδικοποίηση της εκπαιδευτικής νομοθεσίας

- Αξιολόγηση και αναβάθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών (ΑΠΣ)

- Εισαγωγή και αξιολόγηση πολλαπλών πηγών μάθησης

- Εισαγωγή και αξιολόγηση διαδραστικών μεθόδων διδασκαλίας

- Αξιολόγηση των δομών του υπουργείου, της περιφέρειας και των διευθύνσεων της εκπαίδευσης

- Αξιολόγηση της σχολικής μονάδας

- Αξιολόγηση των στελεχών της εκπαίδευσης

- Επιστημονική, παιδαγωγική και διοικητική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού.

- Βράβευση των καλών πρακτικών των εκπαιδευτικών στη φιλοσοφία του θεσμού Αριστείας και Καινοτομίας. Επιλογή των 30 πρώτων και παρουσίαση των καινοτόμων δράσεων που ακολούθησαν σε εκπομπή της Δημόσιας Τηλεόρασης για την ανάδειξη των καλών πρακτικών των εκπαιδευτικών, των ικανοτήτων των μαθητών και τη δημιουργία θετικής ανατροφοδότησης.

Στόχος της αξιολόγησης είναι η διαρκής διαδικασία ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού συστήματος ώστε να καταφέρνει να προσαρμόζεται όντας βρισκόμενο σε μια αέναη προσπάθεια αλλαγής. Αντίστοιχα και για τον εκπαιδευτικό η αξιολόγηση θα έχει ανατροφοδοτικό χαρακτήρα και θα συνδέεται με τη διαδικασία επιμόρφωσης αλλά και διοικητικής εξέλιξης στην ιεραρχία της εκπαίδευσης.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΕ ΒΑΘΟΣ ΧΡΟΝΟΥ

Σχεδιασμός του εκπαιδευτικού συστήματος του 21ου αιώνα

Στο σχεδιασμό μας θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι σε 20 χρόνια από τώρα θα υπάρχουν επαγγέλματα που σήμερα δεν τα γνωρίζουμε και άλλα που θα έχουν εκλείψει. Επομένως, το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα πρέπει να εφοδιάζει τους μαθητές με ικανότητες οι οποίες θα τους βοηθούν να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις του μέλλοντος και όχι να διαχειρίζονται τις βεβαιότητες του παρελθόντος και του παρόντος. Για να γίνει αυτό η εκπαίδευση δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως σήμερα ως προϋπόθεση για μια καλύτερη ζωή αλλά ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη του εγκεφάλου που οδηγεί σε μια ποιοτικότερη ζωή. Ένας στόχος που υποστηρίζεται επιστημονικά από τις Νευροεπιστήμες (Παράθυρα των ευκαιριών του Begley, δυνατότητα του εγκεφάλου να επιτυγχάνει νέες νευρωνικές συνάψεις ανάλογα με την ποικιλία και την ποιότητα των ερεθισμάτων) και τις έρευνες βάσει των οποίων η UNESCO υποστηρίζει πως: «Έχει επιστημονικά τεκμηριωθεί ότι η στραβή εκπαίδευση και ακόμα χειρότερα η έλλειψη εκπαίδευσης, ακόμα και σε παιδιά που ζουν μέσα σε άνετες υλικές συνθήκες, έχει επιζήμια επίδραση στην ανάπτυξη του φλοιού του εγκεφάλου (Faure et. al., 1972)».

Προσχολική Εκπαίδευση

Αποσκοπεί στην ισότιμη ένταξη όλων των παιδιών στην Ελληνική Παιδεία και Κοινωνία και δίνει συστηματικές ευκαιρίες προσωπικής ανάπτυξης και καλλιέργειας σε ένα δομημένο και παιδαγωγικά κατάλληλο πλαίσιο.

Προσχολική εκπαίδευση από 0-6 ετών στην βάση ενιαίου παιδαγωγικού προγράμματος, παρεχόμενη από Δημοτικά και Ιδιωτικά κέντρα.

Η πρόσβαση στα Ιδιωτικά κέντρα επιχορηγείται από το κράτος προς τους γονείς με βάση την οικονομική τους κατάσταση και το κόστος λειτουργίας των Δημοτικών κέντρων στην περιοχή.

Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ), τόσο στην Προσχολική όσο και στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από την ποικιλία και την ποιότητα των ερεθισμάτων τα οποία θα καλύπτουν το ευρύ φάσμα των ικανοτήτων μάθησης των διαφορετικών μαθητών, υποστηρίζοντας όλα τα είδη της νοημοσύνης: α) μαθηματική-λογική, β) λεκτική-γλωσσική, γ) χωροταξική, δ) μουσική, ε) κιναισθητική, στ) διαπροσωπική και η) ενδοπροσωπική.

Τα Ωρολόγια Προγράμματα Σπουδών (ΩΠΣ), αντίστοιχα, θα εμπεριέχουν εκείνες τις μαθησιακές ενότητες που θα υποστηρίζουν τους παραπάνω μαθησιακούς στόχους. Παράδειγμα τέτοιων ενοτήτων είναι: η Θεατρική Αγωγή, η Ζωγραφική, το Σχέδιο, ο Χορός, η Μουσική, η Αγωγή Υγείας κ.α. Ιδιαίτερα για την Αγωγή Υγείας, με τα υπάρχοντα εγχειρίδια οι μαθητές θα εισάγονται με οργανωμένο βιωματικό και συμμετοχικό τρόπο, ανάλογα με την τάξη, στις ενότητες της Ατομικής Υγιεινής, Υγιεινής Διατροφής, Κυκλοφοριακής Αγωγής, Περιβαλλοντικής Συνείδησης, Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης, Αγωγής του Πολίτη, Διαπροσωπικών Σχέσεων, Διαχείριση Συγκρούσεων κ.α. (ενδοπροσωπική και διαπροσωπική νοημοσύνη).

Μέθοδοι διδασκαλίας που θα δημιουργούν τις συνθήκες ώστε η τάξη να λειτουργεί ως κοινότητα μάθησης και θα στηρίζονται στη βιωματική συμμετοχή των μαθητών.

Δημιουργία του φακέλου (portfolio) του μαθητή που θα τον ακολουθεί και θα συμπληρώνεται στο Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο (γενικό και επαγγελματικό).

Δημιουργία Πρότυπων παιδικών σταθμών για την πρακτική άσκηση όσων φοιτούν σε τμήματα Προσχολικής Αγωγής.

Δημοτικό

Το Δημοτικό σχολείο παρέχει τις μαθησιακές βάσεις που θα επιτρέψουν σε κάθε μαθητή να ανακαλύψει τα ταλέντα του, τις ιδιαιτερότητες του, αλλά και να καλύψει τις αδυναμίες του. Παράλληλα, του παρέχει τα εφόδια και τα ερεθίσματα εκείνα που θα τον βοηθήσουν να αναπτυχθεί ολόπλευρα, τόσο στον γνωστικό όσο και στον κοινωνικοσυναισθηματικό και ψυχολογικό τομέα.

Αυτοδύναμες σχολικές μονάδες (ΑΣΜ).

Σχολική Επιτροπή του Δήμου, Σχολικό Συμβούλιο, Διευθυντής/ντρια Σχολείου και Σύλλογος Διδασκόντων στο τέλος κάθε έτους συνεδριάζουν, αξιολογούν το σχολικό έτος που πέρασε και οργανώνουν το επόμενο. Η αξιολόγηση και η στοχοθεσία καταγράφονται και αναρτώνται στο διαδίκτυο.

Ένα κεντρικό Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) σε όλη την Επικράτεια που θα καλύπτει το βασικό κορμό των γνώσεων και δεξιοτήτων και ένα τοπικό ΑΠΣ που θα καταρτίζεται σε επίπεδο Περιφερειών ή Δήμων και θα αναδεικνύει τα τοπικά ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία αλλά και αναπτυξιακά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής.

Περιγραφική αξιολόγηση που θα μπαίνει στο portfolio των μαθητών.

Απεξάρτηση από το ένα “βιβλίο” και καθορισμός μαθησιακών στόχων στο πνεύμα της ανάπτυξης των γνωστικών και κοινωνικοσυναισθηματικών ικανοτήτων των μαθητών ανάλογα με την ηλικία τους.

Γραμματειακή υποστήριξη της σχολικής μονάδας και πλήρωση των αντίστοιχων θέσεων.

Ψυχολογική υποστήριξη των σχολικών μονάδων από επαγγελματίες του χώρου με σύμβαση μισθωτής εργασίας ή με συνεργασία άλλων φορέων του δημοσίου π.χ. Ψυχολόγοι του Κέντρου Πρόληψης ΟΚΑΝΑ. Κάθε Ψυχολόγος θα έχει σχολεία ευθύνης, όπως γίνεται με τους Σχολικούς Συμβούλους που είναι παιδαγωγικοί υπεύθυνοι σε μία ομάδα σχολείων.

Ο χώρος των σχολείων αξιοποιείται όλο το 24ωρο και τα Σαββατοκύριακα για δράσεις ενισχυτικής διδασκαλίας (και από ιδιώτες), κοινωνικές και αθλητικές δράσεις, με ευθύνη της διοίκησης της ΑΣΜ.

Στα ιδιωτικά σχολεία εφαρμόζονται οι ίδιες ετήσιες διαδικασίες αξιολόγησης με τα Δημόσια.

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Γυμνάσιο

Το Γυμνάσιο προετοιμάζει τους μαθητές για τη μετάβαση από την προεφηβεία στην εφηβεία και παράλληλα τους μυεί στις μελλοντικές επαγγελματικές επιλογές και προκλήσεις με στόχο να ανιχνεύσουν αδρομερώς τις δικές τους κλήσεις και επιλογές.

Δομή, αξιολόγηση, ΑΠΣ, ΩΠΣ και πρόσβαση σε Δημόσιες και Ιδιωτικές σχολικές μονάδες κατά τα πρότυπα των Δημοτικών.

Ενίσχυση του μαθήματος του ΣΕΠ ώστε οι μαθητές να επιλέγουν τύπο Λυκείου ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες τους.

Λύκειο

Οι δύο τύποι Λυκείου (Γενικό-Επαγγελματικό) προετοιμάζουν τους αποφοίτους του Γυμνασίου με βάση την επιθυμία τους για την ένταξη στην Ανώτατη Εκπαίδευση και την Αγορά Εργασίας. Και για τους δύο τύπους Λυκείου:

Δομή, αξιολόγηση, ΑΠΣ, ΩΠΣ και πρόσβαση σε Δημόσιες και Ιδιωτικές σχολικές μονάδες κατά τα πρότυπα των Δημοτικών.

Η πρώτη τάξη είναι κοινή, ενώ υπάρχουν ομάδες μαθημάτων επιλογής που παρουσιάζουν την επαγγελματική φυσιογνωμία του κάθε κύκλου σπουδών και θα βοηθήσουν τους μαθητές να επιλέξουν τη μαθητική διαδρομή που επιθυμούν. Η επιλογή αυτή δεν είναι δεσμευτική, αντίθετα, μετά το τέλος της Α΄ τάξης οι μαθητές μπορούν να εγγραφούν ελεύθερα σε όποιο τύπο Λυκείου επιθυμούν.

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ενίσχυση του μαθήματος του ΣΕΠ ώστε οι μαθητές να επιλέγουν τύπο Λυκείου και κύκλο σπουδών ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες τους.

Γενικό Λύκειο (ΓΕ.Λ.)

Το ΓΕ.Λ. είναι εκείνη η εκπαιδευτική διαδρομή που διασφαλίζει στον απόφοιτο του μια βαθύτερη γενική μόρφωση στη γενική παιδεία και του ανοίγει αντίστοιχες προοπτικές για σπουδές στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Στη Β’ τάξη ο μαθητής επιλέγει την Θεωρητική ή τη Θετική Κατεύθυνση όπου θα περιέχουν μαθήματα εμβάθυνσης των γνώσεων και μαθήματα επιλογής.

Στη Γ’ τάξη θα παρέχεται μεγαλύτερη εμβάθυνση στις γνώσεις της κατεύθυνσης που έχει επιλέξει.

Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ) – Δια βίου Μάθηση

Το ΕΠΑ.Λ. είναι εκείνη η εκπαιδευτική διαδρομή που διασφαλίζει στον απόφοιτο του μια ευρύτερη μόρφωση στη γενική παιδεία παράλληλα με τη δυνατότητα να αναπτύξει τις ιδιαίτερες κλίσεις και δεξιότητες του.

Το ΕΠΑΛ θα προσφέρει τη δυνατότητα απόκτησης Επαγγελματικού Πτυχίου μέχρι και για 50 βασικές ειδικότητες με πλήρη καταγεγραμμένα επαγγελματικά περιγράμματα και δικαιώματα. Οι ειδικότητες που θα λειτουργούν στα κατά τόπους σχολεία θα λαμβάνουν υπόψη τα αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η συμβολή και συμμετοχή στη διαδικασία των τοπικών Επιμελητηρίων με έρευνες δράσης για την ανάδειξη της αναπτυξιακής προοπτικής της τοπικής επιχειρηματικότητας.

Απολυτήριο και δυνατότητα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Ειδικότερα για τις σπουδές:

Στη Β΄ τάξη ο μαθητής θα επιλέγει Τομέα Σπουδών. Οι τομείς σπουδών θα προσφέρουν ένα εύρος επαγγελματικών επιλογών που ουσιαστικά θα καλύπτουν την υπάρχουσα Τεχνολογική Κατεύθυνση του Γενικού Λυκείου.

Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των μαθητών (σε μικρότερο βαθμό και στο Γενικό Λύκειο), με εισαγωγή της ενότητας/μαθήματος: «Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία». Αυτή θα μπορούσε να είναι δύο συγκεντρωμένα στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα 3ωρα ή 4ωρα το κάθε τετράμηνο. Δύο 3ωρες εισηγήσεις (μία στο πρώτο και μία στο δεύτερο τετράμηνο) θα κάνει ο Σύμβουλος Επιχειρήσεων που συνεργάζεται με το Εμπορικό Επιμελητήριο του νομού ή όποιος άλλος και θα εισάγει τους μαθητές στην έννοια της επιχειρηματικότητας. Αντίστοιχα, δύο 3ωρες εισηγήσεις θα κάνει ένας καταξιωμένος τοπικός και όχι μόνο, επιχειρηματίας που θα μιλά στους μαθητές για την καινοτομία.

Στην Γ΄ τάξη ο μαθητής θα επιλέγει Ειδικότητα και με το πέρας των σπουδών του θα αποκτά:

Πτυχίο Επιπέδου 4 με πλήρως αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα

Δυνατότητα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση του Επαγγελματικού Τομέα Σπουδών που επιλέγει στη Β’ τάξη.

Εάν δεν επιλέξει τη συνέχιση των σπουδών του στην Ανώτατη Εκπαίδευση τότε:

Πρακτική άσκηση 6μηνης διάρκειας για την απόκτηση Άδειας Άσκησης Επαγγέλματος και έξοδος στην Αγορά Εργασίας.

Επιπλέον εξειδίκευση με δυνατότητα επιλογής μέχρι και 120 ειδικών Επαγγελματικών Πτυχίων με πλήρη καταγεγραμμένα επαγγελματικά περιγράμματα και δικαιώματα. Η Εξειδίκευση αυτή θα παρέχεται από:

(a.i.1.a.i) Από το θεσμό της Μαθητείας που είναι 9μηνης διάρκειας με συμμετοχή σε εξετάσεις πιστοποίησης για την απόκτηση Πτυχίου Επιπέδου 5. Ο θεσμός αυτός επιβάλλεται να ενταχθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να ακολουθήσει την πορεία ΟΛΩΝ των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, δηλαδή να καταργηθεί με το πέρας της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

(a.i.1.a.ii) Από τα ΙΕΚ

(a.i.1.a.iii) Από τους διετείς κύκλους σπουδών των ήδη υπαρχόντων ΤΕΙ που δημιουργούνται με το νέο νόμο για τα ΑΕΙ.

(a.i.1.a.iv) Με διαρκείς εξετάσεις πιστοποίησης όπου οι επαγγελματίες θα μπορούν να συμμετέχουν ανάλογα με τα χρόνια εργασίας τους.

(a.i.1.a.v) Συνεχής ανατροφοδότηση του συστήματος με νέα επαγγελματικά περιγράμματα στα πλαίσια της Δια Βίου Εκπαίδευσης. Ουσιαστικά η Δια Βίου Εκπαίδευση θα βλέπει το μέλλον στην Αγορά Εργασίας και θα εισάγει νέα επαγγελματικά περιγράμματα τα οποία μετά την πρώτη πιλοτική εφαρμογή στους ενήλικες θα εισάγονται ανάλογα το βαθμό εξειδίκευσης στα ΕΠΑΛ ή στην Τάξη Μαθητείας, ή στα ΙΕΚ ή στους διετείς κύκλους σπουδών των ΤΕΙ. Με τον τρόπο αυτό η Δια Βίου Εκπαίδευση θα λειτουργεί ως Πρότυπο Εργαστήρι Προσδιορισμού των Επαγγελμάτων του Μέλλοντος.

Πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Σημαντική σημείωση 1: Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ η υπογεννητικότητα θα οδηγήσει το 2025 οι προσφερόμενες θέσεις στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση να είναι περισσότερες των υποψηφίων. Θα μπορούσαμε να προτείνουμε να παραμείνει ο αριθμός των θέσεων ίδιος. Άρα, ελεύθερη εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση με φίλτρο για τις δημοφιλείς σχολές τις Πανελλήνιες Εξετάσεις.

Σημαντική σημείωση 2: Η αλλαγή αυτή θα λάβει χώρα μετά από 13 χρόνια από την έναρξη εφαρμογής του ισχύοντος προγράμματος. Επομένως, από τη στιγμή που η εκπαιδευτική διαδρομή του μαθητή διαγράφεται μέσα σε ένα ενιαίο πλαίσιο που συγκροτείται από τη φιλοσοφία των νέων ΑΠΣ και ΩΠΣ και διδάσκεται σε συνθήκες όπου η τάξη λειτουργεί ως κοινότητα μάθησης με μεθόδους διδασκαλίας που ενισχύουν τη βιωματική συμμετοχή του, θεωρούμε ότι έχει κατακτήσει την κριτική σκέψη, έχει αναπτύξει τη δημιουργικότητα του και είναι ικανός για τη μετασχηματιστική μάθηση.

Στο τέλος του σχολικού έτους της Β Λυκείου συμπλήρωση Μηχανογραφικού από μαθητές των ΓΕ.Λ και των ΕΠΑ.Λ που επιλέγουν την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση ανάλογα με την Κατεύθυνση και τον Επαγγελματικό Τομέα Σπουδών αντίστοιχα.

Ανάλογα με τις προτιμήσεις των μαθητών καθορίζονται οι Σχολές χαμηλής ζήτησης άρα θα υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση.

Σε αυτές τις Σχολές οι φοιτητές μετά από ένα έτος παρακολούθηση, θα αξιολογούνται με κριτήρια που θα έχει η κάθε Σχολή και ανάλογα με τις επιδόσεις και τις ικανότητες τους θα κατευθύνονται σε Τμήματα ή θα απορρίπτονται.

Στις Σχολές όπου θα υπάρχει αυξημένη ζήτηση θα δρομολογούνται οι διαδικασίες Κεντρικών Εξετάσεων. Το ύφος και η δομή των εξετάσεων δεν θα στηρίζεται στην απομνημόνευση (βλ. Σημείωση 2). Απαραίτητη για τη διενέργεια των εξετάσεων είναι η αγαστή συνεργασία μεταξύ δομών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και των Πανεπιστημιακών Σχολών.

Αντίστοιχα με τις Σχολές χαμηλής ζήτησης, οι φοιτητές μετά από ένα έτος παρακολούθηση, θα αξιολογούνται με κριτήρια που θα έχει η κάθε Σχολή και ανάλογα με τις επιδόσεις και τις ικανότητες τους θα κατευθύνονται σε Τμήματα ή θα απορρίπτονται.