«Έκλεισε» η μυστική συμφωνία

Του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Την επόμενη μέρα για το ελληνικό ζήτημα φέρεται πώς αποφάσισαν οι δανειστές και οι εταίροι της χώρας. Σε μυστική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 27 Ιανουαρίου –από την οποία απέκλεισαν τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, προκειμένου να αποφασίσουν μόνοι τους– Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

(ΔΝΤ), Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) συμφώνησαν στη φόρμουλα που θα εφαρμοστεί στη χώρα το αμέσως προσεχές διάστημα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν, θα υπάρχει ελάφρυνση του χρέους με τη μορφή επιμήκυνσης των δανείων στα 50 έτη και μείωση του επιτοκίου των πρώτων δανείων κατά 0,5%. Παράλληλα, θα δοθεί ένα νέο δάνειο προς τη χώρα, ύψους περίπου 15 δισ. ευρώ, προκειμένου να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει στο ελληνικό πρόγραμμα.

Η παραπάνω συμφωνία φέρεται να επήλθε κατόπιν των ασφυκτικών πιέσεων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για διασφάλιση της αποπληρωμής του δανείου που έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα: ΔΝΤ και Ευρωπαίοι, λοιπόν, έπειτα από αντιπαραθέσεις και διαξιφισμούς, κατέληξαν σε συμβιβασμό που ουσιαστικά οδηγεί στην υλοποίηση της απόφασης του Νοεμβρίου του 2012, που αναφερόταν στη δέσμευση των Ευρωπαίων για εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους. Πιο απλά, το Ταμείο θέλησε να εξασφαλίσει πως θα πάρει πίσω τα δάνεια που έχει χορηγήσει, καθώς τη διετία 2014-2015 εκκρεμούν πληρωμές προς το ΔΝΤ ύψους 15,6 δισ. ευρώ.

Βεβαίως, οι δανειστές της χώρας όρισαν τα παραπάνω υπό την προϋπόθεση πως η Ελλάδα θα συνεχίσει να υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις για τις οποίες δεσμεύτηκε αλλά και εκείνες που θα επέλθουν μετά τη νέα συμφωνία. Πλέον, το μόνο που έχει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση είναι να μετουσιώσει σε πράξεις όσα αποφάσισαν οι εταίροι της για τη χώρα, παρά το ενδεχόμενο πολιτικό κόστος που θα υπάρξει, μεσούσης μάλιστα, της προεκλογικής περιόδου.

Ωστόσο, εκείνο που φαίνεται πως δεν αποφασίστηκε είναι ένα γενναίο κούρεμα του ελληνικού χρέους, προκειμένου η χώρα να μπορέσει και πάλι να ορθοποδήσει. Είναι κοινό μυστικό πως το όποιο πρωτογενές πλεόνασμα επιτυγχάνει η κυβέρνηση, εξάγεται με πολύ κόπο και υψηλό τίμημα, καθώς η έλλειψη ρευστότητας έχει στεγνώσει την αγορά, η ανεργία έχει σταθεροποιηθεί στα ύψη και το «κοινωνικό κράτος» αποτελεί πλέον άγνωστη φράση για την ελληνική πολιτεία. Επομένως, μία ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους κρίνεται από πολλούς διεθνείς αναλυτές ως φυσιολογική εξέλιξη και ως κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη.

Μεταξύ άλλων, στην επιλογή της κατάλληλης λύσης για την Ελλάδα αναφέρθηκε δημοσίευμα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, το οποίο κάλεσε τους πιστωτές της Ελλάδας να φανούν «γενναιόδωροι» απέναντί της. Όπως σημείωνε το δημοσίευμα, οι Έλληνες θεωρούν πως τους αξίζουν παραχωρήσει μετά τις θυσίες που έχουν κάνει. Εάν οι δανειστές εμφανιστούν φειδωλοί και όχι γενναιόδωροι, υπάρχει το ενδεχόμενο το χρέος να βγει εκτός ελέγχου, γεγονός που θα ενισχύσει τη δημοτικότητα της αριστερής παράταξης, δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ, υπογράμμιζε το δημοσίευμα.

Σε κάθε περίπτωση, οι παραπάνω εξελίξεις επιβεβαιώνουν δύο πολύ σημαντικά δεδομένα: πρώτον πως οι αποφάσεις για την Ελλάδα παίρνονται –απροκάλυπτα πλέον– ερήμην της. Δεύτερον πως η εκάστοτε κυβέρνηση είναι υποχείριο των διεθνών «φίλων» και δανειστών της, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της χώρας.

Η επιβεβαίωση της συνάντησης από το ΔΝΤ

Την Πέμπτη, ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Τζέρι Ράις, επιβεβαίωσε τη μυστική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, στην οποία συζητήθηκε το ελληνικό πρόγραμμα. Αναφερόμενος στη συνάντηση –την οποία είχε αποκαλύψει η εφημερίδα Wall Street Journal– ο Ράις σημείωσε ότι είχε συμμετάσχει και εκπρόσωπος του Ταμείου, ενώ παραδέχθηκε ότι έγιναν «κάποιες τεχνικές συζητήσεις» για την Ελλάδα, γεγονός το οποίο χαρακτήρισε ως «λογικό».

Παράλληλα, ο Ράις επιβεβαίωσε πως θα υπάρξει κάποιας μορφής ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους («οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας έχουν συμφωνήσει να προχωρήσουν σε ελάφρυνση του χρέους, αν αυτό είναι απαραίτητο, κάτι που θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο η Ελλάδα είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με την τήρηση των δεσμεύσεων του προγράμματος», είπε), ενώ έθεσε τις προϋποθέσεις για συμβεί κάτι τέτοιο: «Εφόσον η Ελλάδα υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του προγράμματος της, οι Ευρωπαίοι έχουν δηλώσει ότι θα παράσχουν βοήθεια στην Ελλάδα».

Ο Ράις έδωσε το στίγμα της αντιπαράθεσης με τους Ευρωπαίους και την εμμονή του ΔΝΤ στη διασφάλιση της εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους, υπογραμμίζοντας πως δεν υπάρχει αλλαγή στις θέσεις του Ταμείου. Ωστόσο απέφυγε να αναφερθεί συγκεκριμένα για το χρηματοδοτικό κενό και τις δεσμεύσεις που ζητά το ΔΝΤ από τους Ευρωπαίους. Όπως σημείωσε, το θέμα αυτό θα εξετασθεί όταν η αποστολή της τρόικας επιστρέψει στην Αθήνα, προσθέτοντας ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα πρέπει να προτείνουν «συγκεκριμένο τρόπο» για το πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό.

Με δεδομένη τη συμφωνία για το ελληνικό ζήτημα, είναι θέμα χρόνου η επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα. Όπως δήλωσε ο Ράις, ο επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις διαπραγματεύσεις με τις ελληνικές αρχές, Πολ Τόμσεν, θα επιστρέψει «σύντομα» στην Αθήνα. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «η αποστολή θα επιστρέψει σύντομα, όταν διευθετηθούν κάποια τεχνικά ζητήματα. Εργαζόμαστε αδιάκοπα με τις ελληνικές αρχές και την ΕΕ γι΄ αυτό το αποτέλεσμα».

Διαρροές και δηλώσεις

Η διαρροή της συμφωνίας προήλθε από δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, που επικαλέστηκε ως πηγές δύο αξιωματούχους με γνώση των συζητήσεων στις ευρωπαϊκές αρχές. Όπως ανέφερε το πρακτορείο, η επόμενη βοήθεια στην Ελλάδα θα περιλαμβάνει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων διάσωσης στα 50 χρόνια και τη μείωση κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του επιτοκίου στα δάνεια του πρώτου προγράμματος, καθώς και ένα δάνειο ύψους μεταξύ 13 δισ. ευρώ και 15 δισ. ευρώ. Η νέα βοήθεια θα εξετασθεί από τους πολιτικούς τον Μάιο ή τον Ιούνιο, δηλαδή πριν ή μετά τις ευρωεκλογές.

Παράλληλα, το δημοσίευμα υπογράμμιζε πως πλέον φαίνεται λιγότερο πιθανό να μπορεί η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς χρήματα από τα 50 δισ. ευρώ που είχαν δοθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ γινόταν αναφορά στο γεγονός πως υπάρχει καθυστέρηση στη διαδικασία αξιολόγησης των ελληνικών τραπεζών, επειδή η κυβέρνηση αμφισβητεί τους όρους με τους οποίους πρέπει να προχωρήσει στον έλεγχο αντοχής τους. .

Από την πλευρά του, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, δήλωσε πως «αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ελαφρύνουμε το χρέος, όπως κάναμε και πριν, μειώνοντας το επιτόκιο ή επιμηκύνοντας το χρόνο αποπληρωμής των δανείων. Αυτά τα μέτρα είναι δυνατά, αλλά με τον όρο ότι η Ελλάδα θα έχει εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της».

«Αυτή η συζήτηση δεν είναι για τώρα», σημείωσε ο εκπρόσωπος Τύπου της Ε.Ε. Σάιμον Ο' Κόνορ, αναφερόμενος στην προοπτική περαιτέρω μείωσης των επιτοκίων στα ελληνικά δάνεια, την οποία έχουν θέσει Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Όπως όλοι οι διεθνείς δανειστές και αξιωματούχοι που εμπλέκονται στο ελληνικό ζήματα, ο Ο' Κόνορ κάλεσε την Ελλάδα να εκπληρώσει τους στόχους του τρέχοντος προγράμματός της.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η γερμανική κυβέρνηση, η οποία απέφυγε να τοποθετηθεί ξεκάθαρα για το ενδεχόμενο ενός νέου πακέτου στήριξης προς την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, απέρριψε –για άλλη μία φορά– τις φήμες περί «κουρέματος» του ελληνικού χρέους. «Το εάν και το πώς θα δοθεί ένα νέο πακέτο βοήθειας στην Ελλάδα, θα το γνωρίζουμε στα μέσα του έτους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, Μάρτιν Κότχαους, παραπέμποντας σε σχετικές δηλώσεις του υπουργού Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

«Υποχρεωτική» παρουσία Στουρνάρα στη Φρανκφούρτη

Λίγο μετά τη διαρροή της συμφωνίας για το τρίτο πακέτο προς την Ελλάδα, ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας επισκέφτηκε τη Φρανκφούρτη, όπου ήρθε σε επαφή με στελέχη γερμανικών τραπεζών και με επιχειρηματίες. Σύμφωνα με πηγές που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η επίσκεψη του κ. Στουρνάρα συνδέεται με τις υποχρεώσεις που απορρέουν μετά τη νέα βοήθεια που αποφασίστηκε πως θα δοθεί στη χώρα μας. Ωστόσο, ο Έλληνας υπουργός διέψευσε πως οι συναντήσεις του σχετίζονται με κάτι τέτοιο.

Η πλέον αξιοσημείωτη από τις επαφές του κ. Στουρνάρα στη Φρανκφούρτη ήταν η συνάντησή του με τον πρόεδρο της Bundesbank Γενς Βάιντμαν και άλλα μέλη του δ.σ. της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συζήτηση είχε ως αντικείμενο τους παράγοντες που συνέβαλαν στην δημιουργία του πρωτογενούς πλεονάσματος, τις οικονομικές εξελίξεις και τα προβλήματα που σημειώνονται στη συνεργασία με την τρόικα των δανειστών, δηλαδή τους λόγους που δεν ολοκληρώνεται η διαδικασία αξιολόγησης.

Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, η συζήτηση επικεντρώθηκε στα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας, «τα οποία σύντομα θα επιβεβαιώσει και η τρόικα»: ωστόσο, η Bundesbank δεν σχολίασε επισήμως το περιεχόμενο της συνάντησης με τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών. Παράλληλα, άλλες πληροφορίες θέλουν τον Έλληνα υπουργό «να υπενθυμίζει πολλές φορές κατά τις συναντήσεις του τη δέσμευση του Eurogroup, τον Νοέμβριο του 2012, για την ελάφρυνση του χρέους». Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι συνομιλητές του κ. Στουρνάρα δεν έθεσαν το ζήτημα της «άπαξ εισφοράς» των ευπόρων Ελλήνων για την αντιμετώπιση του χρέους, όπως αναφέρεται σε πρόσφατη έκθεση της γερμανικής κεντρικής τράπεζας.

Σε κάθε περίπτωση, ο υπουργός υπογράμμισε πως δεν έγινε συζήτηση με τα στελέχη της Bundesbank για το ζήτημα του χρέους και το ελληνικό αίτημα για την ελάφρυνσή του. Αυτό που μένει να φανεί πλέον, είναι η ακριβής συμφωνία για το τρίτο ελληνικό πακέτο που είναι προ των πυλών.