Χαϊδελβέργη: Οι «Γκουρού» των Μαθηματικών και της Πληροφορικής δίνουν ραντεβού με νέους ερευνητές

Της Βάσως Μιχοπούλου - ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Ξεκίνησε το απόγευμα της Κυριακής που μας πέρασε http://www.naftemporiki.gr/story/1279447/στη γερμανική πόλη Χαϊδελβέργη το Heidelberg Laureates Forum (HLF). Πρόκειται για την ετήσια “πνευματική ανταλλαγή” μεταξύ διαφορετικών γενεών επιστημόνων από όλο τον κόσμο, από το χώρο των Μαθηματικών και της Πληροφορικής που

έχει γίνει πλέον θεσμός. Για μια εβδομάδα κάθε χρόνο, από το 2013, η δημοφιλής γερμανική πόλη «πολιορκείται» από νέους επιστήμονες που φτάνουν εκεί από κάθε γωνιά του πλανήτη για να γνωρίσουν από κοντά τους δικούς τους «ηγέτες» της Επιστήμης που δεν είναι άλλοι από λαμπρούς μαθηματικούς και επιστήμονες υπολογιστών, αποδέκτες των βραβείων “Abel Prize”, “Fields Medal”, “Nevanlinna Prize” και “ACM A.M. Turing Award”, αντίστοιχων του Νομπέλ Μαθηματικών και Πληροφορικής. Στόχος του HLF είναι να δημιουργήσει, μέσα σε μια χαλαρή ατμόσφαιρα, μια ζωντανή πλατφόρμα επιστημονικής αλληλεπίδρασης, ένα φόρουμ έμπνευσης και ευκαιριών, αλλά και ανταλλαγής ιδεών και εμπειριών μεταξύ των βραβευμένων “εγκεφάλων” των Μαθηματικών και της Επιστήμης των Υπολογιστών και των υποσχόμενων μυαλών της νέας γενιάς.

Συνολικά 200 νεαροί επιστήμονες (100 από τον τομέα της Πληροφορική και 100 από των Μαθηματικών) από περισσότερες από 50 χώρες (ανάμεσά τους κι ένας Έλληνας υποψήφιος διδάκτορας), οι οποίοι επιλέγονται από ειδική επιτροπή του ιδρύματος που υποστηρίζει το Heidelberg Laureates Forum, θα έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν 26 κατόχους των παραπάνω βραβείων και για ένα πενθήμερο (24-29 Σεπτεμβρίου), να παρακολουθήσουν μοναδικές διαλέξεις τους, να συμμετάσχουν μέσω ποικίλων δραστηριοτήτων ενεργά στον επιστημονικό διάλογο, και γιατί όχι, να εντυπωσιάσουν τους πρεσβύτερους. Το φετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει αρκετά βραβεία, πολλά παράλληλα workshops, στα οποία νέοι ερευνητές μπορούν να παρουσιάσουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες καθώς και μια διμερή συνάντηση με τίτλο: “Research in Industry” όπου νέοι ερευνητές θα μάθουν πώς να γεφυρώνουν την έρευνα και την καινοτομία με την επιχειρηματικότητα και τη βιομηχανία..
HEIDELBERG LAUREATE FORUM FOUNDATION / FLEMMING– /CHRISTIAN FLEMMING

Να σημειωθεί πως από την εποχή έναρξης του θεσμού μέχρι σήμερα περισσότεροι από 250 αποδέκτες των διεθνών βραβείων “Abel Prize”, “Fields Medal”, “Nevanlinna Prize” και “ACM A.M. Turing Award”, έχουν αποδεχτεί την πρόσκληση να συναντήσουν την επόμενη γενιά των κορυφαίων ερευνητών.

Μια πνευματική ανταλλαγή στην πόλη των ιδεών

Σίγουρα κάποιος που επισκέπτεται τη Χαιδελβέργη, αυτές τις μέρες αναρωτιέται γιατί κάθε χρόνο από το 2013 μέχρι σήμερα, η παγκόσμια ελίτ των Μαθηματικών και της Επιστήμης των Υπολογιστών συναντά τη νέα γενιά ερευνητών σε αυτό το ειδυλλιακό σημείο στο κέντρο της Ευρώπης. Η διοργάνωση του ετήσιου αυτού φόρουμ είναι το αποτέλεσμα μιας κοινής πρωτοβουλίας του Heidelberg Institute for Theoretical Studies, HITS (Ινστιτούτου Θεωρητικών Σπουδών της Χαϊδελβέργης) και του Klaus Tschira Stiftung (KTS). Το KTS και το HITS ιδρύθηκαν με πρωτοβουλία του Γερμανού φυσικού Klaus Tschira (1940 - 2015), αποκαλούμενου και ως “τιτάνα του software”, δημιουργού της εταιρείας SAP, του μεγαλύτερου παραγωγού λογισμικού διαχείρισης επιχείρησης παγκοσμίως. Ο ίδιος, όντας υποστηρικτής του αντίστοιχου ετήσιου θεσμού Lindau Nobel Laureate Meetings για Νομπελίστες Φυσικής, Χημείας και Ιατρικής, που πραγματοποιείται στην Βαυαρική πόλη Lindau εδώ και πολλά χρόνια, εμπνεύστηκε την ιδέα για τη δημιουργία ενός αντίστοιχου φόρουμ για τους δύο κρίσιμους επιστημονικούς κλάδους των Μαθηματικών και της Επιστήμης των Υπολογιστών. Η ιδέα συζητήθηκε αρχικά στα τέλη του 2011 από εκπροσώπους του “Mathematisches Forschungszentrum Oberwolfach” και του “Schloss Dagstuhl – Leibniz Center for Informatics”, αλλά και από επιστήμονες και κατόπιν υποβλήθηκε ως επίσημη πρόταση στους οργανισμούς που απονέμουν τα βραβεία “Abel Prize” (Norwegian Academy of Science and Letters), “Fields Medal” (International Mathematical Union) και “ACM Turing Award” (Association for Computing Machinery).

Στις 22 Μαΐου του 2012 υπογράφηκε στο Όσλο η επίσημη συμφωνία μεταξύ των διοργανωτών και των φορέων ανάθεσης (με την ευκαιρία της 10ης τελετής απονομής των “Abel Prize”) και το Μάιο του 2013 ιδρύθηκε επίσημα το Ίδρυμα Heidelberg Laureates Forum ως υποστηρικτής του αντίστοιχου ετήσιου θεσμού στη Χαϊδελβέργη, ο οποίος, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα πραγματοποιείται μέχρι το 2022. Στις 18 Σεπτεμβρίου του 2013 ξεκίνησε η πρώτη συνάντηση 30 κορυφαίων επιστημόνων παλαιότερων γενεών με νέους ερευνητές από όλο τον κόσμο. Σήμερα, το Heidelberg Laureates Forum υποστηρίζεται από ένα παγκόσμιο επιστημονικό δίκτυο ιδρυμάτων-εταίρων, το οποίο περιλαμβάνει ακαδημίες επιστημών, υπουργεία, πανεπιστημιακές σχολές και τμήματα, ερευνητικούς οργανισμούς, ιδρύματα, εταιρείες, διεθνείς οργανώσεις.

Ένας Έλληνας ανάμεσα στους 26 «Σοφούς» της Χαϊδελβέργης

Οι συμμετέχοντες στο φόρουμ καλούνται φέτος να απαντήσουν στο ερώτημα αν η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά σε ακόμη μια επανάσταση των υπολογιστών, αφού η επιστήμη των κβαντικών υπολογιστών και οι δυνατότητες που αυτοί παρέχουν στην επίλυση υπολογιστικών προβλημάτων αποτελούν φέτος το “Ηot topic” του φόρουμ που λαμβάνει χώρα στο Νέο Πανεπιστήμιο της πόλης. Η ταχεία εξέλιξη στον κβαντικό υπολογισμό τα τελευταία χρόνια τον έχει καταστήσει από μια εξωπραγματική θεωρητική δυνατότητα σε μια απτή τεχνολογία. Οι τελικές δυνατότητές του είναι δύσκολο να εκτιμηθούν, αλλά σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές αναμένεται να είναι επαναστατικός όσον αφορά την πολυπλοκότητα των προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίσει ο υπολογιστής. Οι κβαντικοί υπολογιστές που στηρίζονται στις αρχές της κβαντικής φυσικής αποτελούν ένα από τα «Δισκοπότηρα» της Επιστήμης που αναζητούν τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές, καθώς οι πιθανές εφαρμογές τους στο μέλλον θα αποτελέσουν προκλήσεις για την κοινωνία.

Ανάμεσα στους 26 «Σοφούς» του φόρουμ συγκαταλέγεται ένας εκ των κορυφαίων Ελλήνων επιστημόνων παγκοσμίως στον τομέα της Πληροφορικής, ο Καθηγητής Ιωσήφ Σηφάκης. Ο ερευνητής το 2007 τιμήθηκε με το “ACM Turing Award” για την εργασία του στον έλεγχο μοντέλων, μιας μεθόδου τυπικής επαλήθευσης πληροφοριακών συστημάτων. Είναι η 5η φορά που ο Έλληνας «Γκουρού» της Πληροφορικής συμμετέχει σε αυτή την υψηλού κύρους διεθνή επιστημονική εκδήλωση. Στο φετινό φόρουμ ο Ι. Σηφάκης κατά την εισήγησή του με τίτλο: “How much Hard is System Design” θα αναφερθεί στο όραμα σύγκλισης ψηφιακού και φυσικού κόσμου, το IoT (Internet of Things) που αφορά στη διασύνδεση ατόμων, μηχανών, οικιακών συσκευών, απλών αντικειμένων και διαδικασιών, που δημιουργεί απεριόριστες δυνατότητες και προοπτικές για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Οι προκλήσεις και οι προσδοκίες, οι τρέχουσες δυνατότητες της τεχνολογίας, η αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβλημάτων, η ασφάλεια, ο κατάλληλος σχεδιασμός προσαρμοστικών συστημάτων που μπορούν να αλλάξουν δυναμικά τη συμπεριφορά τους για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων κάθε είδους που προκαλούνται από λάθη, αποτυχίες ή κακόβουλες ενέργειες, κ.ά, είναι πτυχές που θα αναλυθούν κατά την ομιλία του.
VASILIKI MICHOPOULOU

Στη λίστα των κορυφαίων ομιλητών που μετέχουν στη φετινή διοργάνωση, εκτός του Καθ. Σηφάκη, βρίσκονται οι: Sir Michael Francis Atiyah , Manuel Blum, Frederick Brooks, Vinton Gray Cerf, Stephen A. Cook , Jeffrey A. Dean, Whitfield Diffie, Alexei Efros, Martin Hairer, Martin Hellman, Sir C. Antony R. Hoare, John E. Hopcroft, William Morton Kahan, Barbara Liskov, Louis Nirenberg, Richard Edwin Stearns, Madhu Sudan, Leslie G. Valiant, Vladimir Voevodsky, Efim Zelmanov, κ.ά. Σημαντική επίσης είναι η παρουσία του μοναδικού στο φόρουμ Νομπελίστα Aaron Ciechanover που μαζί με τους Avram Hershko και Irwin Rose ανακάλυψαν μια από τις σημαντικότερες κυκλικές διαδικασίες του κυττάρου, τη ρυθμιζόμενη πρωτεϊνική αποδόμηση και μοιράστηκαν το Νομπέλ Χημείας το 2004.

Αξίζει να σημειωθεί πως ανάμεσα στους επίσημους προσκεκλημένους που θα παρακολουθήσουν τις εργασίες του Heidelberg Laureates Forum (και ο μοναδικός πανεπιστημιακός από την Ελλάδα), είναι ο Καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας (Bihelab) του Ιονίου Πανεπιστημίου, Παναγιώτης Βλάμος.

(Ο Καθηγητής Ιωσήφ Σηφάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο ΕΜΠ και επιστήμη των Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή. Σήμερα είναι καθηγητής στην Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάννης (EPFL) και διευθυντής του Κέντρου Ολοκληρωμένης Έρευνας στη Γκρενόμπλ. Είναι μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, της Γαλλικής Εθνικής Ακαδημίας Μηχανικής και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας, ενώ έχει διατελέσει επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) της Ελλάδας).

Χαϊδελβέργη