Κινδυνεύουν τοιχογραφίες του Πικάσο στο Όσλο

Η Νορβηγική Διεύθυνση για την Πολιτιστική Κληρονομιά φοβάται ότι οι πρώτες μνημειακών διαστάσεων τοιχογραφίες του Πικάσο, τις οποίες ο ισπανός ζωγράφος φιλοτέχνησε από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 μέχρι τις αρχές του ’70 για δύο κτίρια της κυβέρνησης στο Όσλο, κινδυνεύουν να καταστραφούν. Τα κτίρια υπέστησαν σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια των θανάσιμων τρομοκρατικών επιθέσεων στη νορβηγική πρωτεύουσα τον Ιούλιο του 2011. Η κυβέρνηση εξετάζει πλέον το ενδεχόμενο να κατεδαφίσει τα νεωτεριστικά κτίρια που στεγάζουν τα γραφεία της κυβέρνησης.

«Αν

κατεδαφιστούν τα κτίρια και οι τοιχογραφίες ενταχθούν σε νέα ή μεταφερθούν σε άλλο χώρο, δεν θα είναι πια τα έργα που σκόπευε ο Πικάσο να είναι», λέει ο Jørn Holme, επικεφαλής της κυβέρνησης για θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς.

Έπειτα από την επίθεσης της 22ας Ιουλίου, η Rigmor Aasrud, υπουργός δημόσιας διοίκησης, μεταρρυθμίσεων και εκκλησιαστικών θεμάτων, ρωτήθηκε δημοσίως ένα θα ήταν καλύτερο να κατεδαφιστούν τα κτίρια. Ο Holme και άλλα μέλη της κυβέρνησης πιστεύουν πως η αμφιβολία της Aasrud υπονοεί ότι θέλει να κατεδαφιστούν τα κτίρια, παρόλο που εκπρόσωπος του υπουργείου αρνήθηκε να κάνει δηλώσεις στην Art Newspaper τον προηγούμενο μήνα. Λίγους μήνες πριν την επίθεση, κυβέρνηση και διεύθυνση πολιτιστικής κληρονομιάς συμφώνησαν να ενταχθούν τα κτίρια (γνωστά και ως κτίρια Y- και H-) σε λίστα, κάτι που δεν συνέβη εντέλει μετά τους βομβαρδισμούς.

Το υπουργείο έχει ζητήσει από αρκετούς αρχιτέκτονες να προσκομίσουν τις προτάσεις τους για τα κτίρια, οι οποίες θα περιλαμβάνουν και τις δύο εκδοχές, τη συντήρηση δηλαδή και την κατεδάφιση. Οι προτάσεις αυτές πρόκειται να ανακοινωθούν μες στο καλοκαίρι. Μια έκθεση της διεύθυνσης πολιτιστικής κληρονομιάς συμπεραίνει πως παρά τη βομβιστική επίθεση, τα κτίρια δεν κρίνονται επισφαλή και μπορούν ακόμα να χρησιμοποιούνται. «Συνεχίζουμε όμως να πιστεύουμε πως η καταλογογράφησή τους είναι απαραίτητη. Τα συγκεκριμένα κτίρια δεν είναι σημαντικά μόνο επειδή φέρουν στις προσόψεις τους έργα τέχνης που βέβαια δημιουργήθηκαν εξ’ ολοκλήρου γι’αυτά, αλλά αποτελούν και ακρογωνιαίο λίθο της νορβηγικής αρχιτεκτονικής ιστορίας και συμβολίζουν την ανάπτυξη της χώρας σε κράτος πρόνοιας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», εξηγεί ο Holme. Οι κατασκευές των κτιρίων έγιναν το 1950 και ’60 με μια τεχνική οικοδόμησης πολύ δημοφιλή στη Νορβηγία μετά τον πόλεμο, στην οποία χρησιμοποιείται φυσικό μπετόν (breccia).

Ο Πικάσο έκανε τα σχέδια για πέντε τοιχογραφίες εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων. Η πιο μεγάλη, «Ο Ψαράς», 1970, βρίσκεται στην πρόσοψη του κτιρίου Y-. Τα κτίρια κοσμούν επίσης και έργα νορβηγών καλλιτεχνών, όπως των Inger Sitter, Kai Fjell και Carl Nesjar.

Σύμφωνα με τον Holme, τα διακοσμητικά αυτά στοιχεία είναι επίσης άξια διαφύλαξης. Υπεύθυνος για την εφαρμογή των σχεδίων στο κτίριο ήταν ο Nesjar. «Ήταν η πρώτη φορά που ο Πικάσο δούλευε με αυτό το οικοδομικό υλικό, γνωστό ως breccia. Αν δεν είχε προηγηθεί το έργο στο Όσλο, πιθανόν να μην είχε πραγματοποιήσει παρόμοια έργα στη Βαρκελώνη και τη Στοκχόλμη», αναφέρει ο Leif Anker από το γραφείο του Holme. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθούν τα κτίρια και για τον καλλιτέχνη Carl Nesjar. «Τα έργα τέχνης πάνω σε μπετόν σχεδιάστηκαν και φτιάχτηκαν για πολύ συγκεκριμένους χώρους, όπως για το κλιμακοστάσιο και τον προθάλαμο», αναφέρει ο καλλιτέχνης. «Η τέχνη, η αρχιτεκτονική και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν καθιστούν ολόκληρο το οικοδομικό συγκρότημα ένα μοναδικό και πρωτότυπο έργο τέχνης. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί ολόκληρο, σαν κάτι ενιαίο».

Η εταιρεία Statsbygg, την οποία η νορβηγική κυβέρνηση συμβουλεύεται για θέματα κατασκευής και ιδιοκτησίας, συμφώνησε πριν την επίθεση για την καταλογογράφηση των κτιρίων. Ωστόσο οι εκπρόσωποι της αρνήθηκαν να κάνουν οποιοδήποτε σχόλιο για το μέλλον των κτισμάτων.