«Μετεξεταστέα» η Ελλάδα από την τρόικα

του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Με την πλάτη στον τοίχο βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, καθώς οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα οδηγούνται σε αδιέξοδο. Η κυβέρνηση επιζητεί τη συμφωνία με την τρόικα προκειμένου να δρομολογηθεί η εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου, ύψους 10,6 δισ. ευρώ, ώστε το κράτος να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις του.

Παράλληλα, οι εκλογές

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση δεν θέλει να συρθεί σε λήψη αποφάσεων που θα δείχνουν ότι έχει υποκύψει ολοφάνερα στις πιέσεις της τρόικας και ότι απλώς αποτελεί το πειθήνιο εκτελεστικό όργανο των Ευρωπαίων αξιωματούχων. Τόσο τα θέματα των απολύσεων όσο και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αποτελούν ευαίσθητα ζητήματα για την ελληνική πολιτική ηγεσία, οι θέσεις της οποίας απέχουν... χιλιόμετρα από τις επιταγές των δανειστών.

Δήλωση προόδου και «κόκκινες γραμμές

Μοιραία, η κυβέρνηση οδηγείται στο Eurogroup με τελείως διαφορετικό σκεπτικό από αυτό που είχε πριν από 2-3 μήνες, όταν ακόμα υπήρχε χρόνος για επίτευξη συμφωνίας. Πλέον, η πολιτική ηγεσία ευελπιστεί σε μία καλή αναφορά από την τρόικα που θα τονίζει την πρόοδο που έχει γίνει τους τελευταίους μήνες. Ήδη, από την Τετάρτη, ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρναρας, είχε δηλώσει πως αυτό που προσπαθούμε είναι μέχρι το βράδυ του Σαββάτου να έχουμε, αν όχι μια τελική συμφωνία, τουλάχιστον μια καλή έκθεση προόδου, που να δίνει την ευκαιρία να συνεχίσουμε αμέσως μετά. Δηλαδή, ο υπουργός Οικονομικών ευελπιστεί να υπάρξει μία «κατ' ελάχιστο δήλωση επαρκούς προόδου» - και στη συνέχεια να δοθεί η έγκριση για τη δόση μέσω τηλεδιάσκεψης.

«Αγεφύρωτο δεν είναι τίποτα, προσπαθούμε να γεφυρώσουμε τις διάφορες μας», πρόσθεσε, ενώ σε ερώτηση για το ενδεχόμενο μετατόπισης του ζητήματος των τραπεζών στην έκθεση, δηλαδή στο review, απάντησε λέγοντας ότι εμείς έχουμε τις θέσεις μας και θα τις εκφράσουμε. Αργά το βράδυ της Πέμπτης έγινε γνωστό πως η κυβέρνηση θα πορευτεί με τρεις «κόκκινες γραμμές» μέχρι το Eurogroup. Σύμφωνα με αξιωματούχους του υπουργείου Οικονομικών, η κυβέρνηση πρώτα από όλα, αναμένεται να εμμείνει στο να μην περάσει νομοθετική ρύθμιση για τις ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα, όπως ζητούν οι εκπρόσωποι των δανειστών.

Παράλληλα, οι αξιωματούχοι υπογραμμίζουν πως η κυβέρνηση δεν θα δεχθεί απολύσεις από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα για το έτος 2015, τις οποίες φέρεται να προωθούν οι εκπρόσωποι των δανειστών. Μικρότερης σημασίας θεωρείται η τρίτη «κόκκινη γραμμή», η οποία αφορά το γάλα, με την κυβέρνηση να συμφωνεί στην απελευθέρωση της αγοράς, αλλά να εμμένει στην ύπαρξη του γάλακτος της ημέρας. Μοιραία, εάν «πρέπει» να υποχωρήσει η κυβέρνηση σε κάποιο από τα τρία παραπάνω ζητήματα, αυτό θα είναι το τελευταίο. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για εκταμίευση της δόσης των 10,6 δισ. ευρώ θα στηριχθεί σε πολιτικά κριτήρια, με τους δανειστές να διατηρούν τις αξιώσεις τους από την ελληνική κυβέρνηση, στο ακέραιο.

Το μεγαλύτερο «αγκάθι»

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση ευελπιστεί πως θα παρακάμψει το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι» στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα. Η διάσταση απόψεων για το συγκεκριμένο ζήτημα φάνηκε ξεκάθαρα την περασμένη Τρίτη, με τη διαφωνία για το ύψος των πρόσθετων κεφαλαίων που θα χρειαστούν οι ελληνικές τράπεζες, ανάμεσα στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), Γιώργο Προβόπουλο, με τους εκπροσώπους των δανειστών. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν πως η αιτία της διαφωνίας εντοπίζεται στην εμμονή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) σε δικές του εκτιμήσεις, οι οποίες είναι σαφώς μεγαλύτερες εκείνων της Τραπέζης της Ελλάδος.

Δύο ημέρες αργότερα, η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε μονομερώς στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των stress tests, στηριζόμενη στη σχετική Έκθεση της BlackRock. Όπως ανακοίνωσε η ΤτΕ, οι πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών ανέρχονται σε 6,4 δισ. ευρώ (σύμφωνα με πληροφορίες, το ΔΝΤ τις εκτιμά κοντά στα 9 δισ.). Αναλυτικά, οι κεφαλαιακές ανάγκες της Εθνικής Τράπεζας υπολογίζονται σε 2,183 δισ. ευρώ, της Εurobank σε 2,945 δισ. ευρώ της Alpha Bank σε 262 εκατ. ευρώ, της Πειραιώς σε 425 εκατ. ευρώ, της Τράπεζας Αττικής σε 397 εκατ. ευρώ και της Πανελλήνιας σε 169 εκατ. ευρώ.

Ταυτόχρονα, η ΤτΕ ζήτησε από τις διοικήσεις των παραπάνω τραπεζών να υποβάλλουν το αργότερο έως τις 15 Απριλίου τα σχέδια τους για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση με βάση τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, καθώς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τους σε εύλογο και σύντομο διάστημα.

Η «εξαίρεση» των τραπεζών

Αν και μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει σχετική πρόοδος στις σχετικές διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, η κυβέρνηση έχει προτείνει (ως συμβιβαστική λύση) να εξαιρεθούν από την έκθεση αξιολόγησης της τρόικας, οι διαδικασίες ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών έως ότου ολοκληρωθούν τα ευρωπαϊκά stress tests (τέλος του 2014). Στο συγκεκριμένο μεσοδιάστημα, θα προχωρήσουν οι διαδικασίες της ανακεφαλαιοποίησης με βάση τα αποτελέσματα της Τραπέζης της Ελλάδος, και, εάν τυχόν υπάρξουν ανάγκες για επιπλέον κεφάλαια μετά τα ευρωπαϊκά stress tests, θα υπάρξει συμπληρωματική διαδικασία.

Παράλληλα, η κυβέρνηση θα δεσμευθεί ότι έως τότε δεν θα «πειράξει» τα χρήματα που βρίσκονται στο ΤΧΣ και ανέρχονται σε 14 δισ. ευρώ (11 δισ. ευρώ σε ομόλογα και 3 δισ. ευρώ σε ρευστό). Στόχος είναι να αποδεσμευθεί το ζήτημα των τραπεζών από τα υπόλοιπα της διαπραγμάτευσης, προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η αποδέσμευση της δόσης των 10,6 δισ. ευρώ. Η συμβιβαστική πρόταση παραμένει στο τραπέζι, με κορυφαίο αξιωματούχο του υπουργείου Οικονομικών να ελπίζει πως δεν θα χρειαστεί «να φτάσουμε στο Eurogroup και σε πολιτική λύση για αυτό το θέμα». Ο ίδιος άφησε να εννοηθεί πως είναι πιθανόν οι σχετικές συνομιλίες να συνεχιστούν ως το βράδυ της Κυριακής, στις Βρυξέλλες, με αξιωματούχους του ΔΝΤ, της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στο περιθώριο της προετοιμασίας του Eurogroup της Δευτέρας.

Το αδιέξοδο στο υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης

«Θέλουμε κινητικότητα, αλλά όχι απολύσεις. Το ακούν αλλά δεν έχουν συμφωνήσει». Αυτό ανέφερε υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, μετά τη συνάντηση του υπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τους εκπροσώπους των δανειστών, την Πέμπτη, κατά την οποία δεν υπήρξε συμφωνία, τόσο για την ολοκλήρωση του δεύτερου κύματος της διαθεσιμότητας για το 2013, για το οποίο έχει δοθεί παράταση έως το τέλος Μαρτίου εφέτος, όσο και για το 2014. Ο ίδιος ανέφερε πως η ηγεσία του υπουργείου δεν επιθυμεί να θέσει ποσοτικούς στόχους διαθεσιμότητας για το 2014.

Όσον αφορά στα 4.000 άτομα που υπολείπονται για να συμπληρωθεί ο αριθμός των 12.500 υπαλλήλων του δεύτερου κύματος της διαθεσιμότητας για το 2013, ο ίδιος παράγοντας παρέπεμψε εκ νέου στο υπουργείο Εσωτερικών, λέγοντας ότι «το υπουργείο Εσωτερικών λέει ότι προλαβαίνει τις 4.000 διαθεσιμότητες μέσα στον Μάρτιο». Πρόσθεσε, πάντως, ότι «εάν δεν προλάβει, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις». Όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, θα υπάρξει νέα συνάντηση μεταξύ υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και τρόικας το προσεχές διάστημα.

Η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ

Επιπλέον, την Πέμπτη, σε έναν μαραθώνιο διαβουλεύσεων της τρόικας με την πολιτική ηγεσία υπουργείων, διαφάνηκαν ορισμένα σημεία σύγκλισης σε επιμέρους ζητήματα. Μεταξύ άλλων, ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, συναντήθηκε με τους εκπροσώπους των δανειστών, με βασικό αντικείμενο συζήτησης την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, υπήρχε αποδοχή του 87% των προτάσεων του ΟΟΣΑ. Ωστόσο και εδώ μένουν ζητήματα που θα πρέπει να επιλυθούν, όπως η επιθυμία της τρόικας για ταχύτερα χρονοδιαγράμματα σχετικά με τις νομοθετικές ρυθμίσεις. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση αναμένεται να στηριχθεί στη σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ και να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις με βάση τη συγκεκριμένη εργαλειοθήκη, η οποία, πάντως, θα φέρει την πολιτική ηγεσία αντιμέτωπη με συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους.

Την ίδια μέρα, έγινε συνάντηση και με την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, με υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΕΚΑ να σημειώνει, μετά τις συνομιλίες, ότι η «τρόικα δεν έχει ακόμη απαντήσει εάν αποδέχεται το πακέτο μείωσης του ενεργειακού κόστους προς τις μεγάλες βιομηχανίες, ύψους 150 εκατ. ευρώ». Πάντως, οι δανειστές φαίνεται να αποδέχονται τα νομοσχέδια για την αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ και της λεγόμενης «μικρής ΔΕΗ». Εξάλλου, στέλεχος του υπουργείου Ναυτιλίας υπογράμμισε ότι συζητήθηκαν με την τρόικα όλα τα θέματα, χωρίς, όμως, συμφωνία σε κάποιο από αυτά. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι η τρόικα ζητεί την κατάργηση των υποχρεωτικών συνθέσεων των πληρωμάτων στην ακτοπλοΐα και των υποχρεωτικών συνδέσεων, ωστόσο σημείωσε πως «εμείς δεν μπορούμε να χωρίσουμε τις γραμμές σε lοw και high cost».

Κοινωνικές αντιδράσεις

Η υιοθέτηση των επιταγών του ΟΟΣΑ από την ελληνική κυβέρνηση, οδηγεί στους δρόμους τις επαγγελματικές ομάδες που θεωρούνται ότι θίγονται. Μεταξύ άλλων, τη συμμετοχή τους στην 48ωρη πανελλαδική απεργία, την οποία έχει προκηρύξει το ΔΣ του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ) για την ερχόμενη Δευτέρα 10 και Τρίτη 11 Μαρτίου, ανακοίνωσαν από κοινού ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκαρίων (ΠΣΦ) και η Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (ΟΣΦΕ).

«Τα θέματα που τίθενται για υλοποίηση από την τρόικα (έκθεση ΟΟΣΑ) και συζητά η ελληνική κυβέρνηση, οδηγούν στο κλείσιμο μεγάλου αριθμού φαρμακείων, γεγονός που όχι μόνο θα οδηγήσει στην ανεργία και εξαθλίωση χιλιάδες φαρμακοποιούς και εργαζομένους στον χώρο των φαρμακείων, αλλά επιπλέον δημιουργεί ολιγοπώλια που θα επιφέρουν υποβάθμιση των φαρμακευτικών υπηρεσιών προς τον Έλληνα ασθενή, θέτοντας σε κίνδυνο την δημόσια υγεία», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση του ΠΣΦ και της ΟΣΦΕ.