Οι παιδικές μνήμες πώς επηρεάζουν τη ζωή μας;

Τελικά, έχουν δίκαιο οι ειδικοί που λένε πώς οι απαντήσεις για ερωτήματα του τώρα βρίσκονται στο τότε; Στην παιδική ηλικία;

«Η μητέρα μου, μου επαναλάμβανε διαρκώς πως κανείς δεν θα με αγαπήσει όπως αυτή. Όταν μεγάλωσα, συνειδητοποίησα ότι δεν είχα έλεγχο της ζωής μου και έκανα ό,τι θεωρούσα ότι θα άρεσε σε εκείνη», «Ο πατέρας μου ήταν σαν να μην υπήρχε. Ενδιαφερόταν μόνο για τη δουλειά του. Δημιούργησα οικογένεια, αλλά ακόμα κουβαλάω την πικρία -και κάτι σαν ενοχή- για την αδιαφορία του, μέσα μου».

Ενδεικτικά «αντίθετες» ιστορίες με κοινό παρονομαστή παιδικές μνήμες που ενοχλούν,

θυμώνουν, πληγώνουν. Ενήλικες – «παιδιά», που, με κάθε είδους παραλλαγές συμπεριφοράς, μοιάζουν «στοιχειωμένοι» από τα λάθη των γονέων τους.

Πώς μπορούν να δημιουργηθούν τα στερεότυπα;

Πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην ανάπτυξη του παιδιού είναι αναμφισβήτητα η προβολή των προτύπων, αλλά και τα στερεότυπα κάθε οικογένειας σχετικά με τους ρόλους, τις σχέσεις και τις συμπεριφορές που υιοθετούμε. Ο κάθε γονιός έχει τα δικά του βιώματα και απόψεις γύρω από διάφορα θέματα. Το παιδί λοιπόν μιμείται και υιοθετεί τα στοιχεία εκείνα που του δίνουν τη δική του ερμηνεία για το τι σημαίνουν οι διάφοροι ρόλοι αλλά και πως πρέπει να συμπεριφέρεται.

Είναι μια φυσιολογική διαδικασία καθώς οι γονείς -και ιδιαίτερα η μητέρα, αν είναι εκείνη που περνάει περισσότερο χρόνο με το παιδί -είναι αυτοί που θα διδάξουν πρώτοι στο παιδί τη συμπεριφορά σε σχέση με το φύλο του, τη θέση του σε μία ομάδα και στην οικογένεια, την επαφή με τους στόχους και τις επιθυμίες του.

Το ευτυχές είναι ότι κανείς πλέον δεν ενστερνίζεται την άποψη που κάποιοι υποστήριζαν παλιότερα, ότι οι γονείς δεν θα πρέπει να εκδηλώνουν την αγάπη τους έντονα ή να ανταποκρίνονται άμεσα στα καλέσματα και τις επιθυμίες των παιδιών τους για να μην τα κακομάθουν. Ο ρόλος τους όμως, πρέπει να είναι υποστηρικτικός και όχι υπερπροστατευτικός.

Το παιδί χρειάζεται την αγάπη τους για να νιώσει ασφάλεια πως ανήκει κάπου αλλά και την αποδοχή των γονιών του. Η υπερπροστασία δρα πιεστικά και καταπνίγει την αυτονομία και τη δημιουργική εξέλιξη του παιδιού, με συνεπακόλουθο την αντιδραστικότητα ή την πλήρη παθητικότητα του. Ανάλογα με το μέγεθος και την ένταση που οι γονείς επηρεάζουν το παιδί.

Tι είδους σχέση δημιουργούμε με τον κάθε γονιό; Πώς μπορεί η ποιότητα αλλά και το είδος της σχέσης να επηρεάσει τη ζωή μας;

Η σχέση παιδιού και μητέρας είναι πρωταρχικής σημασίας, καθώς ξεκινά με βάση το βιολογικό «δέσιμο» που αναπτύσσεται μεταξύ τους κατά τη περίοδο της κύησης. Η αλληλεπίδραση που υφίσταται ανάμεσα στο παιδί και τη μητέρα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, επισφραγίζει το γεγονός ότι, η ψυχολογική σχέση τους ξεκινάει πολύ πιο πριν από κάθε άλλη σχέση που το παιδί θα αναπτύξει στο μέλλον.Επομένως η προσωπικότητα της μητέρας παίζει καθοριστικό ρόλο για τη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού. Ιδιαίτερα σημαντική, είναι από πλευράς της μητέρας, η γνώση των δικών της ορίων, όσο αφορά στην επαφή της με το παιδί, καθώς και με τις υπόλοιπες σχέσεις της. Μέσα από την αντίληψη αυτή και το παιδί με τη σειρά του θα μπορέσει να αποκτήσει επίγνωση της δικής του θέσης στην οικογένεια και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Απ” την άλλη τώρα ο πατέρας, αν και ξεκινάει λίγο αργότερα από αυτόν της μητέρας, είναι εξίσου καθοριστικός για το παιδί. Είναι εκείνος που, μετά το πρώτο διάστημα της ζωής του παιδιού, θα προστατεύσει τα όρια της οικογένειας, διευκολύνοντας σταδιακά την ανεξαρτησία και τον αυτοπροσδιορισμό των δύο άλλων μελών (μητέρας και παιδιού), που το προηγούμενο διάστημα καταλύθηκε λόγω των αυξημένων βιολογικών και συναισθηματικών αναγκών, που καλείται να καλύψει η μητέρα.

Αυτή η μετάβαση πρέπει να γίνει τα πρώτα χρόνια της ζωής του μωρού. Ειδικά αν το παιδί είναι αγόρι, θα πρέπει γύρω στα τρία του να ξεκινήσει να ταυτίζεται με το μπαμπά του και να περνά χρόνο μαζί του.

Που η συμπεριφορά των γονιών μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα; Ή τι μπορούμε να θεωρήσουμε ως λάθος στη συμπεριφορά τους;

Τα λάθη και της μητέρας, και του πατέρα, μπορεί να αφορούν είτε στον συναισθηματικό τους τόνο, είτε στον τρόπο με τον οποίο επιχειρεί ο καθένας τους να οριοθετήσει το παιδί. Ο συναισθηματικός τόνος μπορεί να χαρακτηρίζεται από στοργή έως εχθρότητα. Από την άλλη, ο τρόπος οριοθέτησης του παιδιού, να διακυμαίνεται ανάμεσα στον έλεγχο και την πλήρη αυτονομία. Οι γονείς θα πρέπει να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον για το παιδί τους.

Θα πρέπει το παιδί να νιώσει ασφάλεια για να μπορέσει να αναπτυχθεί. Τα μικρά παιδιά είναι περίεργα και γεμάτα ενέργεια δύο χαρακτηριστικά βασικά για να μάθουν τον κόσμο. Τα μη, τα πρέπει και τα ασφυκτικά όρια μπλοκάρουν τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού. Θα πρέπει λοιπόν οι γονείς να συνεργαστούν για να μπορέσει το παιδί να καταλάβει τα όρια του.

Προσοχή, πολλοί γονείς έχουν μπερδέψει την έννοια «ενιαίο μέτωπο». Είναι απ΄τους μεγαλύτερους μύθους στην ανατροφή του παιδιού. Ενιαίο μέτωπο σημαίνει πως όλες τις στιγμές θα πρέπει να συμφωνεί το ζευγάρι και να βιώνει τα ίδια ακριβώς συναισθήματα. Αυτό είναι απλά αδύνατον. Αυτό λοιπόν που θα πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να σέβεται ο ένας τον άλλον. Οι ειδικοί συμφωνούν πως, για τα προβλήματα που εμφανίζονται στο παιδί, δεν ευθύνεται η δυσλειτουργική σχέση μητέρας – παιδιού, ή πατέρα – παιδιού. Αίτιο αποτελεί, η συναλλαγή και η αλληλεπίδραση πατέρα- μητέρας, που ορίζουν την οικογενειακή ατμόσφαιρα και το αν αυτή θα είναι τελικά λειτουργική ή όχι.

Αυτό σημαίνει πώς οι γονείς θα πρέπει να μάθουν να επικοινωνούν μεταξύ τους. Όταν μια συμπεριφορά του παιδιού ενοχλεί τον έναν από τους δύο γονείς, τότε θα πρέπει να ο γονιός που δεν έχει πρόβλημα με τη μη επιθυμητή συμπεριφορά να δείξει σεβασμός και να μην ακυρώσει τον άλλον γονιό. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υποτιμήσει ή να μην εκφράσει και τα δικά του συναισθήματα. Για παράδειγμα, «η συμπεριφορά σου δεν με ενοχλεί αλλά ενοχλεί την μητέρα σου που είναι κουρασμένη. Θα πρέπει λοιπόν να βρεις μια λύση για το μεταξύ σας πρόβλημα». Αυτό στέλνει το μήνυμα πώς ενδιαφέρεστε για τα συναισθήματα της συντρόφου σας, παράλληλα είστε ειλικρινής με τα δικά σας και το σημαντικότερο δίνεται την επιλογή το δικαίωμα της δράσης.

Αν οι ενδοψυχικές σχέσεις των γονέων είναι ανώριμες και παθολογικές, το πιθανότερο είναι ότι θα δημιουργήσουν μία κακή οικογενειακή ατμόσφαιρα. Αυτό μεταφράζεται σε συχνές συγκρούσεις, όπου τα παιδιά συνειδητά ή ασυνείδητα χρησιμοποιούνται ως όπλα εναντίον του συντρόφου, ή ως «αντικείμενα» για την ικανοποίηση ανεκπλήρωτων συναισθηματικών αναγκών. Εδώ όπως λένε οι ειδικοί δημιουργείται ένα «τρίγωνο». Οι επιπτώσεις από αυτή την «πάλη» είναι σοβαρές και προκαλούν τραύματα στις ψυχές των παιδιών, που δύσκολα «αποχωρίζονται» και στην ενήλικη ζωή τους. Η ευθύνη απέναντι στον ψυχισμό των παιδιών προϋποθέτει σεβασμό στην αξιοπρέπειά τους και ουσιαστική επαφή με τα αισθήματα εντός μας. Αυτό δρα επιδιορθωτικά σε ενδεχόμενα λάθη και ισορροπεί τις σχέσεις μεταξύ των μελών μιας οικογένειας.

Mερικές συμβουλές:

Ο συνδυασμός της υπερβολικής στοργής με τον ακραίο έλεγχο, έχει ως αποτέλεσμα την υπερπροστασίαΟ συνδυασμός του ελέγχου με την εχθρότητα, προκαλεί στις σχέσεις γονιού – παιδιού απολυταρχικότητα και ανταγωνισμόΟ συνδυασμός εχθρότητας και αυτονομίας, επιφέρει απόρριψη και αδιαφορία.