New Yorker: Ο… μοναχικός κύριος Στουρνάρας

Ως έναν μοναχικό άνδρα παρουσιάζει νέο δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού New Yorker τον Γιάννη Στουρνάρα. Στο πολυσέλιδο άρθρο, που παρουσιάζει το πορτρέτο του Έλληνα καθηγητή Οικονομικών και νύν υπουργού Οικονομικών, ο συντάκτης αφού περιγράφει τη μέχρι τώρα θητεία του, επευφημεί τα αποτελέσματα του έργου του και τον «ξεχωρίζει» μεταξύ των άλλων Ελλήνων πολιτικών που βρίσκονται σε υπουργεία και υψηλά πόστα.

«Η κεντρική φιγούρα της ελληνικής οικονομικής δίνης, ο κ. Στουρνάρας,

56χρονος καθηγητής Οικονομικών έχει γίνει το πρόσωπο που έχει συγκεντρώσει τους περισσότερους κραδασμούς με τα αυστηρά μέτρα που έχει λάβει – απολύσεις, φοροεπιδρομές, δραστικές μειώσεις μισθών και συντάξεων - καθώς η χώρα μάχεται να ξεφύγει από τα δημοσιονομικά προβλήματα», αναφέρει το δημοσίευμα.

Το «σφίξιμο του ζωναριού» που επέβαλε ο κ. Στουρνάρας με την άνοδό του στο αξίωμα, έχει ήδη παρουσιάσει αποτελέσματα καθώς δεν έχουν περάσει δύο εβδομάδες αφότου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η συρρίκνωση της Ελληνικής οικονομίας έχει επιβραδυνθεί στο δεύτερο τέταρτο του έτους. Παρ’ όλα αυτά, όπως επισημαίνει ο συντάκτης, «ο κ. Στουρνάρας έχει γίνει στόχος έντονης κριτικής» και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις από εκπροσώπους των κομμάτων της ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

«Δεν υπάρχει καμία φιλία» αναφέρει ο κ. Πελαγίδης, «ο Γιάννης είναι τελείως μόνος του».

Το 2010, η συμμαχία των διεθνών πιστωτών γνωστή ως Τρόικα – Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- συμφώνησαν να διασώσουν την Ελλάδα στο ποσό των 10 δις ευρώ με την προϋπόθεση ότι η χώρα θα μπει σε τροχιά σκληρής λιτότητας. Όταν τα οικονομικά προβλήματα παρέμεναν η Τρόικα δέχτηκε να δώσει ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης για την χώρα μας, το οποίο θα διατίθεντο σταδιακά, αυτή τη φορά ύψους 130 δις. ευρώ. Μέχρι την στιγμή που ο Αντώνης Σαμαράς έγινε πρωθυπουργός το Σάββατο του 2012 η Ελλάδα παρέμενε στην φήμη της «τελευταίας Σοβιετικής οικονομίας». Ο υπερδιογκωμένος δημόσιος τομέας ήταν εξαρτημένος από υπέρογκους μισθούς και συντάξεις, η κηδεμονία ήταν αχαλίνωτη και η φοροδιαφυγή έμοιαζε να ξεπερνά το ποδόσφαιρο ως «εθνικό άθλημα». Αυτή ήταν η κατάσταση της οικονομίας που κλήθηκε να διαχειριστεί ο κ. Στουρνάρας.

Ο κ. Στουρνάρας που πήρε τα ηνία της οικονομίας τον Ιούλιο του 2012 βρέθηκε αμέσως στην δύσκολη θέση να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα. Βρέθηκαν στην Αθήνα για να αποφασίσουν εάν θα επιβραβεύσουν μια δόση 31,5 δις. ευρώ σε μια απελπισμένη Ελλάδα. Αυτή την φορά, ήθελαν μάλιστα περισσότερες μειώσεις δαπανών.

Χωρίς όμως τα δισ. αυτά η Ελλάδα κινδύνευε να βρεθεί εκτός Ευρωζώνης, κάτι που ο κ. Στουρνάρας έκρινε ότι θα οδηγούσε στην κατάρρευση των Ελληνικών τραπεζών και σε λεηλασίες των σουπερμάρκετ. Στην δύσκολη στιγμή που ο Στουρνάρας βρισκόταν ανάμεσα σε μια έντονη εσωτερική πίεση να υποχωρήσει όσον αφορά τις μειώσεις και σε αυτό που θεωρούσε ως οικονομική αναγκαιότητα, ο κ. Στουρνάρας πήρε το μέρος της Τρόικας όσον αφορά τα μέτρα λιτότητας. Προς υπεράσπισή του ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε ότι η Ελλάδα χρειαζόταν να δείξει στους πιστωτές μας ότι μπορούσαν να μας ξαναεμπιστευτούν.

«Οι διαπραγματεύσεις με την Τρόικα τράβηξαν πέντε μήνες», όπως αναφέρει ο συντάκτης. Έπειτα, τον Νοέμβριο του 2012 οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες με μια σειρά δραματικών συναντήσεων που θα καθόριζαν το μέλλον της Ελλάδας.

Στο Βέλγιο μάλιστα, ο κ. Στουρνάρας διαπραγματευόταν επί μακρόν. Για δύο εικοσιτετράωρα δεν είχε κοιμηθεί. Τσακώνονταν με τον υπουργό Οικονομικών της Αυστρίας. Επικοινώνησε στιγμιαία με τον κ. Σαμαρά. «Τα τηλέφωνά μας πήραν φωτιά», δήλωσε ο κ. Στουρνάρας στον συντάκτη του περιοδικού.

Μεταξύ των συναντήσεων ο κ. Στουρνάρας πηγαινοερχόταν παράλληλα στην Αθήνα για να «καλοπιάσει» την Βουλή ώστε να περάσει τα νέα μέτρα λιτότητας και να καθησυχάσει τους αξιωματούχους των Βρυξελλών.

Ο λογαριασμός περιλάμβανε αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, περικοπές συντάξεων και κάθετες περικοπές συντάξεων για τους ήδη συνταξιούχους. Η «επικριμένη» ψήφος δόθηκε τα μεσάνυχτα της 8ης Νοεμβρίου – ελάχιστες ώρες πριν το χρονικό όριο που είχε θέσει η Τρόικα.

Μάλιστα, ο κ. Στουρνάρας το απόγευμα της ημέρας ψήφισης του νομοσχεδίου θέλησε να εισάγει τελευταία στιγμή μια τροπολογία με την οποία θα περικόπτονταν οι «ειδικοί παχυλοί μισθοί» των υπαλλήλων της Βουλής, κάτι που κινδύνευσε να παραλύσει ολόκληρη την ψήφιση του νομοσχεδίου και τελικά αποσύρθηκε «ξεγυμνώνοντας» παράλληλα όμως τα κόμματα που υποστήριζαν ότι είναι ενάντια στα μέτρα λιτότητας.

Τα μέτρα πέρασαν τελικά οριακά, ορίζοντας την στιγμή της αλήθειας για την Ελλάδα. Θα ήταν όμως αρκετά ώστε να πείσουν την Τρόικα ότι η Ελλάδα είχε αλλάξει»; αναρωτιέται ο αρθρογράφος.

Στις 27 Νοεμβρίου, η τρόικα ανακοίνωσε τελικά ότι θα απελευθέρωνε την επόμενη δόση για την Ελλάδα. Η απόφαση ήταν μια μεγάλη νίκη για τον κ. Στουρνάρα, ένα βήμα μπροστά σε αυτό που περιγράφηκε ως «πόλεμος σε πολλά μέτωπα».

Στην Ελλάδα πάντως τα πράγματα δεν ήταν ρόδινα. Πολλοί άνθρωποι απολύθηκαν, οικογενειάρχες έχασαν τις δουλειές τους και νοικοκυριά είδαν τα εισοδήματά τους να συρρικνώνονται απότομα, όπως επισημαίνεται στο πολυσέλιδο αφιέρωμα με παραθέσεις μάλιστα πραγματικών περιστατικών.

Άλλοι οικονομολόγοι παράλληλα, κάνουν μια ευρύτερη ερώτηση. Δουλεύει τελικά η λιτότητα; Ο συντάκτης του άρθρου παραθέτει τον γνωστό οικονομολόγο του Πώλ Κρούγκμαν ο οποίος έχει πολλές φορές εκφράσει την αντίθεσή του στα μέτρα λιτότητας και όχι μονάχα για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τη δημοφιλή πρακτική του Κέινς οι οικονομίες παραλύουν όταν οι άνθρωποι σταματούν να ξοδεύουν και όταν αυτό συμβαίνει, μονάχα οι κυβερνήσεις μπορούν να επέμβουν κάνοντας έξοδα και επαναφέροντας την οικονομία στους ρυθμούς της.

«Δεδομένης βέβαια της οικονομικής συμφοράς της Ελλάδας, η χώρα δεν θα μπορούσε να εφαρμόσει αυτή την πρακτική από μόνη της», αναφέρεται. Άλλοι Ευρωπαίοι, με την Γερμανία ηγέτιδα επιθυμούσαν να δώσουν αρκετά στην Αθήνα ώστε να κλείσουν τα παλιά της χρέη αλλά δεν πρόσφεραν αρκετά ποσά για τους Έλληνες ώστε να ξοδέψουν και να βγούν από την άβυσσο. Αντιθέτως μάλιστα επέμεναν σε περικοπές».

Σχολιάζοντας τις αποφάσεις που κλήθηκε να πάρει, ο κ. Στουρνάρας φάνηκε πως ήταν έτοιμος. Παράλληλα ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς ανέφερε ότι προσπάθησε να εξισορροπήσει τον πόνο, περικόπτοντας φόρους ιδιοκτησίας για παράδειγμα. Ακόμα και τώρα όμως ο κ. Στουρνάρας ο οποίος προσδιορίζει τον εαυτό του ως «ανασχηματισμένο Κευνσιανό» - αναφέρει ότι οι περικοπές αν και ταράζουν τον κόσμο, λειτουργούν και δυστυχώς δεν υπάρχουν άλλοι τρόποι ώστε να μειωθούν τα ελλείμματα του δημοσίου τομέα και για να ξεπεραστούν οι περικοπές θα περικόπτονταν περαιτέρω η οικονομία.

Ο συντάκτης του άρθρου που επισκέφτηκε στην χώρα μας τον κ. Στουρνάρα προκειμένου να ολοκληρώσει το αφιέρωμά του, ανέφερε μεταξύ των επιτυχιών της κυβέρνησης ότι για πρώτη φορά υπήρξε πρωτογενές πλεόνασμα τους πρώτους επτά μήνες της χρονιάς και οι επιλογές Στουρνάρα αύξησαν την ανταγωνιστικότητα της χώρας - παρά το γεγονός ότι δεν έχει βγεί ακόμα στις αγορές - και παράλληλα υπήρξε αξιόλογη επιβράδυνση της συρρίκνωσης της οικονομίας.

«Πολλά από αυτά βέβαια φαίνονται μικρά μπροστά στο 28% των Ελλήνων που είναι εκτός εργασίας ή σε αυτούς που έχουν υποφέρει από εξουθενωτικές περικοπές στους μισθούς και συντάξεις τους», αναφέρει το άρθρο.

Πώς νιώθετε για τα μέτρα που πήρατε, ρωτά τον υπουργό Οικονομίας ο δημοσιογράφος και εκείνος απαντά, «πολύ άσχημα… πραγματικά πολύ άσχημα».

Έπειτα ο συντάκτης κάνει αναφορά στην βιογραφία του υπουργού που όπως λέγεται προέρχεται από αριστερή οικογένεια, με τον πατέρα του μάλιστα να έχει «διωχθεί και συλληφθεί από ακροδεξιούς», όταν ο υπουργός βρισκόταν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για τις σπουδές του.

Με πολλούς τρόπους, κλείνει το δημοσίευμα, ο κ. Στουρνάρας είναι ιδανικός αποστολέας του Ελληνικού μηνύματος, χαίρει της εκτίμησης των ευρωπαϊκών οικονομικών κύκλων ενώ θεωρείται άνθρωπος που λειτουργεί πάνω από πολιτικά στεγανά. Το γεγονός ότι δεν έχει εκλεγεί του δίνει την ελευθερία να πάρει ανατρεπτικές αποφάσεις αλλά και να αποχωρήσει εφόσον οι πολιτικές του γίνουν πλήρως αντιδημοφιλείς. Για την ώρα όμως αυτό φαίνεται αδύνατο.

Ο κ. Στουρνάρας σύμφωνα με τον συντάκτη, έχει αναπτύξει μια πολύ καλή σχέση συνεργασίας με τον πρωθυπουργό, παρά το γεγονός ότι τους χωρίζουν παλιότερες ιδεολογικές διαφορές. Πλέον ο στόχος είναι ένας, να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη.

«Η Ελλάδα έχει ακόμα δρόμο να διανύσει. Η κυβέρνηση είναι για ακόμα μια φορά σε μεγάλη πίεση από τους δανειστές της και με την επικείμενη αξιολόγηση της Τρόικας όσον αφορά την οικονομική της πορεία και τις προσπάθειες περιστολής των δαπανών της καθώς και την προσπαθεί να αποφύγει ένα τρίτο πακέτο μέτρων».

Οι μελλοντικοί στόχοι περιλαμβάνουν μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων και αναδιάρθρωση ή ακόμα και ιδιοτικοποίηση δημοσίων επιχειρήσεων. Νέος γύρος διαμαρτυριών έχει ήδη ξεκινήσει, με τους δημοσίους υπαλλήλους να βγαίνουν τους δρόμους αντιδρώντας στις επικείμενες απολύσεις και στην κινητικότητα.

«Ο Στουρνάρας είναι πολύ άτυχος από την άποψη ότι ο κόσμος είναι πλέον πολύ κουρασμένος. Κάθε φορά που κάποιος ακούει για μια μεταρρύθμιση θεωρεί ότι θα χάσει ένα μέρος του εισοδήματός του» επισημαίνει στο περιοδικό ο Αλέξης Παπαχελάς, διευθυντής της εφημερίδας Καθημερινή.

Καταλήγοντας, το New Yorker επιχειρεί να δώσει μια πιο «ανθρώπινη» εικόνα του τεχνοκράτη Στουρνάρα, περιγράφοντας τον ως έναν αθλητικό τύπο που αγαπά το κολύμπι και μάλιστα κολυμπάει αρκετά συχνά - σε θάλασσα, όχι σε πισίνα, για να μην προκαλέσει το λαϊκό αίσθημα, ενώ επίσης παίζει πινγκ πονγκ και κάνει τζόκιν. Αναφορά γίνεται και στις αριστερές οικογενειακές του καταβολές («ο πατέρας του ήταν ένας κομμουνιστής που κυνηγήθηκε από δεξιές συμμορίες».

Όπως σημειώνει το άρθρο, μια πρόσφατη δημοσκόπηση του περασμένου Μαρτίου δείχνει ότι ο Στουρνάρας είναι αρκετά - σχεδόν ασυνήθιστα - δημοφιλής για υπουργός Οικονομικών, κάτι που το περιοδικό αποδίδει «στο ότι είναι πολύ ευθύς στις διαπροσωπικές του σχέσεις καθώς και στο ότι διατηρεί αποστάσεις από την πολιτική ελίτ που επί πολλές δεκαετίες κυβερνάει την Ελλάδα».

«Όταν ρώτησα τον Στουρνάρα για ποιό λόγο δέχτηκε να αναλάβει τη θέση αυτή, εκεινος μου απάντησε: «Από πατριωτικό καθήκον. Είναι σαν να βρίσκεται η χώρα σου σε πόλεμο κι εσύ να αρνείσαι να συμμετάσχεις σε αυτόν. Μπορείς να πείς όχι; Δεν μπορείς», καταλήγει ο Τιγκάι.

Φωτογραφία: Eurokinissi