Κίνδυνος για το πόσιμο νερό…

Ως γνωστόν, το υγρό στοιχείο καλύπτει τα 2/3 της επιφάνειας της γης, ωστόσο οι ποσότητες για υδροδότηση και άρδευση είναι ελάχιστες, αφού μόνο το 2,5% του νερού του πλανήτη δεν είναι αλμυρό.

Νέα έρευνα επιστημόνων, αφού υπολόγισε τους μεγαλύτερους υδροφόρους ορίζοντες της Υφηλίου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ορισμένοι υδροφόροι ορίζοντες εξαντλούνται, δίχως να αναπληρώνονται με φυσικό τρόπο, ενώ άλλοι δέχονται πολύ «ισχυρές πιέσεις», χωρίς να αναπληρώνονται επαρκώς.

Η υδρόσφαιρα και το πόσιμο νερό

Όπως προαναφέρθηκε ελάχιστες ποσότητες νερού είναι κατάλληλες

για υδροδότηση και άρδευση. Αυτό ισχύει καθώς τα 2/3 του μη αλμυρού είναι μπλοκαρισμένα στους παγετώνες, περίπου 20% βρίσκεται σε απομακρυσμένες περιοχές, ενώ μεγάλο μέρος φτάνει σε λάθος τόπο και σε λάθος ώρα, όπως στα νησιά της Μεσογείου το χειμώνα. Κατά συνέπεια, απομένει για χρήση λιγότερο από 0,08% του παγκόσμιου αποθέματος.

Δεν είναι όμως μόνο οι περιορισμένοι υδάτινοι πόροι, οι οποίοι σε συνδυασμό με την ανομβρία περιορίζουν σημαντικά τις διαθέσιμες ποσότητες, αλλά και η συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωσή του. Τα τελευταία 25 χρόνια οι ανάγκες για νερό στις μεσογειακές χώρες αυξήθηκαν κατά 60% και τις προσεχείς δύο δεκαετίες η κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 40%.

Προέλευση πόσιμου νερού

Το πόσιμο νερό μπορεί να είναι επιφανειακής (ταμιευτήρες, λίμνες, ποτάμια) ή υπόγειας προέλευσης. Το υπόγειο νερό προέρχεται από τους υδροφορείς, που είναι υπόγειοι γεωλογικοί σχηματισμοί, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να κατακρατούν τα νερά της βροχής (ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις).

Το νερό συχνά το αντιμετωπίζουμε σαν κάτι το δεδομένο. Αλλά κάτω από το 1% του συνολικού νερού της γης είναι διαθέσιμο στον άνθρωπο. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε χρήση του το ρυπαίνει. Η σωστή χρήση του νερού εξοικονομεί ενέργεια και βοηθάει στο να παραδώσουμε ένα καλό περιβάλλον στα παιδιά μας.

Η αξία του νερού για τον άνθρωπο

Το νερό δεν χαρακτηρίζεται τυχαία ως «πηγή ζωής», ενώ λίγοι άνθρωποι ξέρουν ότι η λήψη μικρότερης από την κανονική ποσότητας νερού προκαλεί αρκετά προβλήματα όπως ζαλάδες, πονοκεφάλους, προβλήματα νεφρών, δυσκοιλιότητα, αφυδάτωση.

Το σώμα μας χρειάζεται νερό για τον καθαρισμό του αίματος διαμέσου των νεφρών, τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος, τη χώνευση των τροφών, τη μεταφορά του φαγητού και του οξυγόνου στα όργανα του σώματος, την αποφυγή της συσσώρευσης αλάτων στο σώμα, την απομάκρυνση των ανεπιθύμητων ουσιών και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα απ τους μύες

Πάντως, το νερό για να είναι πόσιμο πρέπει να πληροί ορισμένες προδιαγραφές, που καθορίζονται από τη νομοθεσία. Αν δεν τις πληροί θα πρέπει να υποστεί κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να καταστεί κατάλληλο, κάτι που γίνεται στα διυλιστήρια.

Απολύμανση

Η απολύμανση γίνεται με υγρό υποχλωριώδες νάτριο, είναι συνεχής και ελέγχεται καθημερινά αυτόματα σε συγκεκριμένα σημεία στο δίκτυο, ώστε το νερό να φτάνει υγιεινό και ασφαλές στον καταναλωτή. Η απολύμανση είναι πλήρως αυτοματοποιημένη, με αποτέλεσμα να κρατείται σταθερό το ελεύθερο χλώριο στο δίκτυο (χωρίς προβλήματα χαμηλών ή υψηλών τιμών).

Η απολύμανση με χλώριο χρησιμοποιείται παγκοσμίως και εξαιτίας της έχουν εξαλειφθεί οι υδατογενείς λοιμώξεις όπως η χολέρα και ο τυφοειδής πυρετός από τις αναπτυγμένες χώρες. Σήμερα έχουν αναπτυχθεί και άλλες μέθοδοι απολύμανσης όπως ο οζονισμός, η υπεριώδης ακτινοβολία, κάθε μία με τις ιδιαιτερότητες της αλλά το σημαντικότερο μειονέκτημα τους είναι ότι δεν προστατεύουν το νερό στη διαδρομή του στο δίκτυο. Έτσι, ακόμα και αν κάποιος αποφάσιζε να χρησιμοποιήσει άλλη μέθοδο απολύμανσης θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει και τη χλωρίωση.

Το πρόβλημα του πόσιμου νερού στον κόσμο και την Ελλάδα

Το πρόβλημα του πόσιμου νερού στον πλανήτη είναι μείζον και ίσως υποβαθμισμένο από πολλούς. Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, που αφορούν μέχρι και στο έτος 2000, 1,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι, ήτοι σχεδόν το 1/6 του παγκόσμιου πληθυσμού, εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό. Την ίδια στιγμή, 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν χωρίς επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, (το 80% από αυτούς στην Ασία).

Σύμφωνα με έκθεση του WWF τα κρίσιμα προβλήματα των υδάτινων πόρων της Ευρώπης, όπως η υπερβολική χρήση, η ρύπανση και η μη ενσωμάτωση της διαχείρισης του νερού σε άλλους τομείς της πολιτικής, δεν έχουν ακόμα αντιμετωπιστεί. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει από το 2000 υιοθετήσει μια νέα νομοθεσία, που έχει ως στόχο «την προστασία, βελτίωση και αποκατάσταση» των υδάτινων οικοσυστημάτων.

Η εκτενής έκθεση του WWF, που εξετάζει 23 ευρωπαϊκές χώρες, χαρακτηρίζει την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία ως τους χειρότερους διαχειριστές νερών στην Ευρώπη. Το 60% των χωρών, που εξετάστηκαν, δεν φαίνεται να έχει βρει αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος της κατανάλωσης νερού από τη γεωργία και τα νοικοκυριά. Δύο επιπλέον παράγοντες που επιτείνουν το πρόβλημα του νερού στην Ελλάδα είναι η συγκέντρωση του μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού σε μάλλον άνυδρες περιοχές, όπως είναι η Αθήνα, και η μεγαλύτερη προσέλευση τουριστών κατά τη θερινή περίοδο σε επίσης ξερές περιοχές (όπως για παράδειγμα του Αιγαίου). Δηλαδή η ζήτηση για νερό είναι αυξημένη ακριβώς σε εκείνες τις περιοχές που η διαθεσιμότητα είναι έτσι κι αλλιώς περιορισμένη.

Το πόσιμο νερό τελειώνει…

Το παγκόσμιο πρόβλημα με το πόσιμο νερό έρχονται να επιβεβαιώσουν και οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Ιρβάιν, οι οποίοι χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα των δίδυμων δορυφόρων GRACE της NASA, μετρώντας την ένταση του βαρυτικού πεδίου σε όλο τον πλανήτη, για να εξετάσουν τους 37 μεγαλύτερους υδροφόρους ορίζοντες της υφηλίου. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι 8 από αυτούς εξαντλούνται δίχως να αναπληρώνονται με φυσικό τρόπο, ενώ 5, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Κοιλάδας της Καλιφόρνια δέχονται πολύ «ισχυρές πιέσεις» χωρίς να αναπληρώνονται επαρκώς.

Σημαντικές πιέσεις δέχονται επίσης οι υδροφόροι ορίζοντες στη Σαουδική Αραβία, την Ινδία, το Πακιστάν και τη βόρεια Αφρική. Ειδικότερα, η μέγιστη επιβάρυνση καταγράφεται στην Αραβική Χερσόνησο, της οποίας ο υπόγειος ταμιευτήρας αποτελεί σημαντική πηγή νερού για 60 εκατομμύρια ανθρώπους. Στη δεύτερη θέση είναι η λεκάνη του Ινδού ποταμού στη βορειοδυτική Ινδία και το Πακιστάν και στην τρίτη θέση η λεκάνη Μούρζουκ-Ντιάντο στη βόρεια Αφρική.

Οι προηγούμενες μελέτες των υπόγειων υδάτων βασίζονταν σε στατιστικές αναλύσεις και εστίαζαν στις αντλούμενες ποσότητες. Αυτές οι περιορισμένες εκτιμήσεις είχαν τεράστιο εύρος στατιστικού λάθος για να χρησιμοποιηθούν στη διαχείριση των υδάτων. Στην πρόσφατη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δορυφορικά στοιχεία της NASA σε βάθος 11 ετών μαζί με άλλους παράγοντες όπως ο πληθυσμός, το κλίμα και η τοπική χρήση του νερού.

Οι δίδυμοι δορυφόροι GRACE -γνωστοί ως Gravity Recover και Climate Experiment- περιστρέφονται γύρω από τη Γη μετρώντας τη βαρυτική επίδραση του νερού. Οι διαφορές στις μετρήσεις δείχνουν πόσο νερό κερδίζουν ή χάνουν οι υδροφόροι ορίζοντες. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα αποθέματα των υπόγειων υδάτων είναι πολύ λιγότερα από αυτό που πιστεύαμε, ενώ επισημαίνουν ότι θα πρέπει να γίνουν επιτόπιες γεωτρήσεις και έρευνες για να διαπιστωθεί το ακριβές μέγεθός τους.