Σαν σήμερα, έγινε η κηδεία του Ανδρέα Παπανδρέου

Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1919 στη Χίο, όπου ο πατέρας του υπηρετούσε ως Γενικός Διοικητής Αιγαίου, αλλά διατηρούσε στενούς δεσμούς με την Αχαΐα και το Καλέντζι, το χωριό του πατέρα του, ο οποίος εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής Αχαΐας.

Ήταν γιος του επίσης πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, ο οποίος ήταν γνωστός και ως «Γέρος της Δημοκρατίας». Μητέρα του ήταν η Σοφία Μινέικο κόρη του Πολωνού

Ήταν πρόεδρος και ιδρυτής του ΠΑΚ και αργότερα του ΠΑ.ΣΟ.Κ., του οποίου η ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση». Διετέλεσε πρωθυπουργός τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996.

Ήταν ίσως ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη συμβολή στη διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα. Ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «Εθνικόφρονες-Κομμουνιστές» και στη θέση του επέβαλλε το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά».

Το ΠΑΣΟΚ που δημιούργησε ήταν το πρώτο κόμμα εξουσίας στην ελληνική ιστορία με μαζική οργάνωση (στα πρότυπα του ΚΚΕ), αντί του παραδοσιακού κόμματος στελεχών.

Η Αλλαγή

Από το κυβερνητικό του έργο ξεχωριστή θέση έχουν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων, η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του ΑΣΕΠ και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, η οποία παγίωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα, περιορίζοντας δραστικά τις «βασιλικές» εξουσίες του Προέδρου.

Άλλες τομές των κυβερνήσεών του ήταν η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18, η εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος γραφής (1982), οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων και η κατάργηση της προίκας, η κατάργηση πολλών μεταξικών και μετεμφυλιακών νόμων, όπως αυτοί του τεντιμποϊσμού και της κατασκοπείας, η μεγάλη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.

Η κριτική

Οι αντίπαλοι του Ανδρέα Παπανδρέου από τον συντηρητικό αναγνώρισαν τις προσπάθειές του να αποκαταστήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που είχαν υποστεί διώξεις και ταπεινώσεις από το αυταρχικό μετεμφυλιακό κατεστημένο και να χτίσει κράτος πρόνοιας. Τον επέκριναν ωστόσο για την μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών και του δημοσίου χρέους, την προσπάθεια επιβολής στη δημόσια διοίκηση και την «μαξιμαλιστική και επικίνδυνη» εξωτερική πολιτική που ακολούθησε. Από την πλευρά της Αριστεράς οι επικρίσεις εστιάζονταν στην αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων του και στην προσωπολατρία που τον περιέβαλλαν τα πλήθη των πολιτικών οπαδών του.

Η αποδοχή

Ανεξάρτητα από αυτά πάντως ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ένας πολιτικός ηγέτης με ευρύτατη λαϊκή αποδοχή. Όπως δείχνει έρευνα της εφημερίδας Καθημερινή το 2007, η πρώτη κυβέρνησή του κρίθηκε ως η καλύτερη της Μεταπολίτευσης και ο ίδιος ο σημαντικότερος πρωθυπουργός της περιόδου. Αντίστοιχα σε δημοσκόπηση για την εφημερίδα Real News το 2010, ψηφίσθηκε ως ο καλύτερος πρωθυπουργός μετά το 1974.

Ο επίλογος

Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ πέθανε στις 23 Ιουνίου 1996 από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο στο σπίτι του στην Εκάλη. Κηδεύτηκε στις 26 Ιουνίου 1996 στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με τιμές αρχηγού κράτους.

Ο θάνατός του προκάλεσε κύμα συγκίνησης σε όλη τη χώρα, και εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες παρευρέθησαν στη κηδεία του Ανδρέα Παπανδρέου. Ύστατο φόρο τιμής στον Ανδρέα Παπανδρέου απέτισαν ηγέτες και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο.