Πνεύμα Θεατρικό

Φέτος ο θείος Βάνιας παρουσιάστηκε στην Αθηναϊκή Σκηνή από τρεις τελείως διαφορετικούς θιάσους. Η μεγαλύτερη παραγωγή ήρθε από τη Ρωσία, την πατρίδα του Τσέχωφ, και παρουσιάστηκε πριν λίγο καιρό στο θέατρο Μπάτμιντον. Παρ’ ότι το έργο ήταν στο πρωτότυπο και παρ’ ότι οι Ρώσοι ηθοποιοί θεωρούνται πολύ καλοί, η παράσταση δεν ενθουσίασε το ελληνικό κοινό. Η δεύτερη παραγωγή είναι του σκηνοθέτη Βασίλη Πλατάκη και παίζεται στο θέατρο

Άλεκτον. Ρεαλιστική σκηνοθεσία, με τονισμένα τα ερωτικά στοιχεία του έργου, που όμως δεν μου άρεσε.

της Ηρώς Μητρούτσικου

Η τρίτη παραγωγή είναι η παράσταση:

Θείος Βάνιας-Σκηνές από τη ζωή στην ύπαιθρο
Μια πολύ ιδιαίτερη παράσταση, από την οποία βγήκα ειλικρινά ενθουσιασμένη! Τρεις αφηγητές επιχειρούν να παρακολουθήσουν και να ζωντανέψουν τα εννέα πρόσωπα του έργου και την απόπειρά τους να αποκαταστήσουν την αδικία. Για να το πετύχουν, όμως, είναι υποχρεωμένοι, ως πρόσωπα από τη φύση τους δευτερεύοντα, να αρθούν στο ύψος σκηνών, που είναι κανονικά για πρωταγωνιστές.
Πρόκειται για μια παράσταση δωματίου! Η μικρή σοφίτα του θεάτρου του Νέου Κόσμου βάφτηκε άσπρη και οι θέσεις των θεατών μεταφέρθηκαν. Προσωπικά, νομίζω ότι αν καθόμασταν όλοι γύρω από ένα τραπέζι ή έστω σε ένα συνδυασμό διαφορετικό από αυτόν των καθισμάτων θεάτρου, η ιδιαιτερότητα αυτής της τόσο απλής παράστασης θα αναδεικνυόταν ακόμα περισσότερο. Θα έσπαγε αυτό το φράγμα μεταξύ σκηνής-υποδύομαι και πλατείας-παρακολουθώ-το-θέαμα-που εκτυλίσσεται....
Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται για μια κανονική παράσταση. Οι τρείς εξαιρετικοί ηθοποιοί: ο Θύμιος Κούκιος, η Ελίνα Ρίζου και ο Έκτορας Λυγίζος, ο οποίος μαζί με τον Δημήτρη Καραντζά έκαναν και την σκηνοθεσία, δεν υποδύονταν τα πρόσωπα του έργου. Με μετωπικό παίξιμο, εναλλαγές ρόλων και συχνά φράσεις όπως «είπε η Μαρίνα» ή «ο Βάνιας λέει», μας παρουσίασαν τις περισσότερες σκηνές του έργου του Τσέχωφ, απευθύνοντάς τες προσωπικά στους θεατές, που κάθονται σε απόσταση ενός-δύο μέτρων από τους ηθοποιούς! Δύσκολο εγχείρημα, μια και συχνά η ερμηνεία τους θα εξαρτάται από την διάθεση, αλλά και την ενέργεια που τους στέλνουν οι ίδιοι οι θεατές. Αυτή η λύση της εκφοράς των διαλόγων έδινε την ελευθερία στους ηθοποιούς να μπαίνουν και να βγαίνουν από τον ρόλο, να τον βλέπουν κριτικά ή να τον διασκεδάζουν! Να μην είναι μόνο φορείς συναισθημάτων, όπως ήθελε ο Στανισλάφκι (που πρώτος έπαιξε όλα τα έργα του Τσέχωφ), αλλά και φορείς λόγου.
Προσωπικά, είναι η πρώτη φορά, νομίζω, που βλέπω ένα έργο του Τσέχωφ «διαβασμένο», όπως ίσως να το φανταζόταν ο συγγραφέας. Ο Άντον Τσέχωφ (1860-1904) είναι από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας δραματουργίας. Πίστευε ότι έγραφε κωμωδίες, αλλά τα έργα του πάντα παρουσιάζονταν στη σκηνή ως δράματα, με ήρωες αστούς που «ξοδεύουν» τη ζωή τους μέσα στην πνιγερή ατμόσφαιρα της ρώσικης επαρχίας, αρνούμενοι να κάνουν κάτι για να ξεφύγουν από τη μιζέρια τους! Όμως, σε αυτή την παράσταση δεν είδαμε ανθρώπους να περιφέρονται άσκοπα μέσα στο σπίτι του θείου Βά