Οι πρόσφυγες γράφουν ιστορία

Είτε μιλάμε για παραμύθια, είτε για την πραγματική ζωή, κάποια πράγματα συνδέονται άμεσα μεταξύ των δύο.

από την Αγγελική Γκαλμπένη

Όπως για παράδειγμα η ανάγκη για εξουσία και οι συνέπειες που ακολουθούν. Στα παραμύθια το λένε «κακά μάγια», στην πραγματική ζωή «πόλεμο». Το μόνο σίγουρο είναι ότι καταστρέφονται και στις δυο περιπτώσεις οι ζωές των ανθρώπων. Ας κρατάμε ακόμη μια ελπίδα όμως για ένα… «χάπι εντ»! Η ανθρώπινη δύναμη, εκτός απ’ το να καταστρέφει τα πάντα, μπορεί να επίσης να καταφέρνει τα πάντα!

ΝΤΙΠΑΝ

ΔΡΑΜΑ, 105’ |ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΖΑΚ ΟΝΤΑΡ | ΠΑΙΖΟΥΝ: ΤΖΕΣΟΥΘΑΣΑΝ

Το σενάριο της ταινίας είναι εν μέρει εμπνευσμένο από τα «Περσικά γράμματα» του Μοντεσκιέ. Περιγράφει την ιστορία τριών προσφύγων. που εγκαταλείπουν την, παραδομένη στον εμφύλιο πόλεμο, Σρι Λάνκα και μεταναστεύουν στην Γαλλία, ελπίζοντας να ξαναφτιάξουν τις ζωές τους. Κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών 2015.

Πιο αναλυτικά η υπόθεση: Ο Σιβαντχασάν είναι πολεμιστής των «τίγρεων του Ταμίλ» κατά την διάρκεια των τελευταίων ημερών του εμφύλιου πολέμου στη Σρι Λάνκα. Όταν οι πολεμικές συγκρούσεις σταματούν, βρίσκεται στην πλευρά των ηττημένων. Αναγκάζεται να μετακινηθεί σε ένα καταυλισμό προσφύγων και αποφασίζει να μεταναστεύσει στην Γαλλία, για να κάνει μια καινούργια αρχή στην ζωή του. Προκειμένου, όμως, να εξασφαλίσει πολιτικό άσυλο, πρέπει να σκαρφιστεί μια πειστική ιστορία! Αποκτά το διαβατήριο ενός νεκρού ανθρώπου, του Ντιπάν, και με την Γιαλίνι και ένα εννιάχρονο κορίτσι, την Ιλαγιάλ, παριστάνοντας την οικογένεια, επιβιβάζονται σε ένα πλοίο με προορισμό το Παρίσι. Όταν φτάνουν, ο Σιβαντχασάν βρίσκει δουλειά ως καθαριστής σε πολυκατοικία και ξεκινά να χτίζει μια καινούργια ζωή στο Le Pré-Saint-Gervais, νοτιοανατολική συνοικία του Παρισιού, που τελικά φαίνεται να είναι μια άλλη περιοχή συγκρούσεων για αυτόν.

Η ταινία είναι επικριτική, χωρίς να επιδιώκει να διδάξει, και το μήνυμά της για το ανθρώπινο πνεύμα και το πώς δεσμοί αγάπης μπορούν να ανθίσουν με τους πιο εκπληκτικούς τρόπους είναι εξαιρετικά συγκινητικό. Πρόκειται για μια πολύ δυνατή δουλειά και για μια ταινία που ανατρέπει την κοινότοπη αντίληψη για τους πρόσφυγες.

Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί πλάνα, που μπορεί να κρατούν μόλις μερικά δευτερόλεπτα, αλλά είναι αρκετά για να περάσουν στον θεατή μια ολόκληρη ιστορία, όπως π.χ. το πλάνο με την γυμνή πλάτη στην αρχή της ταινίας. Δείχνει, επίσης, τις συνέπειες του εμφυλίου πολέμου, μέσα απ’ τα μάτια των επιζώντων και κάθε πλάνο του έχει σημασία, χωρίς καμία διάθεση να τραγικοποιήσει ή να μεγιστοποιήσει τη συμφορά. Άλλο ένα δυνατό κομμάτι της ταινίας είναι οι ηθοποιοί. Ο πρωταγωνιστής σκληρός και έτοιμος να αντιμετωπίσει τα πάντα. Την παράσταση, όμως, κλέβουν οι δυο γυναίκες στους ρόλους της Γιαλίνι και της Ιλαγιάλ. Στα πρόσωπά τους βλέπεις αμέσως όλο τον πόνο που βιώνουν σε μια χώρα σε κατάσταση πολέμου και έπειτα όλο το συναίσθημα της αποξένωσης σε μια καινούργια χώρα-ελπίδα.

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ

ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ, 125’ | ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΜΑΤΕΟ ΓΚΑΡΟΝΕ | ΠΑΙΖΟΥΝ: ΤΖΟΝ ΡΕΙΛΙ, ΣΑΛΜΑ ΧΑΓΙΕΚ, ΤΟΜΠΙ ΤΖΟΟΥΝΣ

Το «Παραμύθι των παραμυθιών» είναι ένα κινηματογραφικό ταξίδι απρόβλεπτο, εκπληκτικό και παράξενο με κάθε έννοια, που καταφέρνει και συνδυάζει τον ερωτισμό με την βία, το σκοτεινό με την ομορφιά και το ειρωνικό χιούμορ, μαγεύει με την φαντασιακή θεαματική πραγματικότητα που δημιουργεί και τον εκπληκτικό τρόπο που ανασυνθέτει τις παραβολές του, ένα παραμύθι οπτικά και μουσικά γοητευτικό, ασυνήθιστο και μόνο για μεγάλα παιδιά.

Ο Ματέο Γκαρόνε διαλέγει αυτή τη φορά τρεις από τους πενήντα ναπολιτάνικους, με ρίζες στη λαϊκή αφηγηματική παράδοση, μύθους της συλλογής «Πεντάμερον», που συνέλεξε τον 17ο αιώνα ο Τζιανμπατίστα Μπάζιλε, πρωτοπόρος Ιταλός ποιητής και λόγιος, κύρια επίδραση στο έργο των αδελφών Γκριμ και Σαρλ Περό, που είναι γεμάτοι μάγισσες, δράκους, τέρατα, κλόουν, πόρνες, πριγκίπισσες, μαύρο χιούμορ και σκηνές βίας. Όλους αυτούς τους σημασιοδοτεί εκ νέου. Διαμορφώνει και παραλληλίζει έξοχα τα σκοτεινά στοιχεία του παραμυθιού με διάφορες εμμονές του σύγχρονου ανθρώπου, σε έναν μοναδικό -ακραίας μπαρόκ ομορφιάς- σκόπιμα οικείο, φανταστικό και… αυστηρώς για ενήλικες κόσμο!

Τρία γειτονικά βασίλεια διοικούνται από τρεις ιδιαίτερους μονάρχες. Στο πρώτο, ο βασιλιάς και η βασίλισσά του έχουν κάνει τα πάντα για να αποκτήσουν παιδί, έως ότου μια σκιώδης φιγούρα τους προσφέρει μια επικίνδυνη μαγική λύση! Η βασίλισσα τη δέχεται αμέσως, προκείμενου να κατακτήσει τον στόχο της. Στο διπλανό βασίλειο, ο μονάρχης του επικεντρώνεται συναισθηματικά σε ένα πλάσμα πέρα από κάθε φαντασία, τόσο που παραμελεί την μοναχοκόρη του Βιόλα και την επιθυμία της να παντρευτεί. Στο παρακάτω βασίλειο, ο φιλήδονος βασιλιάς ερωτεύεται παράφορα μια μυστηριώδη γυναίκα, της οποίας η επιθυμία να γίνει βασίλισσα θα προσελκύσει τη μαγική βοήθεια που θα είναι για εκείνη ευλογία και κατάρα ταυτόχρονα, ενώ η ματαιοδοξία της αδελφής της, που θέλει να έχει την ίδια τύχη, την οδηγεί σε απονενοημένες προσπάθειες.

Αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο δεν είναι ούτε τα μαγευτικά τοπία, ούτε η έξοχη φωτογραφία, ούτε η ενδυματολογική άριστη αποτύπωση της εποχής ή τα εντυπωσιακά σκηνικά, που με την απόκοσμη ομορφιά τους μας μεταφέρουν στην καρδιά ενός μπαρόκ κλίματος, ενθουσιωδώς παράξενου, ζοφερού και σκοτεινού, αλλά είναι οι ίδιες οι μεσαιωνικές, έντονα αινιγματικές, παραμυθιακές ιστορίες, που οι νοηματικές τους διαδρομές, οι οποίες συνυφαίνονται σε μια αριστοτεχνική δομή και καταλήγουν σε μεταφορικά σχήματα και μοτίβα, τα οποία βρίσκουν εφαρμογή στο σύγχρονο παρόν. Ο Γκαρόνε χρησιμοποιεί πιστά το πνεύμα του αρχικού του υλικού και εξιστορεί τις ιστορίες του με εξαιρετικό ενθουσιασμό και δέσμευση στο ηδονικό αλλόκοτο. Οι ιστορίες αναφέρονται στις επιθυμίες, στην ματαιοδοξία, στην εξουσία και στα εγωκεντρικά θέλω, που μεταμφιέζονται σε αγάπη, με τις πιο περίεργες και εντυπωσιακές παραβολές.

ΠΡΟΣΕΧΩΣ

Μια περιπετειώδης ιστορία αγάπης, παγιδευμένη μέσα σε ένα απάνθρωπο ολοκληρωτικό καθεστώς την περίοδο 1942-43 στην υπό γερμανική κατοχή Ελλάδα.

Γαλλικής παραγωγής κωμωδία που με τρυφερότητα και χαμόγελα μας ταξιδεύει στους επικίνδυνους και μίζερους δρόμους της πόλης.