Χειραγώγηση επιτοκίων: Ένα «μυστικό» που όλοι γνωρίζουν

Μία ιστορία που συμβαίνει τα τελευταία 30 χρόνια…

Δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη για κανέναν το γεγονός οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες χειραγωγούν τα επιτόκια Libor για ίδιον όφελος. Οι αγορές ομολόγων σχεδιάστηκαν από τις μεγάλες τράπεζες ώστε να διασφαλίζουν ότι μπορούν να ελέγξουν τα επίπεδα των επιτοκίων χωρίς να έχουν πάνω από το κεφάλι τους τις εποπτικές αρχές.

Η πολύκροτη υπόθεση χειραγώγησης των επιτοκίων από την βρετανική

Barclays  που απειλεί τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, οπωσδήποτε δεν αποτελεί τη μοναδική περίπτωση. Δεκαέξι  μεγάλες τράπεζες βρίσκονται στο στόχαστρο, οι έρευνες από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές βρίσκονται σε εξέλιξη και μένει να αποδειχθεί ποιες τράπεζες εμπλέκονται στο σκάνδαλο κι αν είχαν λάβει τις ευλογίες των κεντρικών τραπεζών, ώστε να ακολουθήσουν αυτή την πρακτική.

Οι εμπορικές τράπεζες δεν επιθυμούσαν την αλήθεια για τις τιμές των αγορών ώστε να καθορίσουν τα επιτόκια των δανείων.  Προτιμούσαν μάλλον μια ολιγοπωλιακή, ελεγχόμενη, υποκειμενική έρευνα να αποτελεί τη βάση για το επίπεδο των επιτοκίων.

Με αυτό τον τρόπο λειτουργούν τα μεγάλα πιστωτικά ιδρύματα τα τελευταία 30 χρόνια και πραγματικά είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι πήρε τόσο καιρό στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να συνειδητοποιήσουν για πόσο ντροπιαστικό σύστημα μιλάμε.

Κατά κάποιο τρόπο, η εξέλιξη μια διεφθαρμένης αγοράς Libor, αποτελεί το αποτέλεσμα της πορείας των εμπορικών τραπεζών μετά την κατάργηση του νόμου Glass-Steagall. Οι μεγαλύτερες τράπεζες σε ΗΠΑ κι Ευρώπη ξόδεψαν δεκαετίες προσπαθώντας να ανακτήσουν τον έλεγχο των αγορών. Στις ΗΠΑ ο νόμος  Gramm-Leach-Bliley της κυβέρνησης Ομπάμα, αποτέλεσε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του Glass-Steagall.

Η χειραγώγηση των επιτοκίων δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη , καθώς η δομή των επιτοκίων είναι τέτοια ώστε να ελέγχεται από τις τράπεζες. Μέχρι στιγμής, μόνο η βρετανική Barclays έχει παραδεχθεί ότι το έπραττε, ωστόσο είναι δεδομένο ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες.

Γιατί η υπόθεση Libor δεν είναι κάτι σπάνιο,  όπως σημείωσαν προ ημερών οι FT. Αντιθέτως, υπάρχουν πολλές ακόμη άλλες μεριές στις αγορές χρεογράφων και παραγώγων που παραμένουν αδιαφανείς και ελιτίστικες και συνεχίζουν να παραβαίνουν τις βασικές αρχές του Smith, μολονότι οι ίδιοι οι τραπεζίτες παρουσιάζονται ως πρωταθλητές των ελεύθερων αγορών. Είναι ίσως μία από τις μεγαλύτερες ειρωνείες και υποκρισίες της εποχής μας. Και είναι επίσης αιτία λαϊκής αγανάκτησης, την οποία οι τραπεζικοί CEOs θα επιλέξουν να παραγνωρίσουν – εις βάρος τους.

Με τον τρόπο που έχουν σχηματιστεί και διοικούνται τώρα οι τράπεζες, δεν μπορεί να εμπιστευθεί κανείς ότι θα διατελέσουν οποιαδήποτε λειτουργία για το δημόσιο συμφέρον που αντιβαίνει στο συμφέρον των εργαζομένων τους, όπως σημειώνει ο Marrtin Wolf. «Οι σημερινές τράπεζες αντικατοπτρίζουν την ενσάρκωση της κερδοσκοπικής συμπεριφοράς των εργαζομένων τους στο έπακρο, ενώ το μόνο ερώτημα που τίθεται από τη διοίκηση δεν αφορά το καθήκον ή την υπευθυ