Οι πρόσφυγες «πλημμυρίζουν» την Αθήνα

Μόνο το προηγούμενο Σάββατο 1.700 πρόσφυγες έφτασαν στον Πειραιά από τη Λέσβο με ειδικό δρομολόγιο, καθώς επιτακτική ήταν η ανάγκη για αποσυμφόρηση του νησιού, που είχε φτάσει να φιλοξενεί 6.000 μετανάστες και πρόσφυγες.

Της Κωνσταντίνας Γιαννακοπούλου

Οι περισσότεροι κατέληξαν στην Ομόνοια, το Πεδίον του Άρεως και την πλατεία Βικτωρίας να αναζητούν καταφύγιο, φαγητό, αλλά και διακινητές για τη μεταφορά τους εκτός Ελλάδας. Την

Τους ξερίζωσε ο πόλεμος

Αιτία της φυγής από τις πατρίδες τους, η ανάγκη. Ξεπούλησαν όσο–όσο όλα τους τα υπάρχοντα και με ένα σακίδιο στον ώμο στοιβάχτηκαν σε σαπιοκάραβα, άφησαν πίσω τους τη φρίκη του πολέμου και ξεριζώθηκαν με την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Η Ελλάδα –σύμφωνα με τις δηλώσεις τους– δεν αποτελεί τον τελικό τους προορισμό, αλλά το μονοπάτι για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όπως μας εξομολογείται η Σάρα Αλί, από τη Λαττάκεια της Συρίας, που πριν από έξι μέρες έφτασε στη χώρα μας: «Έφυγα από την πατρίδα μου μαζί με τη μητέρα και τις αδελφές μου, γιατί πλέον η κατάσταση είχε γίνει ανεξέλεγκτη. Ολόκληρες πόλεις καταστράφηκαν, χάσαμε φίλους, συγγενείς, φοβόμασταν για τη ζωή μας, δεν είχαμε επιλογή. Ο πατέρας και τα δύο αδέρφια μου έμειναν πίσω να πολεμήσουν, ο στρατός δεν τους άφησε να φύγουν, προσεύχομαι για αυτούς καθημερινά. Αγαπώ τη χώρα μου, εύχομαι να τελειώσει γρήγορα ο πόλεμος και να γυρίσουμε πίσω».

Ελλείψει επαρκών υποδομών υποδοχής στα νησιά, οι ελληνικές Αρχές τους κατηύθυναν στην Αττική για να καταλήξουν στο κέντρο της πρωτεύουσας. «Ζήσαμε έναν εφιάλτη, είχαμε ένα πολύ δύσκολο ταξίδι, ήμασταν σε ένα φουσκωτό σκάφος για ώρες, ο ένας πάνω στον άλλο. Ο κίνδυνος να πνιγούμε ήταν μεγάλος. Όταν τελικά κατορθώσαμε να φτάσουμε στο νησί δεν υπήρχαν ρούχα, τρόφιμα, ούτε επαρκής ιατροφαρμακευτική κάλυψη. Κατασκηνώσαμε στο κέντρο ταυτοποίησης και έπειτα από λίγες μέρες μας έστειλαν στην Αθήνα», μας λέει ο Γιουσέφ Νταγιούκ, Σύρος πρόσφυγας, που εστάλη στο λιμάνι του Πειραιά προ ολίγων ημερών από τη Χίο.

Μείζον είναι το πρόβλημα της στέγασης τον νεοεισερχόμενων προσφύγων, καθώς όσοι δεν έχουν την τύχη να φιλοξενηθούν σε σπίτια συγγενών και φίλων ή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν ξενοδοχεία, καταλήγουν άστεγοι να κοιμούνται στα παγκάκια της Ομόνοιας. «Δεν ξέρω που θα κοιμηθώ απόψε, τα χρήματα μου τελείωσαν, πλήρωσα 1000 ευρώ τον δουλέμπορο για να με φέρει στην Ελλάδα μαζί με άλλα 40 άτομα», μας λέει ο Μοχάμαντ Οσμάν 21 ετών, εξηγώντας μας τους λόγους για τους οποίους άφησε την πατρίδα του: «Έφυγα από το Χαλέπι της Συρίας, εγκαταλείποντας οικογένεια, φίλους, τα πάντα. Έπρεπε ή να πολεμήσω ή να φύγω. Επέλεξα τη φυγή. Δεν θέλω να αφαιρώ ζωές, θέλω να σπουδάσω, θέλω να έχω μια φυσιολογική ζωή. Αυτή τη στιγμή δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο, παρά μόνο όσα άφησα πίσω».

Οι αριθμοί συγκλονίζουν

Το μέγεθος του προβλήματος καταδεικνύουν οι αριθμοί που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Από την αρχή του έτους, οι πρόσφυγες που πάτησαν το πόδι τους στα νησιά της χώρας είναι περισσότεροι από όλους όσοι είχαν έρθει ολόκληρη την περσινή χρονιά. Τουλάχιστον 48.000 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, έφτασαν στα ελληνικά νησιά, ξεπερνώντας τις 43.500 αφίξεις, μέσω θαλάσσης, το 2014.

Η Λέσβος αναδεικνύεται και αυτόν τον χρόνο «πρωταθλήτρια» στη ροή αφίξεων, με το συγκεκριμένο νούμερο να αγγίζει τις 19.000. Τη Μυτιλήνη εγκαταλείπουν, κάθε μέρα, εκατοντάδες πρόσφυγες με προορισμό την πρωτεύουσα, έπειτα από την επιβεβλημένη διαδικασία ταυτοποίησης, ελέγχου και καταγραφής. Στο νησί του Βορείου Αιγαίου παραμένουν 2.200 με 2.500 άτομα, αριθμός που υπερβαίνει τις δυνατότητές του κέντρου ταυτοποίησης στη Μόρια. Το συγκεκριμένο κέντρο προσφέρει στέγη σε τουλάχιστον 1.000 άτομα, ξεπερνώντας κατά πολύ την επίσημη χωρητικότητα. Στην προσπάθεια αντιμετώπισης του ζητήματος, έχει επιστρατευθεί και το πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής στο Καρά Τεπέ που έχει μετατραπεί σε προσωρινό χώρο στέγασης για περίπου 1.000 πρόσφυγες.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι το 2015, οι πρόσφυγες και μετανάστες που πέρασαν στην Ευρώπη, μέσω της Μεσογείου, ανέρχονται ήδη στις 103.000. Δύο ευρωπαϊκές χώρες, η Ιταλία (54.000) και η Ελλάδα (48.000) είναι αυτές που δέχονται την πίεση από το νέο μεταναστευτικό κύμα.

Καμπανάκι κινδύνου χτυπάει ο Δήμαρχος Αθηναίων

Πρωτόγνωρη και ανησυχητική είναι η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην ελληνική πρωτεύουσα, όπως την περιγράφει ο Γιώργος Καμίνης. «Το κέντρο της Αθήνας χρησιμοποιείται απροκάλυπτα, ως μία χοάνη που μέσα της επιχειρείται να χαθούν οι φόβοι, οι ελπίδες και εν τέλει τα δικαιώματα χιλιάδων ανθρώπων», τόνισε ο Δήμαρχος Αθηναίων, με δηλώσεις του, σε τηλεοπτική εκπομπή, και απηύθηνε έκκληση για ψυχραιμία και σοβαρότητα, σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα. Η αθρόα έλευση προσφύγων έχει φέρει σε δύσκολη θέση τις υπηρεσίες του Δήμου της Αθήνας. «Αυτό που αντιμετωπίζουμε δεν είναι μεταναστευτικό, αλλά προσφυγικό κύμα. Χρειάζεται η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη… Δεν μπορεί πλέον η Αθήνα να σηκώνει αυτό το βάρος και μάλιστα με αυτόν τον απρογραμμάτιστο και ανεξέλεγκτο τρόπο. Υπάρχουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις, που δεν λειτουργούν και οι οποίες πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιηθούν», επισήμανε ο κ. Καμίνης.

«Βραδυφλεγής βόμβα» το μεταναστευτικό

Ανεξέλεγκτες διαστάσεις έχει πάρει η ροή προσφύγων και μεταναστών, όπως υπογραμμίζει με ανακοίνωσή της, η αναπληρώτρια υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, τους πρώτους πέντε μήνες του 2015 ο αριθμός των εισερχόμενων στην Ελλάδα, μέσω Τουρκίας, ήταν 46.016 και πάνω από το 70% είναι άνθρωποι με προσφυγικό προφίλ (Σύροι σε ποσοστό 60%, Αφγανοί, Σομαλοί και Ερυθραίοι). «Οι ροές αυτές δεν προβλέπεται να περιοριστούν μεσοπρόθεσμα και αυτό θέτει την Ελλάδα ενώπιον της διαχείρισης εξαιρετικά δύσκολων καταστάσεων, κυρίως δοθείσης της δημοσιονομικής συγκυρίας» εκτιμά η κα Χριστοδουλοπούλου.

Την άποψη αυτή έρχεται να ενισχύσει και ο κ. Λευτέρης Παπαγιαννάκης, πρόεδρος του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών του δήμου Αθηναίων, σύμφωνα με όσα μας δήλωσε. «Αυτή τη φορά ο αριθμός των προσφύγων είναι πολύ μεγάλος, θα αντιμετωπίσουμε σοβαρότατα προβλήματα στέγασης. Το σύστημα έχει αρχίσει και φτάνει στα όρια του, ελπίζω να μην εκραγεί. Είναι πολύ δύσκολα πλέον τα πράγματα, δεν είμαστε προετοιμασμένοι και δεν έχουμε υποδομές να φιλοξενήσουμε όλο αυτό τον κόσμο, υπάρχει κενό».

Να δοθεί λύση ζητούν οι καταστηματάρχες στο κέντρο

Άμεση λύση ζητούν οι επιχειρηματίες της πρωτεύουσας, που βλέπουν την Αθήνα να έχει μετατραπεί σε «χωνευτήρι» ανθρώπινων ψυχών και τα κέρδη τους να μειώνονται.«Τόσα χρόνια έχω δει μετανάστες από όλο τον κόσμο να περνάνε από αυτή την πλατεία. Αλλά τώρα είναι διαφορετικά, έρχονται κατά κύματα. Δεκάδες, εκατοντάδες Σύροι έρχονται σαστισμένοι, σαν να μην ξέρουν που βρίσκονται και που πηγαίνουν. Στην πλειονότητά τους, είναι ήσυχοι άνθρωποι και οικογενειάρχες. Το θέαμα είναι λυπηρό. Βλέπουμε μικρά παιδιά, εξαθλιωμένα, να μην έχουν που να κοιμηθούν. Δεν υπάρχει μεταναστευτική πολιτική, δεν υπάρχει πρόνοια για αυτούς τους ανθρώπους, δεν υπάρχει τίποτα. Είναι στο έλεος του Θεού», μας λέει ο κ. Κώστας Βιδάλης, εφημεριδοπώλης, εδώ και μία εικοσαετία στην Ομόνοια.

«Αυτή η κατάσταση επηρεάζει αρνητικά τη δουλειά μας. Κατά το παρελθόν, είχαμε πολλά περιστατικά κλοπών από αλλοδαπούς», μας τονίζει ο κ. Πέτρος Χαλιώτης, που διατηρεί κατάστημα με ρούχα στο κέντρο της Αθήνας. «Μακάρι να μην γίνονταν πόλεμοι και κανένας να μην χρειαζόταν να ξεριζωθεί από την πατρίδα του. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να το εμποδίσουμε όμως, πρέπει να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε σαν κράτος. Βρισκόμαστε σε δυσχερή οικονομική κατάσταση και ενδεχομένως να μην μπορούμε να τους προσφέρουμε τα κέντρα φιλοξενίας που απαιτούνται. Ίσως υπάρχει όμως τρόπος να διευκολύνουμε το πέρασμα τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οικονομικά πιο εύρωστες».

Συγκινητική η αλληλεγγύη της κοινωνίας–Το κράτος απόν

Ο ελληνικός λαός που έχει βιώσει τι θα πει προσφυγιά και μετανάστευση, σε αυτές τις δύσκολες ώρες που περνά ο συριακός λαός δεν μένει ασυγκίνητος, σύμφωνα με όσα μας δήλωσε ο κ. Νάντερ Χαλμπούνι, γραμματέας του συλλόγου απόδημων Σύρων Ελλάδας. «Ως επί το πλείστον, οι άνθρωποι που καταφθάνουν εδώ από τη Συρία είναι είτε νεαροί άνδρες που αρνούνται να σηκώσουν τα όπλα και να πολεμήσουν, είτε γυναικόπαιδα. Παίρνουν το ρίσκο να πνιγούν στη θάλασσα και γίνονται θύματα των δουλεμπόρων γιατί αν παραμείνουν εκεί ο θάνατος είναι βέβαιος. Είναι άνθρωποι φοβισμένοι, που έχουν ζήσει τη φρικαλεότητα του πολέμου και ψάχνουν ένα καταφύγιο. Αυτό, οι Έλληνες τους το προσφέρουν απλόχερα. Η προσφορά και η αλληλεγγύη που δείχνει ο ελληνικός λαός στους Σύρους πρόσφυγες είναι συγκινητική. Αραβική ιστοσελίδα αναφέρει χαρακτηριστικά: “Όταν φύγεις από την Ελλάδα, θα είναι σαν να φεύγεις από το σπίτι σου”. Όμως, η κινητοποίηση της κοινωνίας δεν αρκεί, χρειάζεται το κράτος να αναλάβει δράση. Η έλλειψη οργάνωσης και προσωπικού στην υπηρεσία ασύλου του δήμου Αθηνών είναι χαρακτηριστική. Εξυπηρετούν μόλις 10 άτομα τη μέρα, όταν την τελευταία εβδομάδα είχαμε 2000 πρόσφυγες στην Αθήνα».

Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη χώρα μας, είναι πανευρωπαϊκό. Χρειάζεται να γίνει πρώτα καταμερισμός ευθυνών στην Ελλάδα και έπειτα σε όλη την Ευρώπη, μας υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, Γιονούς Μοχαμαντί. «Διαπιστώνουμε αδιαφορία από παντού. Πρέπει να υπάρξει, επιτέλους, κρατική μέριμνα και σε συνεργασία με την κοινωνία –η οποία έχει επιδείξει τεράστιο ενδιαφέρον για τους πρόσφυγες– να βρεθεί μια λύση. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι μόνο θύματα του πολέμου και των διακινητών τους, αλλά και της κρατικής αναλγησίας. Σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν μόνο 1.100 θέσεις φιλοξενίας, με αποτέλεσμα ορισμένοι να περιμένουν έως και έξι μήνες για ένα κατάλυμα. Έχουμε οικογένειες με μικρά παιδιά που ζουν σε εγκαταλελειμμένα σπίτια μαζί με χρήστες ναρκωτικών, στο κέντρο της Αθήνας, χωρίς νερό και ρεύμα. Ιδιοκτήτες νοικιάζουν σπίτια ερείπια σε μετανάστες και στοιβάζουν μέσα σε αυτά μέχρι και 50 ανθρώπους γιατί πληρώνονται ξεχωριστά για κάθε άτομο».