Τα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας προτιμούν να αυξάνουν τους φόρους, παρά να κόβουν από το Δημόσιο

Τι συμβαίνει σε Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όλες οι οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας έχουν περάσει σε ύφεση. Παρά ταύτα οι πολιτικοί τους ηγέτες, υπό την καθοδήγηση και τις πιέσεις του Βερολίνου, δείχνουν αποφασισμένοι να επιμείνουν στη χρήση της δημοσιονομικής σύσφιξης ως κύριου εργαλείου για την επίλυση της κρίσης χρέους. Υπάρχει όμως σοβαρό ζήτημα καθώς εκτιμάται ότι οι

ίδιες αυτές πολιτικές ηγεσίες επιδεινώνουν το πρόβλημα παραβιάζοντας την καθιερωμένη συνταγή που συστήνεται διεθνώς ως πιο αποτελεσματική: ‘μειώστε πρώτα τις δημόσιες δαπάνες και μετά αυξήστε τους φόρους΄’. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η δημοσιονομική προσπάθεια που βασίζεται στη μείωση των δαπανών αποδίδει περισσότερο από ό,τι η αύξηση της φορολογίας.

Η καθιερωμένη συνταγή των προγραμμάτων λιτότητας είναι ότι οι περικοπές δαπανών πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον τα δύο τρίτα της συνολικής σύσφιξης. Η βασική εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι η αύξηση της εταιρικής φορολογίας μπορεί να πλήξει την επιχειρηματική δραστηριότητα ενώ η αύξηση των φόρων κατανάλωσης – για παράδειγμα του ΦΠΑ – μπορεί να αυξήσει τον πληθωρισμό. Σε όλο σχεδόν τον ευρωπαϊκό Νότο ωστόσο οι πολιτικοί επιλέγουν να αυξήσουν τη φορολογία επειδή αυτό έχει μικρότερο πολιτικό κόστος από τις απολύσεις στο δημόσιο τομέα και τη μείωση μισθών και συντάξεων.

Ελλάδα

Το κατεξοχήν παράδειγμα αυτής της πολιτικής είναι η Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται τώρα κάπου στο μέσο μιας προσαρμογής που θα φτάσει να περικόψει τον προϋπολογισμό στο σύνολο κατά 20% του ΑΕΠ. Μέχρι στιγμής το 55% των μέτρων συνολικού ύψους 37 δις ευρώ προέρχεται από την αύξηση της φορολογίας, η οποία περιλαμβάνει τη μεγάλη αύξηση των έμμεσων φόρων – ΦΠΑ και άλλων ειδικών φόρων κατανάλωσης – του φόρου εισοδήματος και των φόρων ακίνητης περιουσίας.

Ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι αυτή η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης οφείλεται τόσο σε ανάγκη όσο και σε συνειδητό σχέδιο και αποδίδουν την ανισορροπία στο πρόβλημα της εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, που έχουν υποστηρίξει εν μέρει και οι εκθέσεις των οικονομολόγων των ελληνικών τραπεζών, π.χ. της Alpha Bank, η μεγάλη φοροδιαφυγή οδηγεί στις διαρκείς απώλειες των στόχων των εσόδων, γι’ αυτό η κυβέρνηση αυξάνει κατά κύματα τους φόρους.

Ας δούμε πώς ακριβώς το έθεσε ο Νίκος Μαγγίνας, στέλεχος της ΕΤΕ, στη Wall Street Journal: «Κατά βάση οι περικοπές δαπανών έχουν λιγότερο αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία ενώ οι αυξήσεις των φόρων δημιουργούν μεγαλύτερες στρεβλώσεις. Και σίγουρα, στην περίπτωση ενός σπάταλου δημόσιου τομέα είναι καλύτερα να εστιάζουμε στις δαπάνες. Ωστόσο στην Ελλάδα το μεγάλο ζήτημα είναι η φοροδιαφυγή, γι’ αυτό δεν είναι εντελώς λάθος να κάνουμε προσαρμογές στην πλευρά των φόρων».

Ιταλία

Ακριβώς η ίδια κριτική αλλά και οι ίδιες εξηγήσεις κυριαρχούν και στην Ιταλία που εισήλθε κι αυτή στη δι