Σε πρώτο πλάνο η προστασία των ζώων και η ζωοφιλία

Τα συνεχή και αυξανόμενα περιστατικά κακοποίησης ζώων από ανθρώπους τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει στη θέσπιση αυστηρών νόμων, που προβλέπουν ακόμη και φυλάκιση των βασανιστών τους και σε ορισμένες περιπτώσεις των δολοφόνων τους. Τα παραδείγματα κακοποίησης ζώων, κυρίως σκύλων και γατών, είναι αμέτρητα: Από τον ιδιοκτήτη της ταβέρνας που δολοφόνησε μπροστά στα μάτια των έντρομων πελατών ένα σκυλί, μέχρι τους τρεις ανήλικους ρομά που περιέλουσαν με βενζίνη έναν σκύλο και του έβαλαν φωτιά για να διασκεδάσουν, αναρτώντας μάλιστα το «ανδραγάθημά» τους στο διαδίκτυο.

Άνθρωποι, που

δε διστάζουν να βασανίσουν αδέσποτα σκυλιά ή γάτες, ακόμα και να τα πυροβολήσουν εν ψυχρώ, προκειμένου να βγάλουν τα απωθημένα τους ή για να… γελάσουν πρέπει να τιμωρούνται από το νόμο και προς αυτή την κατεύθυνση η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη εξέδωσε εγκύκλιο τη Δευτέρα 13 Οκτωβρίου, ζητώντας να εξετάζονται άμεσα και με προσοχή κάθε είδους πληροφορία αναφορικά με περιστατικά βασανισμού ζώων.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, και πιο συγκεκριμένα στις 8 Οκτωβρίου, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Δράμας καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης ενός έτους με τριετή αναστολή και 5.000 ευρώ χρηματικό πρόστιμο τον ηλικιωμένο άνδρα που πυροβόλησε με αεροβόλο και σκότωσε πριν από δύο χρόνια τη γάτα της γειτόνισσας του.

Τι προβλέπει ο νόμος

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, που εξέδωσε τον Απρίλιο του 2013 ο Ρούσσος – Εμμανουήλ Παπαδάκης, τότε αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου, προβλέπεται αυτόφωρο για τους βασανιστές ζώων και μήνυση χωρίς την καταβολή του παραβόλου των 100 ευρώ -που ισχύει για τις άλλες περιπτώσεις μηνύσεων- αφού πρόκειται για αυτεπαγγέλτως διωκόμενο αδίκημα.

Ερμηνεύοντας τον Ν. 4039/2012 ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου και πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος υπερτόνιζε τις σοβαρές ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται για βασανισμό, κακοποίηση, κακή και βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας κατ’ αυτού, όπως ιδίως η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη και ο ακρωτηριασμός. Η στείρωση του ζώου καθώς και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό, δεν θεωρείται ακρωτηριασμός.

Μάλιστα, σε περίπτωση τραυματισμού ζώου συντροφιάς σε τροχαίο ατύχημα, προβλέπεται ότι ο υπαίτιος υποχρεούται να ειδοποιήσει άμεσα τον οικείο Δήμο, προκειμένου να παρασχεθεί στο τραυματισμένο ζώο η απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα.

Συν τοις άλλοις, σύμφωνα με την εγκύκλιο, εκτός από την ενεργητική κακοποίηση υπάρχει και η παθητική κακοποίηση, όπως για παράδειγμα η μόνιμη αλυσόδεση, η παροχή ακατάλληλης τροφής, η έλλειψη φροντίδας για κτηνιατρική περίθαλψη σε περίπτωση ασθενειών τους και άλλα. «Περιλαμβάνονται ενδεικτικά, η έλλειψη καταλύματος, το ακατάλληλο κατάλυμα ή τα στενά κλουβιά, η μόνιμη αλυσόδεση, η ακατάλληλη τροφή, η μόνιμη παραμονή σε μπαλκόνια, ταράτσες, η έλλειψη νερού ή νερού μη κατάλληλου, χώροι μη στεγνοί και καθαροί, προστατευόμενοι από τις καιρικές συνθήκες, η έλλειψη φροντίδας για κτηνιατρική περίθαλψη σε περίπτωση ασθενειών τους, αλλά και τον τακτικό εμβολιασμό και την αποπαρασίτωσή τους, η έλλειψη καθημερινής άσκησης και περιπάτου», σημειώνεται στην εγκύκλιο.

Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη, η περισυλλογή και η διαχείριση αδέσποτων ζώων συντροφιάς αποτελεί υποχρέωση των δήμων, αλλά μπορεί να ασκείται και από συνδέσμους δήμων, καθώς και από φιλοζωικές ενώσεις και σωματεία σε συνεργασία με τους δήμους, εφόσον διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές. Για την περισυλλογή των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, συγκροτούνται συνεργεία από άτομα κατάλληλα εκπαιδευμένα και έμπειρα στην αιχμαλωσία ζώων συντροφιάς που καθοδηγούνται από κτηνίατρο.

Εξάλλου, απαγορεύεται η χρησιμοποίηση κάθε είδους ζώου σε τσίρκο ή θίασο, όπως απαγορεύεται η εκτροφή, εκπαίδευση και χρησιμοποίηση ζώων για κάθε είδους μονομαχίες, όπως επίσης απαγορεύεται η εκτροφή και χρησιμοποίηση σκύλων και γατών για παραγωγή γούνας, δέρματος, κρέατος ή για παρασκευή φαρμακευτικών ή άλλων ουσιών.

Επισημαίνεται ακόμη στην εγκύκλιο ότι επιτρέπεται η μεταφορά ζώων στα ταξί και επιβατηγά πλοία, εφόσον τα ζώα είναι τοποθετημένα σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς και συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη ή τον κάτοχό τους.

Αυστηρή τήρηση του νόμου ζητά η Κουτζαμάνη

Στην εγκύκλιο, που εξέδωσε η κα Κουτζαμάνη στις 13 Οκτωβρίου, με αφορμή την ένταση φαινομένων εκδήλωσης συμπεριφορών βασανισμού, κακοποίησης και πράξεων βίας εναντίον ζώων καλεί τους προϊσταμένους των Εισαγγελικών Εφετών και Πρωτοδικών της χώρας, σε ερμηνεία του Ν. 4039/2012 για την προστασία των ζώων, να παραπέμπουν άμεσα στο αυτόφωρο όσους προβαίνουν σε βασανισμούς ζώων. Επί της ουσίας, η κα Κουτζαμάνη ζητεί την αυστηρή τήρηση του υπάρχοντος (από το 2012) νόμου προστασίας των ζώων και να ελέγχονται άμεσα όλες οι καταγγελίες, που έχουν να κάνουν με περιστατικά βασανισμού ζώων.

Πιο συγκεκριμένα, στην εγκύκλιο αναφέρεται ρητώς, ότι θα πρέπει να εξετάζονται άμεσα και με προσοχή κάθε είδους πληροφορία-καταγγελία, απ΄ όπου και αν προέρχεται, συμπεριλαμβανομένου και του διαδικτύου, αναφορικά με περιστατικά βασανισμού, κακοποίησης, κακής και βάναυσης μεταχείρισης οποιουδήποτε είδους ζώου, πράξεων βίας κατ΄ αυτού, όπως ιδίως δηλητηρίαση, κρέμασμα, πνιγμό, σύνθλιψη, ακρωτηριασμό κ.λ.π. και οσάκις διαπιστώνουν παράβαση του Ν. 4039/2012, οι οποίες διώκονται αυτεπαγγέλτως, αν πρόκειται περί αυτοφώρων να προβαίνουν στη σύλληψη και προσαγωγή των υπαιτίων, εάν δε τούτο δεν είναι εφικτό στην καταμήνυσή τους.

Επιπρόσθετα, η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζητεί από τους προϊσταμένους των Εισαγγελιών Εφετών να παραγγείλουν προς τους Εισαγγελείς Πρωτοδικών την εφαρμογή της αυτόφωρης διαδικασίας (εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις), «για τον κολασμό των εγκλημάτων που προβλέπονται και τιμωρούνται από τον νόμο», με την παραπομπή των δραστών «στα ακροατήρια για την άμεση εκδίκαση των εγκλημάτων και σε περίπτωση αναβολής τον προσδιορισμό των οικείων δικογραφιών σε σύντομο χρονικό διάστημα».

Όπως επισημαίνει η ανώτατη δικαστική λειτουργός, αρμόδια όργανα για τη βεβαίωση των παραβάσεων κακοποίησης ζώων είναι τα όργανα που τις διαπιστώνουν κατά την άσκηση των ελεγκτικών καθηκόντων τους και συγκεκριμένα οι υπάλληλοι της Ελληνικής Αστυνομίας, της Δασικής Υπηρεσίας, των Τελωνείων, των Σταθμών Υγειονομικού Κτηνιατρικού Ελέγχου (ΣΥΚΕ), του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής και οι ιδιωτικοί φύλακες Θήρας των κυνηγετικών οργανώσεων.

Σχετικά με τις ποινές, που προβλέπονται, αυτές μπορεί να φτάσουν, εάν πρόκειται για θανάτωση ζώου, μέχρι δύο χρόνια φυλάκιση και χρηματική ποινή από 3.000 ευρώ έως 15.000 ευρώ. Όσον αφορά στην παράνομη εμπορία ζώων συντροφιάς, αυτή τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από 5.000 ευρώ έως 15.000 ευρώ. Η κλοπή οποιουδήποτε ζώου συντροφιάς τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 6 μηνών και χρηματική ποινή 3.000 ευρώ, ενώ η κλοπή κυνηγετικού σκύλου ή σκύλου βοήθειας τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ένα έτος και χρηματική ποινή από 5.000 μέχρι 8.000 ευρώ. Σε περίπτωση υποτροπής οι χρηματικές ποινές διπλασιάζονται.

Τα κατοικίδια πάνε… παραλία

Βέβαια τα καλά νέα για τους απανταχού ζωόφιλους δεν σταματούν εδώ, καθώς ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης θα εκπληρώσει ένα πάγιο αίτημα της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας και έχει να κάνει με την πρόσβαση και το λούσιμο των κατοικίδιων ζώων στη θάλασσα.

Ειδικότερα, προβλέπεται η δημιουργία ορισμένων ειδικά διαμορφωμένων παραλιών, μετά από υπόδειξη των Λιμενικών Αρχών της χώρας, στις οποίες θα επιτρέπεται στο εξής η πρόσβαση και η επαφή με το νερό για τα κατοικίδια ζώα συντροφιάς (pet friendly areas). Στις προϋποθέσεις, που θα πρέπει να πληρούν οι παραλίες αυτές είναι, ότι δεν θα πρέπει να έχουν χαρακτηριστεί «πολυσύχναστες» από τις ισχύουσες διατάξεις, ενώ δεν θα συμπεριλαμβάνονται παραλίες που ο λουόμενος καταβάλλει εισιτήριο για την είσοδο σε αυτές. «Παρακολούθησα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη συζήτηση και τον προβληματισμό χιλιάδων πολιτών για το θέμα. Παράλληλα, έψαξα να βρω τι ισχύει στις άλλες χώρες της Ευρώπης και κατέληξα στη σημερινή λύση. Πιστεύω, άλλωστε, ότι η διασπορά του πληθυσμού, η πλούσια ακτογραμμή και η μοναδική πολυνησία που χαρακτηρίζουν τη χώρα μας ευνοούνται από στοχευμένες λύσεις σε κάθε θέμα», ανέφερε επί του θέματος ο υπουργός.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι παραλίες αποτελούν κοινόχρηστους χώρους και δεν απαγορεύεται η κυκλοφορία και η παραμονή κατοικίδιων σε αυτές και άρα η απομάκρυνση ανθρώπων με κατοικίδια από αυτές και η απόδοση προστίμου αποτελεί παράβαση καθήκοντος για το εκάστοτε όργανο ελέγχου που την επιβάλει. Το κολύμπι, ωστόσο, των κατοικίδιων σε αυτές εξαρτιόταν μέχρι τώρα από το ποσοστό φιλοζωίας τους και τις διαθέσεις τους την δεδομένη χρονική στιγμή. Εξάλλου, σύμφωνα με τους φιλόζωους, ο σκύλος εκτός από το ότι δεν μπορεί να ρυπάνει την θάλασσα, δεν υπάρχει ούτε μία γνωστή ασθένεια που μπορεί να μεταδώσει στον άνθρωπο πλην της λύσσας, την οποία δεν γίνεται να μεταδώσει με το να συνυπάρχουν στην ίδια παραλία ή να κολυμπούν στα ίδια μη στάσιμα νερά.