Ο δρόμος στην Ε.Ε. είναι μπρος και πίσω

Γράφει ο Νίκος Κωνσταντάρας

Ίσως η διέξοδος από την κρίση που μαστίζει τις ευρωπαϊκές χώρες να βρίσκεται στον συνδυασμό ριζοσπαστικών μέτρων που θα προωθούν την περαιτέρω ένωση των χωρών μελών της Ε.Ε. και της επιστροφής σε δραστηριότητες που χαρακτήριζαν την κάθε χώρα πριν ενταχθεί στην Ένωση. Για να σώσουμε την κάθε χώρα αλλά και το όραμα της ενωμένης Ευρώπης, δεν είναι απαραίτητο μόνο να βρεθούμε σε ένα ασφαλέστερο μέλλον, αλλά και να θυμόμαστε ποιοι είμαστε αλλά και από που ερχόμαστε. Η Ευρώπη θα παραμείνει ενωμέμη μόνο εάν ενωθεί σε βαθμό που θα παρέχει τη μεγαλύτερη αίσθηση

ασφάλειας σε όλους τους λαούς της, όταν θα είναι σε θέση να κρατήσει κάθε χώρα που έχει ανάγκη στήριξης ώστε να μπορεί να πετύχει αλλαγές. Η σχέση είναι αμφίδρομη. Εάν η Ευρώπη και κάθε χώρα δεν αναπτυχθούν ταυτόχρονα, και στις δύο κατευθύνσεις, τότε το παιχνίδι θα χαθεί.

Έχει σημειωθεί πολλές φορές ότι ο μόνος τρόπος να προχωρήσει η Ευρώπη προς ουσιαστικότερη ένωση είναι να υιοθετήσει θεσμούς που θα παρέχουν πραγματική ασφάλεια στους πολίτες κάθε χώρας. Από την μικρή πείρα που αποκτήσαμε τελευταίως, γνωρίζουμε ότι πρέπει να καλυφθούν βασικές ανάγκες των πολιτών για να μπορεί μια κοινωνία να αντέξει μεγάλες ανατροπές. Οι ιδέες που συζητούνται είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν έχουν προχωρήσει όσο θα έπρεπε: η τραπεζική ένωση, η ενιαία δημοσιονομική πολιτικήκαι μία κεντρική τράπεζα που διατίθεται να κάνει «ο,τι χρειάζεται». Επίσης, ένα ομοσπονδιακό σύστημα φορολόγησης και ενιαίος οργανισμός κοινωνικής ασφάλισης θα έδιναν στους πολίτες την αίσθηση ότι όσες δυσκολίες και αν αντιμετωπίσει η δική τους χώρα, αυτοί δεν απειλούνται με αφανισμό. Η περίπτωση της Ελλάδας και ύστερα άλλων χωρών, μας δείχνει ότι στην Ε.Ε. χρειαζόμαστε το αμερικανικό μοντέλο που συνδυάζει το «κεντρικό» με το «τοπικό» σε θέματα ζωτικής σημασίας και στην πολιτική εκπροσώπηση. Η λύση δεν είναι εξωπραγματική, έχει πετύχει κι αλλού.

Οι σωστές αποφάσεις όμως, δεν θα ληφθούν όσο διαιωνίζεται τι αίσθημα της αδικίας και ανισότητας μεταξύ χωρών και λαών. Στην αρχή της κρίσης είδαμε πλούσιους λαούς- με προεξάρχοντες τους Γερμανούς- να διαμαρτύρονται ότι οι “τεμπέληδες και σπάταλοι Έλληνες” έτρωγαν τις δικές τους αποταμιεύσεις, ακολούθησε η αίσθηση στις χώρες πυ χρειάζονται στήριξη ότι οι Γερμανοί επιβάλλουν μία σκληρή και καταστρεπτική πολιτική η οποία διαλύει τις κοινωνίες τους. Οι αντιδράσεις αυτές, με τη σειρά τους, προκαλούν αγανάκτηση στις χώρες πιστωτές και ο κύκλος του θυμού εντείνει και υπονομέυει συνεχώς: την ένταση τις περαιτέρω ένωσης. Αυτό αποδεικνύεται από το κλίμα ευρωσκεπτικισμού που εξαπλώνεται σε όλη την Ε.Ε.

Με τους δείκτες της ανεργίας να ξεπερνούν κάθε προηγούμενο, το σίγουρο είναι ότι το κλίμα δεν θα αναστραφεί γρήγορα. Στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο η ανεργία ήταν στο 27%. Πόσες νέες επιχειρήσεις πρέπει να ανοίξουν ή οι υπάρχουσες να αναπτυχθούν, για να απορροφηθούν οι σημερινοί 1,3 εκατομμύρια άνεργοι; όλες οι πολυεθνικές να άνοιγαν παραρτήματα στην Ελλάδα δεν θα κάλυπταν το κενό που άφησε η κατάρρευση τόσων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των στρεβλώσεων της ελληνικής οικονομίας, όπου ο εύκολος δανεισμός και ένας τεράστιος, σπάταλος και αναποτελεσματικός δημόσιος τομέας πλημμύριζαν την αγορά με χρήμα και απέτρεπαν την εξέλιξη, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί το ένστικτο επιβίωσης των επιχειρηματιών. Ταυτόχρονα, κοντόφθαλμες ευρωπαϊκές πολιτικιές ενθάρρυναν την ισοπέδωση των ιδιαιτεροτητών κάθε χώρας, για χάρη της παγκόσμιας αγοράς, χωρίς την αναγκαία αναμόρφωση της οικονομίας της.

Έτσι, ίσως το παρελθόν δείχνει τον δρόμο. Ο πλούτος της Ελλάδας είναι ο ήλιος, η θάλασσα, ο πολιτισμός(η σκέψη και η τέχνη) και τα εξαιρετικά, ιδιαίτερα αγροτικά προϊόντα της. Όλα αυτά κράτησαν τους Έλληνες ζωντανούς, τους έκαναν παραγωγούς, ναυτικούς, εμπόρους και εφευρέτες για χιλιετίες πριν το 1981 και την ένταξη στην Ευρώπη. Για ένα διάστημα ξεχάσαμε από που ερχόμαστε και τι μας έκανε αυτό που είμαστε. Σήμερα βρισκόμαστε σε καλύτερη θέση από πριν- με έναν εξαιρετικά εκπαιδευμ,ένιο πληθυσμό και τουριστικά και γεωργικά προϊόντα που ενδιαφέρουνόλο τον κόσμο- αρκεί να τα αναπτύξουμε και να τα προσφέρουμε σωστά. Εάν αναμορφώσουμε και τη διοίκηση, εάν η Ευρώπη στηρίξει οπυσιαστικά τους λαούς της-τις μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις τους- τότε η κρίση θα είναι η αρχή για ένα καλύτερο μέλλον.

Το διαβάσαμε στην Καθημερινή