Ο Γλάρος απογειώθηκε

Από την Ηρώ Μητρούτσικου
Ο Τσέχωφ:
Ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ (1860-1904) θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς διηγημάτων στην ιστορία, από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας δραματουργίας. Αν και πέθανε νέος άσκησε μεγάλη επίδραση στη θεατρική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Σε ηλικία 28 ετών (1888), μάλιστα, του απονεμήθηκε το Βραβείο Πούσκιν. Παράλληλα με την συγγραφή δούλευε και ως γιατρός. Στα έργα του αποτυπώνεται η διαρκής φθορά της καθημερινής ζωής, η αναζήτηση του νοήματος της ζωής και το ανεκπλήρωτο του έρωτα. Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ του δραματικού

Το 1898 και 1899 παρουσιάζονται στο κοινό της Μόσχας σε σκηνοθεσία Στανισλάφσκι, “Ο Γλάρος” και “Ο θείος Βάνιας”. H επιτυχία είναι μεγάλη κι έτσι, ο ιπτάμενος γλάρος έγινε το έμβλημα του «Θεάτρου Τέχνης» της Μόσχας.

Η συνεργασία του Τσέχωφ με το Θέατρο Τέχνης και τον Στανισλάφσκι στάθηκε καθοριστική στη διαμόρφωση της δραματουργίας τους. Το 1901 παντρεύεται την ηθοποιό Όλγα Κνίππερ. Την ίδια χρονιά ανεβαίνουν στη Μόσχα “Οι τρεις αδελφές”, πάλι από το Θέατρο Τέχνης. Το 1902 παραιτείται από τη Ρωσική Ακαδημία, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μη αποδοχή ως μέλους της του Γκόργκι. Το 1904, λίγο πριν τον θάνατό του, το Θέατρο Τέχνης παρουσιάζει το τελευταίο του έργο του «Ο Βυσσινόκηπος».

Το έργο:
Ο «Γλάρος» είχε ανέβει, ανεπιτυχώς, πρώτη φορά, στην Πετρούπολη στο θέατρο Αλεξαντρίνσκι. Εκείνη τη χρονιά (1895), ο συγγραφέας αντιμετώπισε και την πρώτη σοβαρή εκδήλωση της φυματίωσής του.

Είναι το πλέον αυτοβιογραφικό θεατρικό του έργο. Καταδεικνύει τους προβληματισμούς του για την τέχνη, τη μάχη με τη ρουτίνα, εκφράζει την άποψη του για τη ζωή και την αισθητική, την αναζήτηση νέων μορφών στη δημιουργία, για την ευθύνη του ταλέντου μπροστά στις απαιτήσεις της ζωής.

Θεωρείται ότι ο Τσέχωφ κατανέμει την ίδια του την προσωπικότητα ανάμεσα σε τρία πρόσωπα: Τον μεσήλικα, διάσημο συγγραφέα Τριγκόριν, τον νέο συγγραφέα Κωνσταντίν Τρέπλιεφ, ο οποίος αγωνίζεται -όπως και ο Τσέχωφ- για νέους τρόπους έκφρασης και τον γιατρό Ντορν, γιατρό, σαν και τον ίδιο, ο οποίος βλέπει με συμπάθεια τις αναζητήσεις του Τρέπλιεφ. Η Αρκάντινα και η Νίνα είναι δύο από τους πλέον δημοφιλείς ρόλους του παγκόσμιου δραματολογίου και αντιπροσωπεύουν τις διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος.

Το έργο μιλά για τους νεαρούς καλλιτέχνες, για την αγάπη, για την έλλειψη κατανόησης μεταξύ των ανθρώπων, για την μοίρα του κάθε ανθρώπου, για τις αναζητήσεις του αληθινού νοήματος της ζωής και την ματαιότητα της.

Άλλο ένα χαρακτηριστικό στα έργα του Τσέχωφ είναι τα ερωτικά τρίγωνα. Αυτό που συμβαίνει πάντα είναι ότι ένας χαρακτήρας είναι παράφορα ερωτευμένος με κάποιον, ο οποίος, όμως, ποθεί κάποιον άλλο. Όταν η Νίνα δηλώνει ότι είναι ένας γλάρος, ο Κώστια καταλαβαίνει ότι έπαψε πια να είναι ερωτευμένη μαζί του, σκοτώνει έναν γλαρό (“έτσι απλά, όπως περνούσε”) και τον καταθέτει στα πόδια της.

Η παράσταση:
Σε έναν ημιυπόγειο χώρο στα Εξάρχεια, με το ιδιαίτερο όνομα «Παπαγάλος», συμβαίνει κάτι απλό και όμορφο. Τέσσερις απόφοιτοι της δραματικής σχολής «Πράξη Επτά», υποδύονται οχτώ ρόλους, τέσσερα ζευγάρια, από το έργο «Γλάρος», υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του ηθοποιού-σκηνοθέτη και δασκάλου τους Κώστα Μπάρα.

Οι θεατές, όλοι κι όλοι 35, κάθονται γύρω γύρω.
Όλη αυτή η σύναξις μου θύμισε μια παλαιότερη παράσταση του Γλάρου -αν και εντελώς διαφορετική- πάλι σε υπόγειο, μη θεατρικό χώρο. Ήταν το 2009, στην Knot Gallery, που δεν υπάρχει πια, στην Μιχαλακοπούλου. Ήταν πάλι πρώτη δουλειά ομάδας, πάλι απλή και λιτή παράσταση, σε σκηνοθεσία: Δημ.Ξανθόπουλου.

Η ατμόσφαιρα στον χώρο του «Παπαγάλου» φιλική. Η έναρξη της παράστασης θεαματική. Με έναν πρόλογο οι ηθοποιοί μας προετοιμάζουν. Μας λένε ότι ο έρωτας είναι ένα παιχνίδι κι έτσι εξελίσσεται κι όλη η παράσταση, σαν παιχνίδι.

Οι μουσικές μπλέκονται μεταξύ τους (ζεϊμπέκικο, ηλεκτρονική, τζαζ σε πικάπ, Αττίκ), τα κείμενα μπλέκονται (Τσέχωφ, Άκης Δήμου,Γιώργος Χειμωνάς, Laurent Gaude,Γιάννης Ευσταθιάδης, Sarah Kane, Γιάννης Πάνου, Σπύρος Σταυρόπουλος, Χαβιέρ Μαρίας, Henriette Vogel, Μ.Αντωνοπούλου), όπως και οι ερωτευμένοι μπλέκονται μεταξύ τους. Ένα γαϊτανάκι ερωτικών αναζητήσεων, στο οποίο κανείς δεν συναντιέται συναισθηματικά με τον άλλον. Ο δάσκαλος είναι ερωτευμένος με την Μάσα, που φοράει πάντα μαύρα. Η Μάσα είναι ερωτευμένη με τον Κώστια. Ο Κώστια, φέρελπις συγγραφέας, με την Νίνα. Η Νίνα, φέρελπις ηθοποιός, με τον καταξιωμένο συγγραφέα Τριγκόριν. Ο Τριγκόριν με την καταξιωμένη ηθοποιό και μητέρα του Κώστια, Αρκάντινα, η Αρκάντινα και η μητέρα της Μάσσα είναι ερωτευμένες με τον γιατρό… κτλ
«Από τα μάτια πιάνεται, στα χείλη κατεβαίνει κι από τα χείλη στην καρδιά ριζώνει και δεν βγαίνει».

Την ιστορία διακόπτουν μουσικά ιντερμέδια και διάφορα άλλα μικρά, πρόσθετα κομμάτια, συνδεδεμένα στενά με την ιστορία. Η παράσταση έχει γρήγορους ρυθμούς, είναι γεμάτη δράση και την παρακολουθείς με ένα διαρκές χαμόγελο. Οι ηθοποιοί κινούν τα πάντα, παίζουν, τραγουδούν, αλλάζουν τις προβολές στον τοίχο, τα φώτα, κάνουν αναλύσεις του έργου επί σκηνής! Ένα παλιό τραπέζι κουζίνας του ‘70, ένα πιστόλι στον τοίχο, ένα πικάπ και μερικές καρέκλες συνθέτουν το λιτό σκηνικό. Δεν χρειάζεται κάτι άλλο πέρα από αλήθεια… Ο υπότιτλος “Αυτό ήθελα να πω” προέρχεται από ένα σύνθημα σε τοίχο των Εξαρχείων. Γι αυτό και οι πιο πολλές προβολές θυμίζουν συνθήματα τοίχων.

Στα περισσότερα έργα του Τσέχωφ υπάρχει μέσα τουλάχιστον μια ηθοποιός (όπως και ένας γιατρός). «Ο Γλάρος», ωστόσο, είναι το πιο «θεατρικό» του έργο… Δυο ηθοποιοί, ένας θεατρικός συγγραφέας και ένα θέατρο εν θεάτρω.
«Αυτό είναι το θεατράκι μας. Σκηνικό κανένα, μονάχα η θέα της λίμνης. Και έρωτας…Πόσος έρωτας…»
Η πρώτη παράσταση του Κώστια, στη λίμνη -ενός συγγραφέα που θέλει να σπάσει τις παλιές φόρμες- είναι αιρετική. Έτσι η παράσταση του Κώστια, το θέατρο εν θεάτρω που παρακολουθούμε στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Κ.Μπάρας, είναι πολύ μοντέρνα, πιο μοντέρνα από την εποχή μας, κι έτσι πρέπει… Μόνο έτσι καταλαβαίνει ο σύγχρονος θεατής τον λόγο που εκνευρίζεται και αποχωρεί η μητέρα του Κώστια.
Ο Κώστια ζητάει ένα θέατρο χωρίς τίποτα το περιττό. Έτσι είναι κι η παράσταση των νέων αυτών παιδιών, απλή, αγνή με αξιοπρόσεκτες ερμηνείες.
Η νεοϊδρυθείσα ομάδα Hashart, σκέπτεται ήδη, το επόμενό της βήμα. Προς το παρόν όμως, δείτε τον «Γλάρο» της, απλά για να γεμίσετε από την φρεσκάδα τους.

Παίζουν οι: Εβίτα Αμερικάνου, Ελένη Κουταλώνη, Σταύρος Λιλικάκης, Τρύφων Μπάρκας
Σκηνοθεσία: Κώστας Μπάρας
Σκηνογραφική – ενδυματολογική επιμέλεια: Γιώργος Λιντζέρης

«Παπαγάλος»
Νοταρά 15
Εξάρχεια-Πολυτεχνείο
6940718106: Απαραίτητη η κράτηση θέσεων
ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΓΙΑ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ από 6 Μαΐου 2016:
Παρ-Σαβ 9:00μμ – Κυριακή 8:00 – Δευτέρα 9:00

Εισιτήρια: 7€ / 5€