Μια σκανδαλώδης ταινία της γερμανικής τηλεόρασης

© Φωτογραφία: Flickr.com/Ghirigori Baumann/cc-by-nc-sa 3.0

Η Δημόσια Τηλεόραση της Γερμανίας προ ημερών παρουσίασε τη νέα ταινία πλοκής «Οι μητέρες μας, οι πατέρες μας», η υπόθεση της οποίας εξελίσσεται την περίοδο του Β΄ παγκοσμίου πολέμου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του εβδομαδιαίου εντύπου Der Spiegel, την ταινία αυτή έχουν παρακολουθήσει πάνω από 20 εκατ. άτομα. Τα γερμανικά

ΜΜΕ ήδη την αποκάλεσαν «πολιτιστικό γεγονός της χρονιάς». Εν τω μεταξύ οι κοινωνικές οργανώσεις της Πολωνίας απαίτησαν από το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας τους να λάβει αποφασιστικά μέτρα εναντίον της διάδοσης αυτού του, κατά την άποψή τους, συκοφαντικού τηλεοπτικού σήριαλ.

Στην ταινία παρουσιάζεται η τραγική μοίρα πέντε νεαρών Βερολινέζων, που είχαν βρεθεί στο σφαγείο του φοβερού πολέμου. Αυτοί οι άνθρωποι διακρίνονται αισθητά με την ανθρωπιά τους από τους ναζί, οι οποίοι στο σήριαλ παρουσιάζονται ως άγρια θηρία. Σύμφωνα με την ιδέα των δημιουργών του φιλμ, αυτοί οι άνθρωποι είναι πατριώτες, που πολεμούν για την πατρίδα τους, όμως με την πάροδο του χρόνου χάνουν όλους τους στόχους της ζωής και τους προσανατολισμούς τους. Παράλληλα παρουσιάζονται μερικοί Πολωνοί αντάρτες. Μάλιστα στις ενέργειές τους ο αντισημιτισμός και οι αγριότητες δεν είναι λιγότερες από τις πράξεις των Γερμανών ναζί. Ακριβώς αυτό έχει προκαλέσει θύελλα διαμαρτυριών στην πολωνική κοινωνία. Το θέμα σχολιάζει ο Πολωνός συγγραφέας Ζίγκμουντ Τζεντσολόφσκι:

Η ταινία παρουσιάζει τους Πολωνούς σαν αντισημίτες και τονίζει την ευθύνη τους για τη γενοκτονία των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β΄παγκοσμίου πολέμου. Και αυτό φαίνεται, το λιγότερο, παράξενο. Στη γερμανική ταινία η έμφαση είναι προφανώς μετατοπισμένη – αποτελεί προσπάθεια εξάλειψης από την κοινή γνώμη εκείνης της απλής αλήθειας ότι την ευθύνη για το Β΄παγκόσμιο πόλεμο την φέρουν οι Γερμανοί. Η ταινία αποτελεί προφανή προσπάθεια μοιράσματος με άλους της ενοχής τους για τα εγκλήματά τους.

Ο παραγωγός της ταινίας Νίκο Χόφμαν δήλωσε ότι οι ήρωες του σήριαλ, όπως και η πλειονότητα των γερμανών της εποχής του Γ΄ Ράιχ, είναι «αφελείς και ηθικά άψογοι» και ήταν αναγκασμένοι υπό την πίεση των Αρχών να λάβουν μέρος στα κακουργήματα του ναζιστικού καθεστώτος. Με αυτή την άποψη διαφωνεί ο εμπειρογνώμονας του ρωσικού Ιδρύματος «Ιστορική μνήμη» Βλαντίμιρ Σιμεντέι:

- Είναι άτοπο να λέει κανείς ότι η υπηρεσία στο Βέρμαχτ ήταν εκδήλωση αφέλειας. Ξέρουμε πολύ καλά ότι ο Χίτλερ είχε κερδίσει το θαυμασμό της πλειονότητας των γερμανών. Ακριβώς σ΄αυτό έγκειται το πικρό δίδαγμα του ναζισμού – στην επιδίωξή του να πετύχει την παγκόσμια κυριαρχία κέρδισε τη συμπάθεια του γερμανικού λαού. Απ΄αυτή την άποψη η επιδίωξη με καλλιτεχνικά μέσα να παρουσιαστεί ότι οι Γερμανοί δεν ήταν και τόσο ένοχοι, εμπερικλείει πολιτική συνιστώσα.

Ωστόσο δεν πρέπει να υπερβάλλεται η σημασία αυτής της συγκεκριμένης ταινίας, λέει ο Βλαντίμιρ Σιμεντέι:

- Υπάρχουν γενικότερα προβλήματα. Η κατανόηση της ντροπής που είχε αναπτυχθεί στη γερμανική κοινωνία στη μεταπολεμική περίοδο, με την αλλαγή των γενιών σιγά-σιγά εξαφανίζεται. Η επιδίωξη στοφής της προσοχής στη συγκεκριμένη περίπτωση στους Πολωνούς, ή στα εγκλήματα – φανταστικά ή πραγματικά, τα οποία διέπραξαν τα στρατεύματα των συμμάχων στο έδαφος της Γερμανίας το 1944 και το 1945 – αποτελεί προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι, δυστυχώς, τέτοιες προσπάθειες θα επιχειρηθούν και στο μέλλον.

Η υποκατάσταση της πραγματικής ιστορίας του ναζισμού από μια ιστορία συνηθισμένων ανθρώπινων βασάνων και αναφορές στη σκληρότητα του πολέμου σαν τέτοιου, κατα την άποψη του εμπειρογνώμονα, αντικαθρεπτίζει τη γενική τάση του σύγχρονου γερμανικού μαζικού πολιτισμού.

greek.ruvr.ru