Η εποχική απασχόληση «μπαλώνει» την ανεργία

Από τη Σέβη Σαλαγιάννη ([email protected])

Τη στιγμή που οι δείκτες ανεργίας «σκαρφαλώνουν» μέρα με τη μέρα, η εποχική απασχόληση ενόψει της φετινής καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου φαντάζει για τους άνεργους ως ένα είδος «ανάσας», καθώς προτίθενται να εργαστούν για λίγους μήνες σε επαγγέλματα, που παραδοσιακά «ανθίζουν» την καλοκαιρινή περίοδο. Από την άλλη πλευρά, οι όποιες δυνατότητες προσφέρει ο τουρισμός για άνοιγμα θέσεων εργασίας -κάτι που συνεπάγεται την αναχαίτιση της ανεργίας- δεν αξιοποιούνται από την πολιτεία και τους αρμόδιους, όπως θα έπρεπε. Η «Αττική free

press» επιχειρεί να καταγράψει τα όσα ισχύουν στον τομέα της εποχικής εργασίας, η οποία πλέον αποτελεί ένα είδος σανίδας σωτηρίας για τα άνεργα άτομα και ιδιαίτερα για τους νέους.

Η ανεργία και η… πραγματική ανεργία

Σύμφωνα με προ μηνών δηλώσεις του επιστημονικού διευθυντή του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ, Σάββα Ρομπόλη, το 2013 δεν θα είναι η χρονιά που θα αναχαιτιστεί η ανεργία στην Ελλάδα, αλλά αντιθέτως μάλιστα η καταγεγραμμένη θα αγγίξει το 29%. Όλα αυτά τη στιγμή που η πραγματική θα εκτιναχθεί στο 35%, με τον πραγματικό αριθμό των ανέργων να υπολογίζεται ότι θα διαμορφωθεί σε 1,75 εκατ. άτομα.

Όπως σχολίασε ο ίδιος χαρακτηριστικά, «το θετικό -κατά 20.460 θέσεις εργασίας το πρώτο τετράμηνο του έτους- ισοζύγιο της απασχόλησης είναι “εποχική συμπεριφορά”», λόγω των προσλήψεων που γίνονται την περίοδο αυτή σε τουριστικές επιχειρήσεις. «Η εικόνα θα αναστραφεί και πάλι», σχολίασε συμπληρώνοντας μάλιστα ότι «θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να απορροφηθούν οι άνεργοι, καθώς βάσει μελετών, για να δημιουργηθούν 50.000 θέσεις εργασίας, χρειάζεται αύξηση 3,5% - 4% αύξηση του ΑΕΠ».

Να σημειωθεί πάντως ότι τα κατά καιρούς στοιχεία για την ανεργία στην Ελλάδα αφορούν τους εγγεγραμμένους στον ΟΑΕΔ άνεργους, κάτι που σημαίνει ότι στην πραγματικότητα είναι μεγαλύτερα. Την ίδια στιγμή ο ΟΑΕΔ θεωρεί ότι οι επιδοτούμενοι άνεργοι, οι οποίοι εντάσσονται σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, τα οποία «τρέχουν» ανά διαστήματα χάνουν την ιδιότητα του ανέργου κατά τη διάρκεια παρακολούθησης του προγράμματος.

«Αυξήθηκε το ενδιαφέρον, αλλά παραμένουν κενές θέσεις εργασίας»

Στο πλαίσιο της έρευνας της «Αττική free press» ήρθαμε σε επικοινωνία με τον διευθυντή της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας (ΕΝΑΚ), Νίκο Γιοβανίδη, ο οποίος μας έδωσε τη δική του εκδοχή σχετικά με τη ζήτηση στο επάγγελμα των ναυαγοσωστών, το οποίο «ανθίζει» τους καλοκαιρινούς μήνες. «Σίγουρα τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της κρίσης το ενδιαφέρον για τη ναυαγοσωστική και τον τομέα αυτό έχει αυξηθεί αρκετά. Μιλάμε όμως για μικρής τάξεως αύξηση, τη στιγμή που υπάρχουν ακόμη δυνατότητες και μάλιστα πολλές. Με πρόχειρους δικούς μου υπολογισμούς η αύξηση που συζητάμε αγγίζει περίπου το ποσοστό του 15%. Είναι μια αύξηση σίγουρα, αλλά όχι σε ικανοποιητικό βαθμό», δηλώνει ο κ. Γιοβανίδης σχετικά με το πώς η μείωση του εισοδήματος των πολιτών και η ανεργία έχει προκαλέσει μια στροφή προς το επάγγελμα αυτό. «Μιλάμε για ένα εποχικό επάγγελμα βεβαίως, το οποίο όμως έχει δυνατότητες. Απλά ο κόσμος δεν το ξέρει, δεν έχει ενημερωθεί, όπως θα έπρεπε. Ο μισθός είναι καλός, η ασφάλιση και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του ναυαγοσώστη είναι εγγυημένη, ενώ μετά από το πέρας της σύμβασης ο εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να κάνει αίτηση για το ταμείο ανεργίας στον ΟΑΕΔ. Σε γενικές γραμμές, θέλω να αναφέρω ότι είναι ένα επάγγελμα με δυνατότητες. Οι πολίτες που θα επιλέξουν να απασχοληθούν ως ναυαγοσώστες απορροφώνται σχεδόν αμέσως στην αγορά εργασίας, θα μπορούσα να πω. Δεν είναι κορεσμένο επάγγελμα, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα επαγγέλματα στις ημέρες μας, κάθε άλλο θα έλεγα, παραμένουν κάθε χρόνο κενές εκατοντάδες θέσεις εργασίας απ’ αυτές που ανοίγουν. Οι ανάγκες είναι μεγάλες και μάλιστα είναι τέτοιες που θα έπρεπε να υπάρχουν ακόμη περισσότερες θέσεις εργασίας πάνω σε αυτό το κομμάτι», συμπληρώνει ο κ. Γιοβανίδης.

50.000 αιτήσεις για πρόγραμμα 10.000 θέσεων

Χαρακτηριστικό πάντως της «ανάσας» που επιδιώκουν να πάρουν οι άνεργοι νέοι μέσω της εποχικής απασχόλησης είναι ότι σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Ανδρέα Ανδρεάδη, «περίπου 50.000 αιτήσεις έχουν γίνει για το πρόγραμμα 10.000 θέσεων εργασίας για νέους στον τουρισμό».

Αυτό αποτελεί ακόμη μια τρανή απόδειξη του ότι: πρώτον, το ποσοστό των μη εργαζόμενων στη χώρα μας και ειδικά των νεαρών σε ηλικία βρίσκεται σε μεγάλα επίπεδα και δεύτερον ότι η τουριστική περίοδος αποτελεί σανίδα σωτηρίας και ύστατη λύση για τους άνεργους αυτούς. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η εποχική απασχόληση χρησιμοποιείται προκειμένου να «μπαλώνονται» τα πραγματικά ποσοστά ανεργίας, τη στιγμή που οι δυνατότητες για προσφορά επιπλέον θέσεων εργασίας είναι μεγάλες.

Όπως δήλωσε στην «Αττική free press» η 25χρονη Αντιγόνη Γ., η οποία πρόκειται να απασχοληθεί τους καλοκαιρινούς μήνες ως εργαζόμενη σε νησί στον τομέα της εστίασης, «δουλειές δεν υπάρχουν πουθενά πλέον. Δεν είναι σε καμία περίπτωση το καλύτερό μου να φεύγω από το σπίτι μου για μήνες, αλλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Πάντως ακόμη και στον τομέα της εστίασης, τα λεφτά έχουν “πέσει”. Μιλώντας με γνωστούς μου που παλιά είχαν επίσης δουλέψει σεζόν, έχω καταλάβει ότι τα τότε λεφτά σε σχέση με τα τώρα ήταν σαφώς καλύτερα. Τα μεροκάματα δεν είναι σε καμία περίπτωση τα ίδια, ούτε και τα φιλοδωρήματα που θα αφήσουν οι πελάτες, αν αφήσουν. Τουλάχιστον στα νησιά λόγω των ελέγχων που γίνονται τακτικά οι ιδιοκτήτες μάς ασφαλίζουν και κολλούν ένσημα, αφού φοβούνται μην φάνε πρόστιμο. Επίσης έχω εξασφαλισμένη τη διατροφή και τη διαμονή μου. Δεν είναι με τίποτα ό,τι καλύτερο υπάρχει, αλλά με τόση ανεργία δεν γίνεται να κάνω αλλιώς».

Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η οποία έχει τίτλο «Η απασχόληση στον τουριστικό τομέα», οι άμεσα απασχολούμενοι στον τουρισμό για το 2011 έφτασαν τους 311.000, καλύπτοντας περίπου ποσοστό 8% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα με βάση την κύρια θέση εργασίας. Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία της μελέτης του ΙΟΒΕ οι συνολικές θέσεις εργασίας, τις οποίες είναι σε θέση να προσφέρει ο ξενοδοχειακός κλάδος κατά τη θερινή περίοδο προσεγγίζουν τις 208.000 με βάση εκτίμηση του δείκτη «Απασχολούμενοι ανά κλίνη». Επίσης, η συνολική επίδραση της τουριστικής απασχόλησης στη συνολική απασχόληση υπολογίζεται σε περίπου 741.000, δηλαδή στο 1/6 της συνολικής απασχόλησης.

Η καλοκαιρινή απασχόληση δίνει «ανάσα», οι θέσεις όμως «κόβονται»

Όπως αναφέρει η μελέτη του ΙΟΒΕ, για κάθε 100 θέσεις άμεσης απασχόλησης στη χώρα, που είναι αποτέλεσμα της τουριστικής δαπάνης και των επενδύσεων για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος, υποστηρίζονται στο σύνολό τους άλλες 130 θέσεις εργασίας σε κλάδους-προμηθευτές τουριστικών επιχειρήσεων, καθώς και στους κλάδους όπου κατευθύνεται ως καταναλωτική δαπάνη το εισόδημα που δημιουργείται (από την άμεση και την έμμεση απασχόληση). Παράλληλα, η εποχική απασχόληση και η περαιτέρω ενίσχυσή της πέρα από το διάστημα των καλοκαιρινών μηνών στη χώρα συνεπάγεται σημαντικά οφέλη στην τόνωση της απασχόλησης, καθώς η άμεση απασχόληση συνδέεται με την εξέλιξη των αφίξεων από το εξωτερικό και ιδιαίτερα με τις τουριστικές εισπράξεις.

Εντούτοις, στην περίπτωση των ναυαγοσωστών η πολιτεία δεν μεριμνεί για την αύξηση των θέσεων, αντιθέτως μάλιστα τις «κόβει». «Στο παρελθόν είχαμε στην Ελλάδα πάνω από 800 παραλίες που χαρακτηρίζονταν ως πολυσύχναστες. Πλέον οι παραλίες αυτές έχουν φτάσει τις 400 περίπου, με ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης και των κατά τόπους λιμεναρχείων. Εάν θέλουμε να είμαστε με τον νόμο και σωστοί, τότε σε αυτές τις παραλίες που περνούν πάνω από 500 άτομα σε ημερήσια βάση, δηλαδή είναι πολυσύχναστες, ο δήμος πρέπει να βάλει ναυαγοσώστη. Τα τελευταία χρόνια όμως οι μισές περίπου παραλίες έχουν αποχαρακτηριστεί ως πολυσύχναστες, κάτι που σημαίνει ότι με τον τρόπο αυτό χάνονται και θέσεις εργασίας σε μια εποχή που ο κόσμος τις αναζητά με κάθε τρόπο. Την ίδια στιγμή, μιλάμε πλέον για μια εγκληματική ενέργεια της πολιτείας και των εμπλεκόμενων ατόμων, καθώς βάζει σε κίνδυνο τη ζωή των λουόμενων, όπως καταλαβαίνετε. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα είναι πρώτη σε πνιγμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο και δεύτερη σε παγκόσμια κλίμακα. Το 2005 είχαμε σαν χώρα περίπου 215 πνιγμούς και το 2010-2011 ξεπέρασαν τους 370 οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα. Αυτό δεν αποδεικνύει ότι υπάρχουν ανάγκες για περισσότερες θέσεις εργασίας στο επάγγελμα του ναυαγοσώστη;», σχολιάζει διερωτώμενος στην «Αττική free press» ο διευθυντής της ΕΝΑΚ, κ. Γιοβανίδης.

Στον βωμό της λιτότητας μάλιστα δεν «κουρεύονται» μονάχα οι θέσεις των ναυαγοσωστών, αλλά και άλλες θέσεις εργασίας, ιδιαιτέρως σημαντικές για τις ανάγκες της κοινωνίας τους θερινούς μήνες. Ενδεικτικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι από τη φετινή χρονιά θα απασχοληθούν με πεντάμηνη απασχόληση -και όχι οκτάμηνη, όπως ίσχυε τα παλαιότερα χρόνια-, 1.578 εποχικοί πυροσβέστες, σύμφωνα με όσα ορίζει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που κατατέθηκε για νομοπαρασκευαστική επεξεργασία στο Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Όλα αυτά τη στιγμή μάλιστα που προβλέπεται ότι οι εποχικοί πυροσβέστες θα μπορούν να ανανεώνουν τις πεντάμηνες συμβάσεις τους για ένα ή δύο έτη.