Φοβίες…

Οι επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι, πέρα από την απέραντη θλίψη και τον εμφανή αποτροπιασμό που προκάλεσαν, έφεραν τους πολίτες της Ευρώπης μπροστά σε μια ξαφνική συνειδητοποίηση: Το γεγονός ότι ο τρόμος και η φρίκη -πέρα από μια οπτικοποιημένη αναμετάδοση από τις τηλεοράσεις- μπορεί να είναι μια πραγματικότητα κοντινή και καθημερινή.

Του Νίκου Καραμάνογλου

Αυτή η ομαδική αλλαγή ψυχολογίας φάνηκε ήδη στις εκδηλώσεις πανικού, που προκλήθηκαν στη Γαλλία

από ασήμαντα περιστατικά τις ημέρες που ακολούθησαν το συμβάν. Αν ωστόσο, προϊόντος του χρόνου και απομακρυνόμενοι από το πρώτο σοκ των γεγονότων, υιοθετήσουμε σε μόνιμη μορφή αυτή την ψυχολογία, τότε μιλάμε για μια μετάλλαξη της Ευρώπης.

Κι αυτό γιατί η Ευρώπη που αναδύθηκε από τις στάχτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οικοδομήθηκε πάνω στις αρχές της ελευθερίας, της αλληλεγγύης και της ανεκτικότητας. Και μπορεί στο πλαίσιο της νέας τάξης πραγμάτων οι αρχές αυτές να παραπαίουν, η Ευρώπη παρόλα αυτά δεν παύει να αποτελεί φάρο πολιτισμού στον σύγχρονο κόσμο και το δημοκρατικότερο σημείο του πλανήτη.

Το χτύπημα στο Παρίσι έχει ένα χαρακτήρα συμβολικό. Πέρα από τα αντίποινα στην πολιτική και την εμπλοκή της Γαλλίας στη Μέση Ανατολή, στο Μαγκρέμπ και την υποσαχάρια Αφρική, χτυπήθηκε η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, το λίκνο της Γαλλικής Επανάστασης και η σύγχρονη αφετηρία του «δυτικού τρόπου ζωής». Αυτό από την πλευρά των τρομοκρατών. Από την πλευρά της η Ευρώπη ωστόσο, όσο θελκτικό κι αν μοιάζει τη δεδομένη στιγμή αυτό, δεν πρέπει να βυθιστεί στη μαύρη γοητεία της θεωρίας της «σύγκρουσης των πολιτισμών».

Εδώ δεν συγκρούεται η ανατολή με τη δύση, ο χριστιανισμός με το ισλάμ ή η ελευθερία με τον σκοταδισμό. Δεν είναι όλοι οι πρόσφυγες φανατικοί, ούτε όλοι οι Άραβες τρομοκράτες. Στην πραγματικότητα έχουμε ένα θρησκευτικό εξάμβλωμα που προσπαθεί εναγωνίως να λάβει κρατική υπόσταση και προβαίνει σε σπασμωδικές κινήσεις εντυπωσιασμού, μεταφέροντας τις επιχειρήσεις σε ξένο τερέν, επειδή χάνει στο πεδίο όπου αναδύθηκε.

Αναμφίβολα τα γεγονότα αυτά θα έχουν τις επιπτώσεις τους και στην Ελλάδα. Η αποκάλυψη ότι κάποιοι εκ των δραστών εισήλθαν στο ευρωπαϊκό έδαφος από τον ελλαδικό χώρο, σίγουρα δεν θα μείνει χωρίς συνέχεια. Η Ελλάδα θα κληθεί/πιεστεί να αντιδράσει ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΝΑΤΟ, αλλά κυρίως και πρωτίστως ως πρώτη χώρα υποδοχής και ευθύνης. Βέβαια ο υπουργός Εθνικής Άμυνας έσπευσε να διασκεδάσει τους φόβους που γρήγορα αναδύθηκαν, δηλώνοντας πως η Ελλάδα δεν θα συμμετάσχει σε κανενός είδους μελλοντική επιχείρηση.

Όλα αυτά όμως προτού του ζητηθεί οτιδήποτε και κυρίως προτού ασκηθούν πιέσεις. Και έχουμε μάθει το τελευταίο διάστημα πόσο πειστικοί μπορούν να γίνουν οι εταίροι μας. Σε κάθε περίπτωση πάντως η Ελλάδα θα παράσχει διευκολύνσεις, όπως η χρήση του εναέριου χώρου ή των αεροδρομίων μας. Και σίγουρα η καλλιεργημένη από το παλαιό ΠΑΣΟΚ φιλία με τους Άραβες ή η εμφανής απροθυμία μας να λάβουμε μέρος σε επιχειρήσεις δεν μας βγάζει από το κάδρο του ISIS. Είμαστε ένα αδύναμο κομμάτι της Ευρώπης και αυτό μας καθιστά επιχειρησιακό στόχο. Άσε που ένας στόχος εντός της Ελλάδας δεν χρειάζεται να είναι αναγκαστικά ελληνικού «ενδιαφέροντος».

Σε κάθε περίπτωση η σκιά του φόβου μοιάζει να σκεπάζει την Ευρώπη. Η αντίδραση των πολιτών και των κυβερνήσεών της θα δείξει αν θα υποκύψουμε ή όχι στην τρομολαγνεία.