Στο προσκήνιο τα μεταλλαγμένα τρόφιμα

Εξαπλώνονται συνεχώς τα γενετικώς μεταλλαγμένα τρόφιμα, την ίδια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφάτως άνοιξε το δρόμο για την καλλιέργειά τους στην Γηραιά Αλβιώνα.

Οι απόψεις για την ορθότητα αυτής της απόφασης διίστανται, καθώς είναι σφοδρέςοι αντιδράσεις ορισμένων χωρών για τις επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπινου οργανισμού, κάνοντας λόγο για «μεταλλαγμένα» τρόφιμα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει μετά βεβαιότητας ότι βλάπτουν την υγεία μας. Εξάλλου, οι μέθοδοι της γενετικής μηχανικής επιτρέπουν σήμερα την τροποποίηση του γενετικού κώδικα ο οποίος βρίσκεται στο DNA

Κομβική απόφαση της Ε.Ε. για τα «μεταλλαγμένα» τρόφιμα και αντιδράσεις

Στις 13 Ιανουαρίου λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση με μια απόφαση- «σταθμό» κατέληξε σε μια συμβιβαστική συμφωνία, που εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από το Ευρωκοινοβούλιο, με ψήφους 480 υπέρ έναντι 159 κατά. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. συμφώνησαν ότι θα μπορούν πλέον να απαγορεύουν μονομερώς την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.

Δηλαδή, μια χώρα-μέλος θα μπορεί να απαγορεύσει την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων προϊόντων στο έδαφός της ακόμη και αν το συγκεκριμένο είδος έχει πάρει το «πράσινο φως» της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (Efsa). Μπορεί επίσης να επικαλεστεί κοινωνικοοικονομικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους για την άρνησή της αυτή ή λόγους που σχετίζονται με τη χρήση της γεωργικής γης.Από την άλλη, οι χώρες-μέλη που θα επιτρέπουν την καλλιέργειά τους θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για να εμποδιστεί η εξάπλωση των ειδών αυτών σε γειτονικές χώρες.

Αυτή η απόφαση ανατρέπει την μέχρι τώρα κατάσταση, καθώς υπήρχε γενική απαγόρευση για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς στην Ε.Ε. και πλέον κάθε χώρα θα αποφασίζει αν θα επιτρέπει την εισαγωγή ή / και την καλλιέργεια τέτοιου είδους προϊόντων στην επικράτειά της.

Σημειωτέον, πως οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Γερμανίας, τα απορρίπτουν όμως υπάρχουν και ορισμένες, όπως η Βρετανία, που τάσσονται υπέρ της καλλιέργειάς τους. Την ίδια στιγμή, τα γενετικά τροποποιημένα είδη καλλιεργούνται ευρέως σε χώρες της Ασίας και της Αμερικής. Ειδικότερα, για την Γαλλία τα τροποποιημένα τρόφιμα αποτελούν μια δυνητική απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς και την εντιμότητα και την ακεραιότητα της φημισμένης τους γεωργικής παραγωγής. Ωστόσο, για τη Μεγάλη Βρετανία, τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αποτελούν μια βασική τεχνολογία που δεν μπορεί να αγνοηθεί και είναι αναγκαία για να θρέψει τον αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό.

Όπως είπε ο επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας ΤροφίμωνΒίτενιςΑντριουκάιτις, μετά την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: «Η συμφωνία ανταποκρίνεται στις συνεχείς εκκλήσεις των χωρών-μελών, από το 2009, που ζητούσαν να έχουν τον τελικό λόγο για την καλλιέργεια ΓΤΟ στο έδαφός τους». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων Δημοκρατών Φρεντερίκ Ρης, ο οποίος υποστήριξε, πως «αυτή η συμφωνία θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη ευελιξία για τα κράτη μέλη που επιθυμούν να περιορίσουν την καλλιέργεια γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων στην επικράτειά τους».

Στον αντίποδα η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Ρεμπέκα Χαρμς, η οποία τόνισε ότι «πρόκειται για ένα κακό μέτρο, διότι η ΕΕ θα γίνει σύντομα ένα συνονθύλευμα αντικρουόμενων καθεστώτων, όταν αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια κοινή προσέγγιση».

Έγκριση 19 γενετικών τροποποιημένων προϊόντων

Σε συνέχεια της απόφασης του Ιανουαρίου, μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε 19 αμφιλεγόμενα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση, ζωοτροφών και λουλουδιών. Τα εν λόγω είδη αποτελούν προϊόντα πολυεθνικών εταιρειών, όπως οι αμερικάνικες Monsanto και DuPont, καθώς και των γερμανικών εταιρειών Bayer και BASF.

Στα προϊόντα περιλαμβάνονται ποικιλίες αραβοσίτου, σόγιας, ελαιοκράμβης, βαμβακιού και γαριφάλων. Η έγκρισή τους ισχύει για τα επόμενα 10 χρόνια, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε παράλληλα για δέκα ακόμα χρόνια την άδεια επτά γενετικά τροποποιημένων φυτών, των οποίων η κυκλοφορία είχε επιτραπεί τα προηγούμενα χρόνια, ανεβάζοντας έτσι το σύνολο των γενετικά μεταλλαγμένων προϊόντων που έχουν επιτραπεί να εισάγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε 58.«Όλοι οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (ΓΤΟ) που εγκρίθηκαν έχουν αποδειχθεί ότι είναι ασφαλείς πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά της ΕΕ», αναφέρει η ανακοίνωση της επιτροπής.

Εκπρόσωποι της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace δήλωσαν ότι «οι νέες άδειες δείχνουν ότι ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-ΚλωντΓιούνκερκινείται πιο κοντά στις ΗΠΑ και τη Monsanto, παρά στους Ευρωπαίους πολίτες», κατακρίνοντας ευθέως την απόφαση της Ε.Ε.

«Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ο κ. Γιούνκερ αθέτησε την υπόσχεσή του να αλλάξει τους κανόνες που αναγκάζουν τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες στην αγορά της ΕΕ, ακόμη και αν η πλειοψηφία των χωρών αντιτίθεται στην εισαγωγή τους», δήλωσε η διευθύντρια πολιτικής τροφίμων της ΕΕ για την Greenpeace, Φραντσίσκα Άχτερμπεργκ, η οποία πρόσθεσε πως «άνοιξε τις πύλες σε ένα νέο κύμα γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών μόνο για να ευχαριστήσει τις αμερικάνικες εταιρείες βιοτεχνολογίας»,

Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση- δίκτυο «Φίλοι της Φύσης» (Naturefriends Greece) «αυτές οι αποφάσεις καθιστούν την εθνική κυριαρχία των κρατών μελών της Ε.Ε. περισσότερο ευάλωτη παρά ποτέ στις νομικές διεκδικήσεις των αδηφάγων πολυεθνικών εταιρειών που παράγουν και διακινούν γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, ενώ ουσιαστικά καθιστούν αδύνατη την αποτροπή της διακίνησης και κατανάλωσης τέτοιων προϊόντων, εξαιτίας της κοινοτικής αρχής της ελεύθερης διακίνησης προϊόντων εντός της Ε.Ε.».

«Οι Φίλοι της Φύσης καταδικάζουμε την απόφαση αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που λαμβάνεται παράλληλα με τις εν κρυπτώ εμπορικές διαβουλεύσεις μεταξύ Η.Π.Α. και Ε.Ε. για την υπογραφή της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤTIP) και αποτελούν το προοίμιο της οικονομικής και εμπορικής αυθαιρεσίας των πολυεθνικών κολοσσών, που έχουν στόχο σύντομα να επεκταθούν και στην Ευρώπη, καταλύοντας την διατροφική μας ασφάλεια, καθώς είναι γνωστό ότι η είσοδος των γενετικά τροποποιημένων πρώτων υλών στη διατροφή μας είναι δύσκολο να απομονωθεί και να αποτραπεί», αναφέρουν εκτός των άλλων και καταλήγουν, σχολιάζοντας πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση βάζει για μια ακόμα φορά τα κέρδη πάνω από την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών».

Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των «μεταλλαγμένων» τροφίμων

Οι απόψεις διίστανται για το εάν θα πρέπει να καταναλώνουμε γενετικά τροποποιημένα προϊόντα. Υπάρχουν όπως σε κάθε θέμα μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα.

Περιληπτικά, τα πλεονεκτήματα είναι:

Για τα φυτικά προϊόντα

-Καλύτερη γεύση και ποιότητα.

-Μείωση χρόνου ωρίμανσης των φυτών ή δέντρων που τα παράγουν.

-Τα γενετικά τροποποιημένα φυτά προσφέρουν καλύτερες και μεγαλύτερες σοδειές, αυξημένη αντίσταση εναντίον βλαβερών οργανισμών και ασθενειών, χρειάζονται λιγότερα εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα.

-Αυξημένη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.

-Πιθανότητες για νέα προϊόντα και μεθόδους καλλιέργειας.

Για τα ζωικά προϊόντα

-Περισσότερες θρεπτικές ιδιότητες, αυξημένη αντίσταση των ζώων σε ασθένειες, αύξηση της παραγωγικότητας.

-Καλύτερη και περισσότερη παραγωγή κρέατος, αυγών και γάλακτος.

-Βελτίωση της υγείας των ζώων και καλύτερες διαγνωστικές μέθοδοι.

Για το περιβάλλον

-Λιγότερη χρήση εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και λιπασμάτων.

-Καλύτερη διατήρηση του εδάφους και των υδάτων, όπως επίσης εξοικονόμηση ενέργειας.

-Βιολογική επεξεργασία των δασικών προϊόντων.

-Καλύτερος χειρισμός και επεξεργασία των αποβλήτων.

Για την κοινωνία

-Αυξημένη παραγωγή τροφίμων και ασφάλεια για τον αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό της γης.

Αντιμετώπιση του προβλήματος της πείνας και του υποσιτισμού που μαστίζει σήμερα ένα πολύ μεγάλο αριθμό χωρών παγκοσμίως.

Όσον αφορά στα μειονεκτήματα αυτά είναι:

Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία

Μεταφορά αλλεργιών, δημιουργία ανθεκτικών μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά λόγω μετάδοσης των γονιδίων που προσδίδουν την ανθεκτικότητα αυτή, πιθανότητα για άγνωστες επιδράσεις που μπορούν να έχουν σχέση με καρκίνο ή άλλες επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία.

Κίνδυνοι για το περιβάλλον

Ανεπιθύμητη μεταφορά γενετικά τροποποιημένων χαρακτηριστικών σε άλλους οργανισμούς με φυσικούς τρόπους, απώλεια του πλούτου της βιολογικής διαφοροποίησης στο φυτικό και ζωικό βασίλειο, άγνωστες επιδράσεις σε μικρόβια ή άλλους μικροοργανισμούς του εδάφους.

Ηθικά προβλήματα

Επέμβαση στους γενετικούς μηχανισμούς της φύσης και παραβίαση των εσωτερικών αξιών φυσικών οργανισμών

Ανάμειξη γονιδίων από βιολογικά διαφορετικούς οργανισμούς

Αντίθεση για την κατανάλωση προϊόντων φυτικής προέλευσης που περιέχουν ζωικά γονίδια και αντίθετα.