Γιατί ο Σέρλoκ Χολμς δεν θα έβρισκε ποτέ τον Χριστόδουλο Ξηρό

Ο Arthur Conan Doyle είναι ο "πατέρας" του Σέρλοκ Χολμς. Στο βιβλίο της σειράς "The Silver Blaze", ο Σέρλοκ διερευνά την κλοπή ενός αλόγου κούρσας που φυλασσόταν από έναν σκύλο.

Δείτε το προφίλ του Benedict Cumberbatch

Ο διάλογος του Σέρλοκ με συνάδελφο του, αποδίδεται κάπως έτσι:

-"Παρατηρήσατε κάτι ιδιαίτερο που να είναι άξιο λόγου;"

-Χολμς: "Το παράδοξο περιστατικό με τον σκύλο κατά τη διάρκεια της νύχτας"

-"Μα, το σκυλί δεν έκανε απολύτως τίποτα".

-Χολμς: "Αυτό είναι το παράδοξο της υπόθεσης".

Στη συνέχεια ο Χολμς εξηγεί πως το γεγονός ότι ο σκύλος

δεν γάβγισε, τον οδήγησε και στην επίλυση του προβλήματος. Κατά την κρίση του, η σιωπή του σκύλου σημαίνει πως η κλοπή έγινε από κάποιον που το τετράποδο - φύλακας, γνώριζε καλά από πριν.

Πρόκειται για ένα παράδειγμα συλλογισμού δια της ατόπου απαγωγής. Το συμπέρασμα προκύπτει βάσει γνωστών δεδομένων με τα οποία ο ντετέκτιβ προσπαθεί να βρει την λύση στο έγκλημα που διερευνά.

Η λογική του βασίζεται στα εξής δεδομένα:

α. Τα σκυλιά γαβγίζουν δυνατά τους ξένους, αλλά όχι τους ανθρώπους που ξέρουν

β. το σκυλί δεν γάβγισε δυνατά, ή δεν γάβγισε καθόλου

γ. το σκυλί ήξερε τον εισβολέα.

Με τον παραπάνω τρόπο λειτουργούν πολλοί αστυνομικοί. Παρόλα αυτά, η συλλογιστική αυτή προσκρούει σε κενά σύμφωνα με τον καθηγητή εγκληματολογίας του Christ Church University του Canterbury, Dr. Robin Bryant. Ο ίδιος εξειδικεύεται στην ανάλυση του τρόπου σκέψης των ντετέκτιβ. Και έχει ιδιαίτερη αδυναμία στον ήρωα του Conan Doyle.

Ο καθηγητής αναφέρει πως οι μέθοδοι του Σέρλοκ στη σύγχρονη εποχή, θα φάνταζαν μάλλον παρωχημένες.

Σύμφωνα με το σενάριο, ο Σέρλοκ Χολμς συγκεντρώνει στο μυαλό του μόνο γνώσεις που πιστεύει ότι θα του φανούν χρήσιμες στο επάγγελμά του. Όπως λέει ο ίδιος, ο εγκέφαλος μας είναι σαν μια σοφίτα. Ο σοφός άνθρωπος επιλέγει προσεκτικά πως θα την διαμορφώσει, επιπλώνοντας την μόνο με τις σημαντικές γνώσεις ενώ οι υπόλοιπες που ενδεχομένως να είναι σημαντικές στο μέλλον τις τοποθετεί στην βιβλιοθήκη του μυαλού του. Ο κουτός άνθρωπος, αντίθετα, απορροφά οποιαδήποτε γνώση με αποτέλεσμα να γεμίζει το μυαλό του ασήμαντες και άχρηστες πληροφορίες έτσι, παραλείπει ή στην καλύτερη περίπτωση να ξεχνάει τις σημαντικότερες.

Ο Χολμς αγνοεί βασικά πράγματα. Δεν ασχολείται καθόλου με φιλοσοφία, λογοτεχνία, αστρονομία (ο Γουάτσον ξαφνιάστηκε γιατί ο φίλος του αγνοούσε την θεωρία του Κοπέρνικου, ότι η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο. Ατάραχα ο Χολμς του απάντησε ότι η πληροφορία του είναι παντελώς άχρηστη καθώς δεν μπορεί να την αξιοποιήσει στην δουλειά του, επομένως θα έκανε ό,τι μπορούσε για να την ξεχάσει). Στην πολιτική γνωρίζει ελάχιστα. Στην βοτανολογία όμως ξέρει αρκετά πράγματα. Μπορεί να ξεχωρίσει τα δηλητήρια με μεγάλη ευκολία αλλά οι γνώσεις κηπουρικής του είναι ανύπαρκτες. Στην γεωλογία έχει τεράστιες γνώσεις.

Αν λοιπόν ο Χολμς συνεργαζόταν όντως με την αστυνομία του σήμερα, θα ήταν ένας καλός ντετέκτιβ με ακέραιο όνομα στους κύκλους των σωμάτων ασφαλείας;

Ο Dr. Robin Bryant γυρίζει πλέον την Ευρώπη και κάνει σεμινάρια σε αστυνομικούς αναπτύσσοντας τους τις ιδέες του για διαφορετικούς τρόπους ερευνών και διερευνητικής συλλογιστικής.

Γιατί τελικά δεν γάβγισε το σκυλί του Σέρλοκ; Πέραν του ότι πράγματι μπορεί να αναγνώρισε τον ένοχο, υπάρχουν και άλλα ενδεχόμενα που ο λογοτεχνικός ήρωας μάλλον δεν υπολόγισε. Ο κακοποιός μπορεί να δωροδόκησε με κάποια τροφή τον σκύλο. Ο σκύλος μπορεί να γάβγισε αλλά κανείς να μην τον άκουσε. Ο σκύλος μπορεί να ναρκώθηκε.

Η λογική λοιπόν του Χολμς βασίζεται στην κυρίαρχη πιθανότητα και είναι απλοϊκή, καθώς δεν απέκλεισε όλα τα παραπάνω ενδεχόμενα.

Στις ταινίες, στην τηλεοπτική σειρά αλλά και στη σειρά μυθιστορημάτων, η διανοητική διαδικασία από τη στιγμή της παρατήρησης μέχρι το τελικό συμπέρασμα, παρουσιάζεται με έναν τρόπο απλουστευτικό. Λογικό, μιας και μιλάμε για κινηματογράφο, λογοτεχνία και εν γένει μυθοπλασία. Έλα όμως που και στην πραγματική ζωή, οι περισσότεροι υπηρέτες του Νόμου ακολουθούν μια όμοια "Χολμσιανική" λογική και όχι κάποια άλλη από τις μεθόδους που προτείνει ο καθηγητής εγκληματολογίας.

Και ο καθηγητής χρησιμοποιεί το παράδειγμα του προβλήματος του Moser (Moser’s Circle Problem) για να εξηγήσει ότι η λύση δεν βρίσκεται πάντα στο προφανές.

Πώς λειτουργεί αυτή η προβληματική;

Έστω ότι έχουμε την εξής αλληλουχία. 2, 4, 8, 16, X. Οι περισσότεροι στη θέση του “X” θα έγραφαν, “32”. Και όμως, η σωστή απάντηση είναι “31”.

Το μυαλό μας θα κατέληγε στο ότι η σωστή αλληλουχία αριθμών θα μας έδινε το “32” σαν λύση, ωστόσο υπάρχει και η γεωμετρία.

Η εναλλακτική που μας δίνει σαν σωστό ζητούμενο το “31”, είναι απλή μεν, δύσκολη να τη συλλάβεις δε με την πρώτη σκέψη.

Το σχήμα του κύκλου είναι αποκαλυπτικό. Χωρίζουμε τον κύκλο κάθετα με μια γραμμή και μας δίνει 2 τμήματα. Προσθέτουμε ένα δεύτερο σημείο στίξης στην περιφέρεια του κύκλου και ενώνουμε τα σημεία μεταξύ τους. Έτσι έχουμε 4 τμήματα. Προσθέτουμε τέταρτο σημείο στίξης και ενώνουμε όλα τα σημεία μεταξύ τους. Προκύπτουν τώρα 8 περιοχές. Όλο αυτό συνεχίζει έχοντας πλέον σημαδέψει τον κύκλο σε έξι σημεία τα οποία και ενώνουμε μεταξύ τους. Και έχουμε 31 διακριτές περιοχές μέσα στον κύκλο μας.

Ιδού το αποτέλεσμα:

Δεν μιλάμε για μαθηματικό μοντέλο, αλλά για απλή λογική και χρήση της φαντασίας. Κάτι που δεν έκανε και τόσο συχνά ο Σέρλοκ σύμφωνα με τον εγκληματολόγο. Ποια είναι η συμβουλή του προς τα όργανα της τάξης; Ποτέ μην κοιτάτε ένα πρόβλημα από μια οπτική μόνο, αλλά πρέπει να το εξετάζεται εις βάθος και να παίρνετε ρίσκο.

Η εις άτοπον απαγωγή και η αφαιρετική μέθοδος είναι δεκτές, χωρίς τη φαντασία όμως δεν μπορεί να γίνει σωστή έρευνα.

Ο Dr. Bryant προτείνει στους μαθητές του να αναπτύσσουν έναν δεύτερο εγκέφαλο, εκείνον που θα τους κάνει να επαληθεύουν την πρώτη εκτίμηση τους.

Εν κατακλείδι, η απάντηση βρίσκεται όχι στο προφανές συμπέρασμα, αλλά στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει κανείς το ζητούμενο και στη μέθοδο που ακολουθεί.

Ο ίδιος ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, πρωταγωνιστής της σειράς, μιλώντας πρόσφατα στο ONEMAN, είχε πει άλλωστε:

"Η μητέρα μου λέει πως έχει γίνει ανυπόμονος! Μάλλον έχει δίκιο, ο Σέρλοκ πάντα βιάζεται. Μερικές φορές σε καταστροφικό βαθμό. Αλλά θα ήθελα να πάρω από αυτόν και το focus του, τον τρόπο που εστιάζει στις λεπτομέρειες, την πειθαρχία του. Κάποιες φορές νιώθω πως αυτός ο χαρακτήρας είναι σα να λύνω ένα σταυρόλεξο τη μέρα. Το μυαλό μου μεγαλώνει, η μνήμη μου ακονίζεται. Σα να γυμνάζομαι νοητικά. Αυτό παίρνω από αυτόν".

Ο Σέρλοκ Χολμς μιλάει στο ΟΝΕΜΑΝ

(Με πληροφορίες από: The Dailybeast)

News247