Νέα δεδομένα στη διέλευση του αγωγού TAP

Μεγάλες προσδοκίες δημιούργησε η συμφωνία διέλευσης του αγωγού TAP από την Ελλάδα για τη μεταφορά του αζέρικου φυσικού αερίου. Το καλοκαίρι του 2013 η συμφωνία έφερε χαμόγελα ικανοποίησης στο κυβερνητικό επιτελείο, που έχει επενδύσει μεγάλες προσδοκίες από το έργο. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, στις 28 Ιουνίου

(2013) χαρακτήρισε τη συμφωνία ως την πιο σημαντική θετική οικονομική εξέλιξη που αφορά τη χώρα μας τα τελευταία δέκα χρόνια. Για ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία έκανε λόγο ο αντιπροέδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος. Μερικούς μήνες μετά και ενώ γίνονται γνωστά ολοένα και περισσότερα στοιχεία αρχίζει να «ξεθωριάζει» η αξία του. Μεγαλοστέλεχος της J&P Άβαξ σε ενεργειακό συνέδριο υποστήριξε πως το έργο όχι μόνο δεν θα δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την Ελλάδα αλλά θα δημιουργήσει και πολιτικά και διπλωματικά προβλήματα.

Αμφισβητείται ανοικτά το έργο...

Στο συνέδριο «Investing in Energy» ο Διευθυντής Ενεργειακών και Βιομηχανικών Έργων της JP Αβαξ κ. Αρσενίου υποστήριξε ότι «oι προδιαγραφές που έχουν τεθεί από τον TAP αποκλείουν τις ελληνικές εταιρείες». Δηλαδή ούτε καν έμμεσα θα είναι τα οφέλη. Oι ρυθμίσεις, που έχουν κάποιο θετικό πρόσημο περιορίζονται στην πρόβλεψη μίας έως τριών διασυνδέσεων με το ελληνικό σύστημα Φυσικού Αερίου, χωρίς όμως η κοινοπραξία να δεσμεύεται για συγκεκριμένες ποσότητες, που θα διοχετευτούν στην ελληνική αγορά. Επίσης δεν προβλέπεται ειδική τιμολόγηση στις περιοχές διέλευσης, ως αντισταθμιστικό αντάλλαγμα, ούτε τέλη διέλευσης σαν έσοδο. Οι φορολογικές ρυθμίσεις παγώνουν για 25 χρόνια, και αποκλείεται η όποια τροποποίηση της σύμβασης λόγω ενεργοποίησης σε περίπτωση τροποποίησης εξοντωτικών όρων επιζήμιων για τη χώρα μας.

Διαπιστώνεται λοιπόν πως:

-Η Ελλάδα δεν γίνεται ενεργειακός κόμβος, όπως θα γινόταν στην περίπτωση του South Stream. Απλά γίνεται ένας κρίκος στην αλυσίδα.

-Η Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα να καταναλώνει ούτε ένα κυβικό μέτρο φυσικού αερίου από τα 16 εκατομμύρια που υπολογίζεται να φθάνουν από το Αζερμπαϊτζάν. Τα 6 εκατ. θα απορροφώνται από την Τουρκία και τα υπόλοιπα θα πηγαίνουν στην Ευρώπη.

-Δεν προβλέπεται ειδική τιμολόγηση στις περιοχές διέλευσης, ως αντισταθμιστικό αντάλλαγμα, ούτε τέλη διέλευσης σαν έσοδο για το κράτος. Οι φορολογικές ρυθμίσεις παγώνουν για 25 χρόνια, και αποκλείεται η όποια τροποποίηση της σύμβασης λόγω ενεργοποίησης σε περίπτωση τροποποίησης εξοντωτικών όρων επιζήμιων για τη χώρα μας

-Οι περίφημες θέσεις εργασίας αφορούν κατά 90% το κατασκευαστικό μέρος για μια συγκεκριμένη περίοδο μέχρι το 2019 που θα ολοκληρωθεί ο αγωγός στην Ελλάδα.

-Στο 1,5 δισ. ευρώ που υποτίθεται ότι θα κερδίσει η Ελλάδα, αφορούν κατά κύριο λόγο τις απαλλοτριώσεις ακίνητων περιουσιών που θα γίνουν για να περάσει από τα ελληνικό έδαφος ο αγωγός.

Τι ισχυρίζεται η πλευρά της κοινοπραξίας

Σχεδόν 2.000 άμεσες θέσεις εργασίας και 10.000 έμμεσες θα προσφέρει η Κοινοπραξία του αγωγού TAP, η οποία στα τέλη του 2014 θα απευθύνει προσκλήσεις υποβολής προσφορών σε επιχειρήσεις για κατασκευαστικές και βοηθητικές εργασίας. Η Κοινοπραξία έχει ανακοινώσει επίσης ότι θα δώσει προβάδισμα σε ελληνικές επιχειρήσεις εφόσον έχουν τα απαιτούμενα προσόντα και καλύπτουν τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Αναφέρει επίσης ότι σε συνεργασία με εταιρεία συμβούλων έχουν εντοπισθεί εκατοντάδες ελληνικές επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να υποβάλουν προσφορές για να αναλάβουν την εκτέλεση εργασιών σχετικών με τον αγωγό. Για τις επιχειρήσεις αυτές θα ξεκινήσουν μέσα στο 2014 προγράμματα κατάρτισηςπροκειμένου να προετοιμάσουν καλύτερα τη συμμετοχή τους στους διαγωνισμούς και να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας.

Η απόφαση να προχωρήσουν στην κατασκευή τού αγωγού λήφθηκε και επίσημα στις 17 Δεκεμβρίου 2013 από τους μετόχους του έργου, σε συνέχεια της ανακοίνωσης της κοινοπραξίας εκμετάλλευσης του κοιτάσματος φυσικού αερίου Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν. Η ανακοίνωση έγινε από τις εταιρίες SOCAR, Statoil, BP, Fluxys, Total, E.ON και Axpo, που μετέχουν στο σχήμα κατασκευής του αγωγού, ο οποίος θα ξεκινά από τα ελληνοτουρκικά σύνορα και θα καταλήγει στην Ιταλία, μέσω Ελλάδας και Αλβανίας. Η επένδυση για το ελληνικό κομμάτι του αγωγού προβλέπει συνολικά 550 χλμ από τους Κήπους του Έβρου μέχρι τα ελληνοαλβανικά σύνορα στην περιοχή Διποταμιά.

Αντιδράσεις από την Ανατολική Μακεδονία

Το Γεωτεχνικό Επιμηλητήριο Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας εγείρει ενστάσεις για τη διέλευση του TAP ζητώντας να ληφθούν σοβαρά οι παρατηρήσεις του. Παράλληλα, το ΓΕΩΤΕΕ ΑΜ δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο από τις απαντήσεις που έλαβε από την κοινοπραξία που θα αναλάβει την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου. Το Επιμελητήριο απέστειλε επιστολή προς την Κοινοπραξία, τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος ΥΠΕΚΑ και την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος, εκφράζοντας ανοιχτά τις επιφυλάξεις του και τις ενστάσεις του για την όλη διαδικασία της διαβούλευσης.

Η επιστολή αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής: «Διαπιστώσαμε ότι στις απαντήσεις σας πέραν των λαθών, των ασαφειών και των παραλείψεών σας να απαντήσετε σε ορισμένα από τα ζητήματα που θέσαμε, θελήσατε να μας δημιουργήσατε την εντύπωση ότι η ΜΠΚΕ και η ακολουθουμένη όδευση είναι η άριστη, χωρίς ατέλειες, σφάλματα και ασάφειες και ότι το έργο δεν θα έχει ουδεμία δυσμενή επίπτωση στη χώρα μας. Εντύπωση άλλωστε που θελήσατε να καλλιεργήσετε σε όλες τις συναντήσεις της «λεγόμενης διαβούλευσης». Συνεπώς, άμεσα γεννιέται η υποψία σε κάθε λογικά σκεπτόμενο πολίτη: αν η διέλευση του αγωγού θα έχει μόνο θετικές επιπτώσεις και καμία αρνητική τότε γιατί πραγματοποιείται αυτή η διαβούλευση; Μήπως γίνεται για καθαρά ενημερωτικούς σκοπούς για να ικανοποιήσετε απλά την υποχρέωση που έχετε και κατά συνέπεια η διαβούλευση δεν είναι πραγματική διαβούλευση αλλά προσχηματική και όλα όσα θα γίνουν είναι προαποφασισμένα; Ή μήπως ακόμα χειρότερα γίνεται για να πειστούν οι τοπικές κοινωνίες και οι φορείς ώστε να συναινέσουν στην προαποφασισμένη εγκατάσταση (και όδευση) ενός αγωγού φυσικού αερίου, που θα επιφέρει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλειά τους καθώς και στο Περιβάλλον και την τοπική οικονομία της περιοχής; Σαφώς και τα ερωτήματα αυτά είναι ρητορικά και δεν περιμένουμε να μας απαντηθούν, απασχολούν όμως την τοπική κοινωνία μας αφού η διαβούλευση που υλοποιήσατε δεν καθησύχασε την τοπική κοινωνία. Αντιθέτως μάλιστα επεξέτεινε την ανησυχία όλων μας ιδιαίτερα για την επικινδυνότητα της όδευσης του αγωγού μέσα από τα πλούσια τυρφώδη εδάφη στα Τενάγη Φιλίππων, τα οποία παρουσιάζουν τόσες ιδιαιτερότητες και μοναδικότητες. Επίσης θέλουμε να τονίσουμε πως δεν είναι δυνατόν στον σχεδιασμό του αγωγού στις Σέρρες να περιλαμβάνεται η κατασκευή ενός σταθμού συμπίεσης φυσικού αερίου εγκατεστημένης ισχύος 125 MW, στην κοιλάδα του Στρυμόνα, σε υψόμετρο 30 μέτρων, δίπλα από την πόλη των Σερρών. Επί πενήντα χρόνια, μέρα–νύχτα συνεχώς, ο σταθμός θα παράγει ρύπους, σε μια περιοχή στην οποία δεν πνέουν ισχυροί άνεμοι (για να διασπείρονται οι ρύποι) και εμφανίζεται έντονα το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής ενώ παράλληλα η ομίχλη είναι καθημερινό φαινόμενο. Οι εκπεμπόμενοι ρύποι δεν θα διασπείρονται και θα επιβαρύνουν σωρευτικά την υγεία των κατοίκων, για τις επόμενες δύο γενεές».

Οι φωνές εισακούστηκαν

Ευρεία σύσκεψη για τον αγωγό TAP, συγκάλεσε στις 27 Ιανουαρίου ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, ανταποκρινόμενος σε αίτημα του Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, Άρη Γιαννακίδη. Κατά την πολύωρη συζήτηση αποφασίστηκε η σύσταση τριμερούς Επιτροπής διαβούλευσης για την όδευση του αγωγού φυσικού αερίου TAP (Trans Adriatic Pipeline), που θα αποτελείται από εκπροσώπους του ΤΕΕ και του ΓΕΩΤΕΕ, καθώς και στελέχη της κοινοπραξίας του αγωγού. Για συνάντηση που θεμελιώνει την αμοιβαία εμπιστοσύνη, ώστε να υλοποιηθεί το έργο με θετική προσέγγιση απ’ όλες τις πλευρές, έκανε λόγο ο κ. Μανιάτης, επισημαίνοντας ότι τα ζητήματα ασφαλείας που τίθενται ενδιαφέρουν όχι μόνο τις τοπικές κοινωνίες, αλλά πρωτίστως την Πολιτεία που λαμβάνει τις αναγκαίες πρόνοιες για να τηρηθούν οι πιο αυστηροί κανονισμοί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. «Τηρούνται όλες οι προδιαγραφές, τόσο για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως έχει γίνει και με τον αγωγό του ΔΕΣΦΑ», διαβεβαίωσε από την πλευρά του, ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Μάκης Παπαγεωργίου.

Αλλαγές στη διέλευση

Εναλλακτικά σχέδια, σχετικά με τη διέλευση του αγωγού TAP από μια σειρά σημείων στους νομούς Καβάλας και Δράμας, σχεδιάζει η κοινοπραξία. Το γεγονός των διογκούμενων αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών, δεν αφήνουν ανεπηρέαστα τα στελέχη της εταιρείας, διαβεβαιώνοντας ότι προς το παρόν τουλάχιστον δεν τίθεται θέμα ανατροπής των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης του έργου. Το μεγαλύτερο αυτή τη στιγμή πρόβλημα αφορά τη διέλευση από την πεδιάδα των Τεναγών Φιλίππων στο νομό Καβάλας, καθώς και μια σειρά σημείων εντός του νομού Δράμας, όπως φάνηκε από τη χθεσινή (27/01) ευρεία σύσκεψη που έγινε στο ΥΠΕΚΑ, υπό τον Ι.Μανιάτη, και με τη συμμετοχή εκπροσώπων του ΤΕΕ, του ΓΕΩΤΕΕ, του TAP, των δημάρχων της Καβάλας, της Δράμας, του Δοξάτου, και της Προσοτσάνης. Οι κάτοικοι ζητούν αλλαγή των σχεδίων διέλευσης του αγωγού από την πεδιάδα των Τεναγών με το επιχείρημα ότι πρόκειται για καλλιεργήσιμη έκταση, καθώς και ότι το υπέδαφος εμπεριέχει μεγάλες ποσότητες τύρφης, επομένως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αυτανάφλεξης. Σαν αποτέλεσμα τα στελέχη της κοινοπραξίας μελετούν ήδη εναλλακτικές οδούς διέλευσης ώστε να παρακαμφθεί η κοιλάδα των Τεναγών, και το βασικότερο σενάριο προβλέπει ότι η χάραξη θα ακολουθήσει τελικά δυτική πορεία, αντί για βόρεια όπως το αρχικό σχέδιο.

(Αναδημοσίευση: www.greenweek.gr)