Στον Δ. Χριστόφια καταλογίζει την κύρια ευθύνη για την κατάσταση της οικονομίας ο Ν. Παπαδόπουλος

Ανυπαρξία πολιτικής βούλησης, κωλυσιεργία, αναβλητικότητα και εγκληματική αμέλεια καταλόγισε στον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια, ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών Νικόλας Παπαδόπουλος, κάνοντας παράλληλα λόγο για αποτυχία ολόκληρου του πολιτικού συστήματος και για τεράστια πολιτικά λάθη σε εθνικό επίπεδο, που οδήγησαν στη σημερινή δυσάρεστη κατάσταση την κυπριακή οικονομία.

Καταθέτοντας σήμερα ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία, ο Νικόλας Παπαδόπουλος είπε ότι κάποιοι σε αυτή την καταστροφή

«Για να φθάσουμε εδώ που φθάσαμε απέτυχε ολόκληρο το πολιτικό σύστημα,» είπε, προσθέτοντας ότι σίγουρα υπήρχαν λάθη των τραπεζών, όμως θεωρώ ότι δεν ήταν αναπόφευκτη η χρεοκοπία του κράτους λόγω των λαθών ή των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι τράπεζες. Φθάσαμε στη χρεοκοπία επειδή έγιναν τρομερά πολιτικά λάθη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο με το κούρεμα του ελληνικού χρέους, αλλά κυρίως σε εθνικό επίπεδο, είπε, σημειώνοντας ότι η ζημιά στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα από την απόφαση για το κούρεμα του ελληνικού χρέους «ήταν σαν να κτίζαμε έξι αεροδρόμια Λάρνακας και τα ανατινάζαμε σε μία νύχτα».

Θεωρώ, ανέφερε στη συνέχεια, ότι το ΔΗΚΟ έχει λιγότερη ευθύνη από άλλους. «Η μεγαλύτερη ευθύνη για τα μαύρα χάλια στα οποία έχουμε βρεθεί δυστυχώς βαραίνει τους ώμους του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης του, γιατί δεν είναι μόνο ότι είχε την ευθύνη της διαμόρφωσης μιας οικονομικής πολιτικής, είναι ότι αντιδρούσε σε κάθε προσπάθεια υλοποίησης μέτρων και δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Χριστόφιας δημόσια άδειαζε τους Υπουργούς του». Το ΔΗΚΟ, είπε, κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στην Κυβέρνηση επεσήμανε σε συστηματική βάση ότι έπρεπε να παρθούν μέτρα, παρά το όποιο πολιτικό κόστος και έφθασε στο σημείο να κατηγορείται από κάποιους ότι ήταν κυβερνώσα αντιπολίτευση.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος κατέθεσε στην Επιτροπή ως τεκμήριο «ένορκη δήλωση» στην οποία περιγράφει τα γεγονότα των προηγούμενων πέντε χρόνων, όπως ο ίδιος τα αντιλήφθηκε, που οδήγησαν στη σημερινή δυσάρεστη κατάσταση την κυπριακή οικονομία.

Όπως ανέφερε, από το 2009 άρχισε να παρατηρείται μια δραματική απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους της Κυβέρνησης, λόγω των παρενεργειών της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ενώ την ίδια ώρα ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας και κυβερνητικοί αξιωματούχοι έδιναν την εντύπωση, με δηλώσεις τους, ότι η Κύπρος θα παρέμενε αλώβητη από την οικονομική κρίση. Είπε ότι η κυπριακή οικονομία από το 1976 μέχρι το 2009 παρουσίαζε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ιδιαίτερα μετά την ένταξη στην ΕΕ και στην ευρωζώνη και πρόσθεσε ότι «θεωρώ εύλογο να είχε δημιουργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι τίποτε δεν μπορούσε να πλήξει την κυπριακή οικονομία και θεωρώ ότι αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που η τότε Κυβέρνηση δεν διαπίστωσε έγκαιρα τα πραγματικά προβλήματα της κυπριακής οικονομίας».

Ανέφερε ότι το Φεβρουάριο του 2010 καταγράφηκε η πρώτη προσπάθεια αντιμετώπισης των διαρθρωτικών προβλημάτων από πλευράς του τότε Υπουργού Οικονομικών Χαρίλαου Σταυράκη, ο οποίος παρουσίασε την πρώτη δέσμη μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, με τα κοινοβουλευτικά κόμματα να εκφράζουν την πρόθεσή τους να τη στηρίξουν, ωστόσο ο Πρόεδρος Χριστόφιας δημόσια διαφώνησε με τον Υπουργό Οικονομικών, κατά τρόπο που κλόνισε την αξιοπιστία του Χ. Σταυράκη και την προσπάθεια εξυγίανσης και ανέλαβε μόνος του τις διαπραγματεύσεις, οι οποίες δεν οδήγησαν πουθενά.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος είπε πως η Κυβέρνηση Χριστόφια «συνεχώς έπεφτε έξω στις προβλέψεις της» και διατύπωσε την άποψη ότι θα έπρεπε να είχαν παρθεί μέτρα εξυγίανσης κυρίως στον τομέα των περικοπών των δημοσίων δαπανών, για αντιμετωπιστεί η δραματική μείωση των εσόδων. Πρόσθεσε ότι όταν διαπιστώσαμε ότι μειώνονταν τα έσοδα έπρεπε να μειώνονται ταυτόχρονα οι δαπάνες και να παρθούν μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης, τα οποία όμως έχουν πολιτικό κόστος.

«Δεν είμαι της θεωρίας ότι όλοι έχουμε ίσες ευθύνες. Κάποιοι σε αυτή την καταστροφή έχουν μεγαλύτερες ευθύνες από άλλους και θεωρώ ότι πρωτίστως την ευθύνη για την κακοδιαχείριση της οικονομίας τα προηγούμενα πέντε χρόνια φέρει προσωπικά ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας» είπε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών, απαντώντας σε ερώτηση του Προέδρου της Ερευνητικής Γεώργιου Πική. Δεν υπήρχε η πολιτική βούληση κυρίως από πλευράς του Προέδρου της Δημοκρατίας να προχωρήσει στην υιοθέτηση μέτρων εξυγίανσης και ο ίδιος άδειαζε τους δικούς του Υπουργούς, πρόσθεσε.

Χαρακτήρισε ως ένα από τα πιο «καθοριστικά» σημεία της κυπριακής οικονομικής κρίσης, το χρονικό σημείο του αποκλεισμού της Κύπρου από τις αγορές, γιατί, εξήγησε, εκείνη τη στιγμή –κρίνοντας εκ των υστέρων- η Κύπρος θα έπρεπε να είχε αμέσως προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης. Το γεγονός ότι αυτό δεν έγινε εκείνη τη χρονική στιγμή προκάλεσε τεράστια προβλήματα στα αποθέματα ρευστότητας του κράτους και μετά από αυτό η κυπριακή οικονομία δέχθηκε συνολικά 19 υποβαθμίσεις, πρόσθεσε.

Αναφέρθηκε στις προειδοποιήσεις της ΕΚΤ, της Κομισιόν αλλά και του ΔΝΤ για επικέντρωση στις περικοπές δαπανών που θα έδινε άμεσο όφελος και είπε πως εάν θέλαμε να κερδίσουμε την αξιοπιστία μας έπρεπε να περάσουμε μέτρα που να επικεντρώνονται στο σκέλος των δαπανών. «Η Κυβέρνηση για να μην επωμιστεί το πολιτικό κόστος των περικοπών των δαπανών προσπαθούσε να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους με επιπρόσθετες φορολογίες» πρόσθεσε.

Το πιο ουσιαστικό πακέτο μέτρων, ανέφερε, είχε έρθει από τον πρώην Υπουργό Οικονομικών Κίκη Καζαμία, μετά την έκρηξη στο Μαρί και την αποχώρηση του ΔΗΚΟ από την κυβέρνηση, όταν η Κύπρος βρισκόταν ήδη αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της χρεοκοπίας και η Βουλή είχε ετοιμάσει δικές της προτάσεις νόμους με μέτρα εξυγίανσης. Το πακέτο μέτρων ψηφίστηκε το Δεκέμβριο του 2011. «Εάν κάναμε κάτι παραπάνω εκείνη την περίοδο, ίσως να καταφέρναμε να αποτρέπαμε την ολοκληρωτική κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας» συμπλήρωσε.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος ανέφερε πως η Κυβέρνηση Χριστόφια επειδή δεν μπορούσε να δανειστεί από το εξωτερικό, με πολιτικές πιέσεις εξανάγκαζε τα Συνεργατικά και τις τράπεζες για να τη δανείζουν και μετά έπραττε το ίδιο με τα ταμεία συντάξεως των ημικρατικών οργανισμών, τα οποία σήμερα είναι αμφίβολο αν θα πάρουν τα χρήματά τους, σε συνδυασμό με το κούρεμα των καταθέσεων τους στις δύο μεγαλύτερες κυπριακές τράπεζες.

Η Κυβέρνηση Χριστόφια εφάρμοσε μια «καταστροφική συνταγή» που διέλυσε την αξιοπιστία της Κύπρου και την άφησε εκτός αγορών, είπε ο κ. Παπαδόπουλος, επιβεβαιώνοντας ότι η προηγούμενη Κυβέρνηση αύξησε τις κοινωνικές παροχές κατά 44% σε 4 χρόνια και τις δημόσιες δαπάνες κατά 15% ετησίως. Ο λόγος, πρόσθεσε, της τεράστιας διαφοροποίησης στο έλλειμμα ήταν η αύξηση των δαπανών με μεγαλύτερο ρυθμό από τα έσοδα του κράτους κατά την περίοδο 2008-2012, κι ενώ το ΑΕΠ παρέμενε στάσιμο.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών ανέφερε πως η Κυβέρνηση Χριστόφια πήρε το ρωσικό δάνειο για να συνεχίσει την απραξία, όμως αναγκάστηκε να πάει στο μηχανισμό στήριξης καθώς λόγω των συνεχιζόμενων υποβαθμίσεων της κυπριακής οικονομίας, η κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα επιδεινώθηκε και η Λαϊκή δεν μπορούσε να συνεχίσει να υπάρχει χωρίς κρατική στήριξη.

Στη συνέχεια είπε πως όταν υποβλήθηκε το αίτημα για στήριξη από το μηχανισμό, η Κυβέρνηση Χριστόφια συνέχισε «με την ίδια κωλυσιεργία και αναβλητικότητα», ενώ η Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ισπανία, που εντάχθηκαν στο μηχανισμό πέτυχαν την έγκριση του προγράμματος τους μέσα σε τρεις εβδομάδες, κατά μέσο όρο. Κάνοντας λόγο για «δραματική κωλυσιεργία» από πλευράς της προηγούμενης Κυβέρνησης, ο κ. Παπαδόπουλος ανέφερε πως καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν έμεινε εκτός αγορών χωρίς να έχει υποβάλει αίτηση για στήριξη από το μηχανισμό ή να κηρύξει πτώχευση, ενώ η Κύπρος παρέμεινε δύο χρόνια εκτός αγορών χωρίς να έχει πρόγραμμα.

Το Νοέμβριο του 2012, ανέφερε, υπήρχε Μνημόνιο Συναντίληψης για τις δημόσιες δαπάνες και την αναχρηματοδότηση του κράτους με 10 δις, αλλά όχι για τις τράπεζες. «Κάποιοι μας έλεγαν ότι θέλαμε άλλα 10δις για τις τράπεζες,» είπε, λέγοντας ότι εκεί φαίνεται ότι δεν είχαμε Μνημόνιο Συναντίληψης, γιατί κάποιες χώρες της ΕΕ και το ΔΝΤ δεν ήταν διατεθειμένοι να δώσουν έστω κι ένα σεντ για να στηρίξουν τις δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος μίλησε για δραματική καθυστέρηση και είπε ότι δεν γνωρίζει άλλη χώρα που να απέτυχε σε τόσο δραματικό βαθμό να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της οικονομίας της και μέσα σε πέντε χρόνια να πήγε από πλεονάσματα σε χρεοκοπία.

Για τη στάση του ΔΗΚΟ ενόσω ήταν συγκυβέρνηση, ο Νικόλας Παπαδόπουλος είπε πως το ΔΗΚΟ ήταν έτοιμο να προωθήσει μέτρα μη δημοφιλή, παρά το πολιτικό κόστος και γι’ αυτό κατηγορήθηκε ως «κυβερνώσα αντιπολίτευση» σε αντίθετη με την Κυβέρνηση που «ακολουθούσε την οδό του λαϊκισμού». «Η εγκληματική αμέλεια Χριστόφια μας οδήγησε στο μηχανισμό» ανέφερε.

Ερωτηθείς για τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής Οικονομικών στην προσπάθεια αντιμετώπισης της οικονομικών κρίσης, ο Νικόλας Παπαδόπουλος στάθηκε ιδιαίτερα στις περικοπές των δημοσίων δαπανών στους προϋπολογισμούς του 2010, 2011 και 2012, που είχαν ως αποτέλεσμα εξοικονομήσεις ύψους 131 εκατομμυρίων ευρώ. Είπε ακόμα ότι μετά την έκρηξη στο Μαρί η Επιτροπή ενέτεινε τις προσπάθειες για λήψη μέτρων, ενώ παράλληλα η Βουλή ήρθε σε επαφή με Ευρωπαίους βουλευτές και ευρωπαϊκά κοινοβούλια για να εξηγήσει τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η Κύπρος και την ανάγκη να τύχει της στήριξής τους.

Όπως είπε, διαμορφωνόταν ένα αρνητικό κλίμα για την Κύπρο σε ευρωπαϊκά κοινοβούλια και ειδικότερα στο γερμανικό κοινοβούλιο. Αναφέρθηκε ειδικότερα στην ειδική αποστολή της Βουλής στη Γερμανία, όπου είχε επαφές με Γερμανούς βουλευτές, εκ των οποίων κάποιοι σε κατ’ ιδίαν επαφές είχαν εισηγηθεί η Κύπρος να μην προσπαθήσει να πετύχει έγκριση του προγράμματος μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία των εκλογών στη Γερμανία, το Σεπτέμβριο, γιατί πίστευαν ότι η κ. Μέρκελ δεν είχε την πλειοψηφία στο γερμανικό κοινοβούλιο για να περάσει το πακέτο στήριξης της Κύπρου, με τη στήριξη των κυπριακών τραπεζών. «Φέραμε τα πράγματα έτσι ώστε η Κύπρος να μετατραπεί σε μείζον πολιτικό ζήτημα στις γερμανικές εκλογές, κάτι που μας κόστισε πάρα πολύ ακριβά» είπε ο Νικόλας Παπαδόπουλος.

Χαρακτήρισε ως «τεράστιο λάθος» το ότι η Κύπρος δεν ζήτησε στήριξη από το μηχανισμό το Μάιο του 2011, γιατί θα πήγαινε πακέτο με την Ελλάδα και άλλες χώρες και το πρόγραμμα της Κύπρου θα ήταν πολύ πιο ανώδυνο.

Κληθείς να σχολιάσει δήλωση του νυν Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη ότι «η Λαϊκή μπήκε στον αναπνευστήρα μέχρι τις εκλογές», ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών ανέφερε ότι αυτή η δήλωση υποδηλοί τις πραγματικές προθέσεις πίσω από την καθυστέρηση της Κυβέρνησης και της ΚΤ για να μην αναλάβουν το πολιτικό κόστος, υπογραφής του Μνημονίου. Ήταν «ιδιαίτερα καταστροφική» για τον τραπεζικό τομέα η καθυστέρηση, είπε. Σε άλλο σημείο της κατάθεσής του, είπε ότι «ο κ. Δημητριάδης από τη μέρα που διορίστηκε λειτουργούσε ως να ήταν ο τέταρτος της Τρόικας και συντηρούσε μια εικόνα ότι το τραπεζικό σύστημα ήταν λίγο πολύ χρεοκοπημένο». Ο κ. Παπαδόπουλος έκανε λόγο για συστηματική προσπάθεια από πλευράς Διοικητή στοχοποίησης των τραπεζών.

Ερωτηθείς πώς αντέδρασε η Επιτροπή Οικονομικών στην απομείωση των ελληνικών ομολόγων, ο κ. Παπαδόπουλος είπε πως δεν αντιλήφθηκε κανείς στην αρχή τις πραγματικές προεκτάσεις της απόφασης αυτής και ότι η άποψη που εξέφρασε ο τότε Διοικητής της ΚΤ ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών, η οποία ζήτησε ενημέρωση, ήταν ότι οι τράπεζες μπορούσαν να ανακεφαλαιοποιηθούν από μόνες τους. Κανείς, συνέχισε, δεν αντιλήφθηκε την έκταση του προβλήματος, με εξαίρεση τον κ. Ορφανίδη ο οποίος δήλωσε στην Επιτροπή ότι προσπαθούσε επανειλημμένα να επικοινωνήσει με τον Πρόεδρο Χριστόφια τηλεφωνικώς για το θέμα, αλλά ο ίδιος αρνείτο. Ο κ. Ορφανίδης είπε στην Επιτροπή Οικονομικών ότι η απομείωση του ελληνικού χρέους ήταν μια λανθασμένη απόφαση που θα έθετε σε αμφισβήτηση τα ομόλογα όλων των χωρών, θα αύξανε το κόστος δανεισμού και θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα στην Κύπρο, πρόσθεσε ο Ν. Παπαδόπουλος.

Για τις συνεχείς υποβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας, είπε ότι «ήταν το σύμπτωμα της αρρώστιας και η αρρώστια ήταν η απώλεια της αξιοπιστίας μας». Κάθε υποβάθμιση, ανέφερε, είχε ως συνέπεια αύξηση στο κόστος δανεισμού των τραπεζών και της οικονομίας γενικότερα. Το κόστος κάθε υποβάθμισης ανέρχετο για τις τράπεζες στα 140 εκ. είπε ο Ν. Παπαδόπουλος, υπενθυμίζοντας ότι η κυπριακή οικονομία υπέστη 22 υποβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.

Σε σχέση με τη Λαϊκή, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών ανέφερε πως κατά την εξέταση του νόμου πλαισίου για την αντιμετώπιση κρίσεων στο χρηματοπιστωτικό τομέα, δεν αναφέρθηκε τίποτε στην Επιτροπή Οικονομικών, είτε από πλευράς Κυβέρνησης, είτε από πλευράς ΚΤ, για την έκτακτη χρηματοδοτική βοήθεια που λάμβανε η Λαϊκή από την ΕΚΤ. «Παρά τις επανειλημμένες ερωτήσεις για τις δυνητικές υποχρεώσεις της Κύπρου σε περίπτωση πτώχευσης της Λαϊκής δεν μας ελέχθη τίποτε» είπε, κάνοντας λόγο για ένα «ουσιώδες γεγονός» που θα έπρεπε να είχαν αποκαλύψει στους Βουλευτές οι αρμόδιοι αξιωματούχοι.

Πρόσθεσε ότι η πρώτη φορά που λέχθηκε στους Βουλευτές ότι υπήρχε αυτή η δυνητική υποχρέωση της Κύπρου ήταν το Νοέμβριο του 2012 όταν τους ζητήθηκε να ψηφίσουν νόμο για την άντληση επιπρόσθετης ρευστότητας μέχρι και 6 δις, χρησιμοποιώντας κρατικά ομόλογα.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος διερωτήθηκε γιατί τους πρώτους μήνες του 2013 δινόταν στη Λαϊκή ELA εφόσον οι αξιωματούχοι της ΚΤ και της ΕΚΤ είχαν από το Δεκέμβριο του 2012 στα χέρια τους την έκθεση της Pimco στην οποία αναφερόταν ότι οι δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες ήταν αφερέγγυες.

Η Ερευνητική Επιτροπή θα συνεχίσει αύριο στις 11 με την κατάθεση του Φαίδωνα Καλοζώη, Διευθυντή του Γραφείου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, στο Υπουργείο Οικονομικών.