Μαγεύει ο Τσέχοφ σε 42 διηγήματά του

Mε σαράντα δύο διηγήματα, οι εκδόσεις Μεταίχμιο μας καλούν να διαβάσουμε ξανά τον μεγάλο ρώσο πεζογράφο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχοφ. Διηγήματα που αναδεικνύουν την χιουμοριστική, μυστηριώδη και ερωτική του συγγραφική οπτική. Μάλιστα, δέκα από αυτά μεταφράζονται πρώτη φορά στα ελληνικά. Τίτλος του νέου βιβλίου: «Ο απρόβλεπτος κύριος Τσέχοφ».

«Υπάρχουν δύο ειδών συγγραφείς καινοτόμοι: Εκείνοι που φέρνουν κάτι καινούργιο. Το καινούργιο παλιώνει.

Και υπάρχουν εκείνοι που φέρνουν κάτι το ανεπανάληπτο. Από αυτούς είναι ο Τσέχοφ». Με αυτήν την επιγραμματική αναφορά του κορυφαίου μυθιστοριογράφου Άγγελου Τερζάκη, οι εκδόσεις έκαναν μια επιλογή από τα καλύτερα διηγήματά , παρουσιάζοντας σε μια έκδοση 472 σελίδων.

Από το πρώτο κιόλας διήγημα, μόλις δύο σελίδων, με τίτλο «Τι συναντάμε συχνότερα σε μυθιστορήματα, νουβέλες κ.τλ.», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Τζιτζίκι» το 1880, θαυμάζει κανείς την παραστατικότητα, την διακριτική σάτιρα και την αμεσότητα σαν να πρόκειται για κείμενο μοντέρνο. Ιδού η αρχή: «Ο κόμης, η κόμισσα με τα ίχνη μιας παλιάς ομορφιάς, ο γείτονας βαρόνος, ο φιλελεύθερος λόγιος, ο χρεοκοπημένος αριστοκράτης, ο μουσικός από το εξωτερικό, χοντροκέφαλοι λακέδες, γκουβερνάντες, ο γερμανός επιστάτης, ο τζέντλεμαν και ο κληρονόμος από την Αμερική. Πρόσωπα όχι όμορφα, συμπαθητικά όμως και ελκυστικά. Ο ήρωας που σώζει την ηρωίδα από το αφηνιασμένο άλογο». Και αφού αναφερθεί στον … καθιερωμένο πλούσιο θείο, στον υπηρέτη και στο σκυλί καταλήγει: «Πλήθος επιφωνημάτων και απόπειρες να χρησιμοποιηθούν με κάθε ευκαιρία τεχνικοί όροι. Λεπτοί υπαινιγμοί για αρκούντως δύσκολες καταστάσεις. Πολύ συχνά, η απουσία ενός τέλους. Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα στην αρχή και ο γάμος στο τέλος. Τέλος».

Απολαυστικό και το δεύτερο διήγημα με τίτλο «Ο αμαρτωλός του Τολέδο». Ένας θρησκόληπτος ισπανός από το Τολέδο ονόματι Σπαλάντσο, προκειμένου να πάρει άφεση αμαρτιών για νεανικές του αμαρτίες δεν διστάζει να φαρμακώσει την όμορφη γυναίκα του, την οποία ο κυνηγός μαγισσών Επίσκοπος θεωρούσε μάγισσα επικαλούμενος ένα ατράνταχτο για την εποχή του Μεσαίωνα στοιχείο. Ποιό; Το ότι κάποιος εξολοθρευτής αλλοπαρμένων γυναικών καλόγερος, όταν μια μέρα περπατούσε στην πόλη και τη συνάντησε, ένιωσε ότι το ένα σκυλί που εξαφανίστηκε ξαφνικά από μπροστά του μεταμορφώθηκε σε αυτήν την γυναίκα. Το τρίτο διήγημα «Η ζωντανή πραμάτεια» θυμίζει… τηλεοπτική σαπουνόπερα. Ο Γκροχόλσκι, ο πλούσιος άνδρας που αγάπησε και ξαγάπησε εκατό φορές, αυτή τη φορά έχει ερωτευτεί για τα καλά την πανέμορφη Λίζα, μια νέα γυναίκα παντρεμένη με τον άσημο δημόσιο υπάλληλο Μπουγκρόφ με τον οποίο έχει δύο παιδιά. Ο άντρας της την υπεραγαπά. Κάποια μέρα ο εραστής ξεγλιστράει στο σαλόνι και της ζητάει επιτακτικά να διακόψει το γάμο της για να παντρευτούν. Εκείνη τη στιγμή ο σύζυγος τους συλλαμβάνει σε τρυφερή στιγμή και ο πλούσιος εραστής, μετά από… διαπραγματεύσεις, καταφέρνει να αποσπάσει τη συναίνεσή του να την πάρει έναντι μεγάλου χρηματικού ποσού. Έτσι, το ερωτευμένο ζευγάρι αποσύρετε σε ένα εξοχικό στην Κριμαία ζώντας τον τρελό έρωτα, ενώ ο σύζυγος απολαμβάνει τη ζωή ξοδεύοντας τα χρήματα της συναλλαγής. Μετά από κάποιους μήνες ο Μπουγκρόφ, έχοντας την επιμέλεια των παιδιών, μετακομίζει –κατά σύμπτωση- σε ένα αρχοντικό κοντά στο ερωτευμένο ζευγάρι και αρχίζουν να ανταλλάσουν επισκέψεις ως καλοί γείτονες. Όμως, μετά από ένα χρόνο η ανία καταβάλει την Λίζα και σε μια τυπική συνάντησή της με τον πρώτο της άντρα, του εξομολογείται την απέχθειά της για τη δεύτερη σχέση της και τον παρακαλεί να την κάνει δεκτή πίσω. Εκείνος αρνείται, διότι έχει ξοδέψει τα λεφτά … Ο Γκροχόλσκι, κρυφακούοντας αυτή την εξομολόγηση, καταρρέει ψυχικά, το ρίχνει στο ποτό, αναγκάζοντας τους να τον φιλοξενήσουν βιώνοντας στο εξής και οι τρεις μόνοι μια κοινή πορεία πλήξης. Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή του βιβλίου, ο γεννημένος στις 17 Ιανουαρίου του 1860 στην κωμόπολη Ταγκανρόγκ, της νότιας Ρωσίας, κορυφαίος συγγραφέας, έμαθε τα πρώτα του γράμματα στο ελληνικό ενοριακό σχολείο. Στο διήγημα «Ένας άνθρωπος μέσα σε θήκη», γραμμένο στην περίοδο του σκληρού τσαρικού καθεστώτος με θέμα την ελευθερία, διηγείται την αντιπάθεια του για τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά. Που όμως αυτή του η αποστροφή δεν τον εμπόδισε να αναδειχθεί σε ένα από τους μεγαλύτερους διηγηματογράφους και θεατρικούς συγγραφείς όλων των εποχών…