Κόλχαας σε δυο διαφορετικές, αλλά εξαιρετικές, εκδοχές

Ένα κείμενο του 1808, το οποίο αναφέρεται σε μια αληθινή ιστορία του 1500, παίζεται αυτή την στιγμή σε δυο εντελώς διαφορετικές παραστάσεις, στην Αθήνα, 200 χρόνια μετά!

Από την Ηρώ Μητρούτσικου

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:
Ο Χάινριχ φον Κλάιστ (1777-1811), Γερμανός ρομαντικός ποιητής, είναι ένας από τους μεγαλύτερους δραματουργούς του 19ου αιώνα. Άνοιξε τον δρόμο στο μοντέρνο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα και απέδωσε, με μοναδικό τρόπο, χαρακτήρες αντιμέτωπους με οριακές ψυχικές καταστάσεις. Το έργο του αποτελεί ίσως την πιο

λαμπρή στιγμή και συνάμα, το τελευταίο φως του γερμανικού ρομαντισμού.
Οι σπουδές του περιλάμβαναν ένα ευρύ φάσμα επιστημών, αλλά τον κέρδισε η συγγραφή.
Ο παρεξηγημένος, όσο και ιδιόρρυθμος, Κλάιστ, δεν ανήκε στην εποχή του, κι έτσι βρέθηκε αντιμέτωπος με την κοινωνία και τη λογοκρισία. Τελευταίο και καλύτερο έργο του ήταν «Ο πρίγκιπας του Χόμπουργκ», ένα λαμπρό ψυχολογικό δράμα, που παραστάθηκε μεταθανάτια και του οποίου ο ήρωας είναι εξ ίσου προβληματικός με τον ποιητή του. Φτωχός κι απελπισμένος, σε ηλικία 34 ετών, αυτοκτονεί μαζί με την Henrietta Vogel. Μέσα σε διάστημα εννέα χρόνων (από το 1802) είχε γράψει: 7 θεατρικά έργα, 8 νουβέλες και 2 δοκίμια. Εκτός από τα θεατρικά του έργα, συχνά ανεβαίνουν στην σκηνή και διηγήματα του,

ΤΟ ΕΡΓΟ:
Η νουβέλα «Michael Kohlhaas» (1808), είναι ένα χρονικό για τη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής και το μαρτύριο του να είσαι δίκαιος. Βασίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός που διαδραματίστηκε τον 16ο αιώνα, κατά την περίοδο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στη Γερμανία. O Κόλχαας είναι έμπορος αλόγων. Μια μέρα, δύο από τα ωραιότερά του άλογα κατάσχονται και κακομεταχειρίζονται από τον νεαρό βαρόνο φον Τρόνκα, ενώ και ο ιπποκόμος τους, ψυχοπαίδι του Κόλχαας, ξυλοκοπείται άσχημα. Αντιμέτωπος με την αυθαιρεσία, τη βία και την αρπαγή, ο Κόλχαας προσφεύγει στη δικαιοσύνη, αλλά όταν αυτή κωφεύει αναγκάζεται να πάρει τα όπλα και τον νόμο στα χέρια του.
Ένα κείμενο που αμφισβητεί την εξουσία του κράτους, δείχνοντας το τέλος του φεουδαρχισμού, τη γένεση του σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους και της αστικής τάξης, τις κοινωνικές ανισότητες, τη διαφθορά των ισχυρών, αλλά και την κοινωνική δικαιοσύνη. Ήρωας ένας απλός, αλλά περήφανος, άνθρωπος, με εμμονή για την δικαιοσύνη, που ψάχνει το δίκιο του απέναντι στην αυθαιρεσία και αναζητά την εσωτερική γαλήνη του, παρασύρεται και γίνεται αρχιληστής.
Η νουβέλα «Μίχαελ Κόλχαας» του Χ.Φ. Κλάιστ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερατώ.
Το 2013 μεταφέρθηκε στο σινεμά, μάλλον μέτρια, από τον Αρνό ντε Παλμιέρ.

ΟΙ ΔΥΟ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ:

«Κόλχαας» από τον Νίκο Αλεξίου

Ένας εξαιρετικός μονόλογος που παίζεται για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά! Μια παράσταση χωρίς σκηνοθετικά τερτίπια, που, όμως, σε καθηλώνει. Ο Ν.Αλεξίου, σε ένα ρεσιτάλ ερμηνείας, μεταφέρει στη σκηνή ένα λογοτεχνικό κείμενο με μοναδικό τρόπο. Με την μεστή και ζεστή του φωνή και την απειροελάχιστη κίνηση σε κάνει να ονειρευτείς τον Κόλχαα και να αγωνιάς για την εξέλιξη της υπόθεσής του. Αν και σκηνικά και κουστούμια δεν υπάρχουν και αν και ο ηθοποιός δεν σηκώνεται ποτέ από την καρέκλα, καταφέρνει να μας μεταφέρει τόσο έντονες εικόνες, ώστε να νομίσουμε ότι περιπλανιόμαστε και εμείς μέσα στους λασπωμένους δρόμους και τα δάση, καβάλα σε άλογα, και να αγωνιούμε για την τύχη του Κόλχαα, που από φιλήσυχος οικογενειάρχης εξελίσσεται σε αντάρτη, ο οποίος με τον στρατό του αλωνίζει τη φεουδαρχική Γερμανία! Η διήγηση είναι τόσο φρενήρης μαζί και συναισθηματική και ο Αλεξίου τόσο γλαφυρός, αλλάζοντας ρόλους και κάνοντας καλπασμούς, ώστε η μια φορά που θα δεις την παράσταση δεν φτάνει! Ο ηθοποιός καταφέρνει να σε πάρει μαζί του, να καλπάσεις μαζί με τη συμμορία, να σε μαγέψει και να βγεις γεμάτος εικόνες από το θέατρο.
Εκτός από την ερμηνεία ο Νίκος Αλεξίου έχει κάνει και την μετάφραση, την δραματουργική προσαρμογή, αλλά και την σκηνοθεσία. Λιτή παράσταση, μυστήριο, μάχες, αγωνία. Ο Αλεξίου μεταμορφώνεται σε κάθε ρόλο, δίνοντάς μας συνολικά μια μεστή ερμηνεία, ανάλογη της ωριμότητάς του ως ηθοποιός.

Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (ΚΕΤ)
Κύπρου 91Α & Σικίνου, Κυψέλη
Τηλ : 2130040496
Τρίτες 9.00 (ως 19/1)
Εισιτήριο: € 10, 8.

«Μίχαελ Κόλχαας -Η ιστορία ενός δίκαιου ανθρώπου» από την ομάδα Τρις

Η ομάδα Τρις δημιουργεί, στο πέτρινο υπόγειο του Bios, έναν διαφορετικό Κόλχαας. Οι τρ(ε)ις νέοι ηθοποιοί, στην δεύτερή τους δουλειά, αυτοσκηνοθετούνται και μοιράζονται τους πολλούς ρόλους του διηγήματος, φτιάχνοντας, με πολύ αγάπη, μια παράσταση όμορφη, τίμια, με απόλυτο σεβασμό στο κείμενο.
Καθότι το έργο είναι λογοτεχνικό κι όχι θεατρικό, η ομάδα επέλεξε κάποια σημεία του κειμένου κοινά με τον Ν.Αλεξίου (αν και αμφιβάλλω αν είχαν παρακολουθήσει την παράσταση) και κάποια διαφορετικά.
Η σκέψη των τριών ήταν να σταθούν περισσότερο στην πίστη και την ανάγκη του ήρωα για δικαιοσύνη, καθώς και το τι σημαίνει: “Ζω με αξιοπρέπεια”. Ο Κόλχαας αισθάνεται ότι “στον κύκλο του κόσμου άνοιξε μια πληγή” και αναρωτιέται αν αυτός ο κύκλος σπάει με κάθε αυθαίρετη πράξη. Στο τέλος, όμως, ο ήρωας θα επιλέξει τη φωτιά και το σίδερο, αναρωτώμενος και “τί είναι αυτό το κόκκινο που λερώνει τον κόσμο”.

Η αφήγηση γίνεται και από τους τρεις περφόρμερ, οι οποίοι με ευκολία αλλάζουν ρόλους, χρησιμοποιώντας, μόνο, μια κίνηση ή ένα σύμβολο για να υποδηλώσουν τον κάθε διαφορετικό ήρωα.
Μερικά σκοινιά και τρία σκουριασμένα δοχεία συνθέτουν το πολυμορφικό σκηνικό (Άρτεμις Σιέρρα), το οποίο αλλάζει, δημιουργεί χώρους, αλλά παράγει και ήχους αλλά και καθρεφτισμούς. Δυστυχώς, οι θέσεις στο υπόγειο του Bios (μετά την δεύτερη σειρά) επιτρέπουν μερική θέαση της παράστασης, δηλ τους ηθοποιούς από την μέση και πάνω. Κι έτσι χάνεται όλο το εξαιρετικό σκηνικό της συγκεκριμένης παράστασης, διότι βρίσκεται στο πάτωμα της “σκηνής”…
Λίγες μουσικές νύξεις, όσες πρέπει., χρωματική ομοιομορφία στα σύγχρονα-άχρονα κοστούμια (Δήμος Κλιμενώφ), συμβολισμοί, υποβλητικοί ήχοι, κίνηση και ακινησία, αίμα. Τα κωμικά στοιχεία του κειμένου τονίζονται, χτίζοντας ένα πολύπλοκο σύμπαν γύρω από τον ήρωα.
‘Άλλη μία αξιόλογη, και τόσο διαφορετική, παρουσίαση της νουβέλας του Κλάιστ.
Να σημειώσω ότι το θηλυκό μέλος της ομάδας, την Χριστίνα Γαρμπή, την είχα ξεχωρίσει πέρυσι, στην πρώτη της επαγγελματική της δουλειά, σε ένα δύσκολο ρόλο, στη «Βροχή», της Morgan Lloyd Malcolm, στο θέατρο 104.

Bios
Πειραιώς 84 & Σαλαμίνος, Αθήνα
Τηλ : 2103425335
Δευτερότριτα 8.30 (ως 26/1)
Εισιτήριο: € 10
Προτεινόμενες παραστάσεις που έχουμε δει:

“Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο” Θησείον ΣΚ 7
“Το παγκάκι” Θέατρο «Vault» Δευ-Τρ
“Κόλχαας” του Κλάιστ «Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων» Τρίτες
«Μίχαελ Κόλχαας» Bios Δευ-Τρ
«Σύντροφοι?» του Στρίντμπεργκ Τόπος Αλλού ΠΣΚ
“Σκοτεινές Γλώσσες” Πόρτα Τε-ΣΚ
«Παράσιτα» «Δάνειο» Θέατρο του Ν.Κόσμου
“Σταματία,το γένος Αργυροπούλου” Θέατρο του Ν.Κόσμου Τετ.-Κυρ
“Αγαπητή Ελένα” Επί Κολωνώ Πεμπ- Κυρ
“Πόρτες” Αγγέλων Βήμα Δευ-Τρ
“Η Μεγάλη Χίμαιρα” Πορεία Τετ-Κυρ
“Ντε Σαντ. Στη Ζυστίν…” Από Μηχανής Θέατρο Τετ-Πεμπ
“Αυγά Μαύρα” Θεατρική Σκηνή Τετ-Κυρ
“Οι 12 ένορκοι” Αλκμήνη Πεμπ- Κυρ
“Αγγέλα Παπάζογλου” Μεταξουργείο Παρασκευές
«Θάλαμος αρ. 6″ Οδού Κεφαλληνίας Πεμπ-Κυρ
«Τα ραδίκια ανάποδα» Ηβη Τρίτες
«Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» Χώρα ΠΣΚ
«9:05 (εννέα και πέντε)» Διάνα Πεμπ-Κυρ
«Ακαταμάχητοι λεβέντες» Αλκμήνη Κυρ. 9.30
«Χορός του Θανάτου» Εμπορικόν Τετ-Κυρ.
«Το δέντρο του Οιδίποδα» Θησείον Δευτ-Τρ
«Άγριος Σπόρος» Επί Κολωνώ Σαββ-Τρ
«Μαζώχτρα» Μικρό Γκλόρια Δευ-Τρ
«Μπιλ & Λου» Skrow ΠΣΚ
«Το παιχνίδι των Κράουζερ» Φάμπρικα ΣΚ
«Interview» Φάμπρικα Παρασκευές
«Καταλόγια» ΑπόΜηχανής / Vault Π,Κ
«Ο γάμος του Φίγκαρο» Μέγαρο Μουσικής Τετ-Κυρ
«Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή» Τέχνης-Φρυνίχου Δευτ, Τρ, Σαββ
«Δεκανίκια» Olvio Κυρ 9.30