Στο φως 23.000 off shore

Περισσότερες από 23.000 αλλοδαπές και υπεράκτιες εταιρείες έχουν αναπτύξει κερδοσκοπική δραστηριότητα στην Ελλάδα τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Αυτό προκύπτει από τη χαρτογράφηση των «ελληνικών» offshore - τη μεγαλύτερη διαρροή στοιχείων που φέρνουν σήμερα στο φως «ΤΑ ΝΕΑ».
Τα συγκεκριμένα δεδομένα προέρχονται από πηγές εντός των ελεγκτικών μηχανισμών και είναι διαθέσιμα στους ανθρώπους που ασχολούνται

με τους φορολογικούς ελέγχους. Αφορούν αλλοδαπές και offshore εταιρείες οι οποίες στην πλειονότητά τους απέκτησαν ελληνικό ΑΦΜ και νόμιμους εκπροσώπους στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως τα τέλη 2011.
Ανάμεσα στα στοιχεία που διέρρευσαν «ΤΑ ΝΕΑ» εντόπισαν τις υπεράκτιες που έχουν την έδρα τους σε κράτη τα οποία δεν συνεργάζονταν μέχρι το 2012 σε φορολογικά θέματα με τις ελληνικές Αρχές. Πρόκειται για 46 φορολογικούς παραδείσους, στους 20 από τους οποίους δεν βρέθηκαν offshore που να έχουν ελληνικό ΑΦΜ.
Ανάμεσα στις υπόλοιπες 26 χώρες που φιλοξενούν υπεράκτιες με δράση στην Ελλάδα περιλαμβάνονται η Λιβερία - συγκεντρώνει τις περισσότερες - ο Παναμάς, οι Νήσοι Μάρσαλ, οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, αλλά και τόποι όπου δεν φαντάζεται κανείς ότι μπορεί να έχουν εγκατασταθεί ελληνικά συμφέροντα, όπως τα Τερκς και Κέικος και η Δυτική Σαμόα.
Συνολικά εντοπίστηκαν πάνω από 2.200 υπεράκτιες στα μη συνεργαζόμενα κράτη. Αυτές οι υπεράκτιες τα τελευταία 30 χρόνια είχαν δηλωμένους πάνω από 2.100 νόμιμους εκπροσώπους, φορολογικούς αντιπροσώπους, γραμματείς και διαχειριστές. Ο αριθμός των εκπροσώπων είναι μικρότερος από τις offshore, επειδή είναι ιδιαίτερα συχνό το φαινόμενο ένας εκπρόσωπος να εμφανίζεται σε περισσότερες από μία εταιρείες.
Η αναζήτηση των στοιχείων των πραγματικών ιδιοκτητών - ή δικαιούχων - των εταιρειών, καθώς και των τραπεζικών τους λογαριασμών και των δραστηριοτήτων τους είναι δύσκολη έως ανέφικτη, καθώς τα κράτη όπου εδρεύουν οι εταιρείες δεν συνεργάζονται με τις ελληνικές Αρχές.
Το Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης, ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ασχολείται με τις πρακτικές των φορολογικών παραδείσων, ανά δύο χρόνια εκδίδει καταλόγους όπου βαθμολογούνται η αδιαφάνεια και η μυστικότητα των χωρών, υψώνοντας τείχη στις φορολογικές έρευνες.
Σύμφωνα με την ταξινόμηση του Δικτύου, οι φορολογικοί παράδεισοι με ελληνικών συμφερόντων εταιρείες έχουν πολύ υψηλό δείκτη αδιαφάνειας. Για παράδειγμα, το 2011, οπότε και εντάχθηκαν τα τελευταία στοιχεία στις λίστες που αποκτήθηκαν από «ΤΑ ΝΕΑ», οι χώρες που είχαν τη μεγαλύτερη μυστικότητα ήταν οι Νήσοι Μάρσαλ όπου εντοπίστηκαν 333 offshore με ελληνικό ΑΦΜ, τα Τερκς και Κέικος με 1 offshore και ακολουθούσαν οι Σεϋχέλλες (6 offshore), οι Βερμούδες (4) και η Δυτική Σαμόα (1).
Πηγές από τις φορολογικές Αρχές αναφέρουν στα «ΝΕΑ» ότι οι παράδεισοι επ' ουδενί απαντούν σε αιτήματά τους για παροχή πληροφοριών και έτσι είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν ποιοι κρύβονται πίσω από τα τείχη αδιαφάνειας. Εξαίρεση αποτελούν τα αιτήματα δικαστικής συνδρομής, όταν οι υποθέσεις λαμβάνουν ποινικές διαστάσεις.

Το κόλπο με την Κύπρο και τη Μάλτα για τα ακίνητα
Το 2010, όταν άλλαξε ο φορολογικός συντελεστής για τις offshore με ακίνητα από 3% στο 15%, εκατοντάδες ιδιοκτήτες έσπευσαν να αλλάξουν την έδρα της υπεράκτιας που είχε την κατοχή του σπιτιού τους σε χώρα εντός της ΕΕ ώστε να εξασφαλίσουν απαλλαγή, όπως προέβλεπε ο νόμος. Έτσι, παρουσιάστηκε μια μαζική στροφή από offshore της Καραϊβικής και του Ειρηνικού σε κυπριακές και μαλτέζικες, οι οποίες επανδρώθηκαν με στρατιές νόμιμων εκπροσώπων από δικηγορικά γραφεία. Στα στοιχεία που αποκτήθηκαν από «ΤΑ ΝΕΑ» περιλαμβάνονται 3.320 εταιρείες με έδρα την Κύπρο και 28 τη Μάλτα. Η στροφή σε κυπριακές και μαλτέζικες εταιρείες προκάλεσε σημαντική μείωση στα έσοδα του Δημοσίου από τις υπεράκτιες με ακίνητα: ενώ το οικονομικό έτος 2009 με συντελεστή 3% εισπράχθηκαν 3,4 εκατομμύρια ευρώ από 265 offshore με ακίνητα, το 2011 τα έσοδα από την επιβολή του ειδικού φόρου με συντελεστή 15% σε 965 εξωχώριες μειώθηκαν στα 345.000 ευρώ. Και οι νόμιμοι εκπρόσωποι εξακολουθούσαν να καλύπτουν τους ιδιοκτήτες των ακινήτων και συνέχιζε να μην υπάρχει πραγματική εικόνα για το πόθεν έσχες των χρημάτων με τα οποία αποκτήθηκαν τα ακίνητα. Μάλιστα, πηγές από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς αναφέρουν ότι δυο μεγάλα δικηγορικά γραφεία αναλάμβαναν «διεκπεραιώσεις-εξπρές» για τη μεταβίβαση ακινήτου σε κυπριακή εταιρεία με τη σφραγίδα του εφόρου σε Λευκωσία και Λεμεσό.
Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», αυτή την περίοδο το Τμήμα Εφόρου Κύπρου ζητάει από τις κυπριακές εταιρείες να προσκομίσουν στοιχεία για τους πραγματικούς δικαιούχους, χωρίς όμως να έχει γίνει γνωστό αν αυτά τα στοιχεία θα κοινοποιηθούν σε συνεργαζόμενες χώρες.

Ο δικηγόρος με τις 105 offshore
Ήταν μία από τις πλέον δημοφιλείς μεθόδους για να αποφευχθούν οι φορολογικές συνέπειες: όταν οι Αρχές καλούσαν τον νόμιμο εκπρόσωπο της offshore, εκείνος δήλωνε ότι έχει διακόψει τις σχέσεις του με την εταιρεία και ότι δεν γνωρίζει ποιος είναι ο επόμενος. Έτσι, μπορεί τα πρόστιμα να καταλογίζονταν, όμως δεν εντοπιζόταν το φυσικό πρόσωπο που έφερε την ευθύνη. «Τώρα πια δεν κάνουμε δεκτή τη δήλωση ότι αποχώρησε αυτοβούλως. Ζητάμε από τον νόμιμο εκπρόσωπο να προσκομίσει απόφαση με σφραγίδα της εταιρείας ότι δεν την εκπροσωπεί πλέον. Ειδάλλως θεωρείται υπεύθυνος για τα οφειλόμενα ποσά» επισημαίνει υψηλόβαθμο στέλεχος του φοροελεγκτικού μηχανισμού. Σύμφωνα πάντως με υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζονται οι νόμιμοι εκπρόσωποι είναι ιδιαίτερα σημαντικός στους ελέγχους των offshore. Με τη βοήθεια ειδικών που επεξεργάστηκαν τα δεδομένα τα οποία διέρρευσαν, «ΤΑ ΝΕΑ» κατάφεραν να εντοπίσουν τα φυσικά πρόσωπα που εμφανίζονται συχνότερα ως νόμιμοι εκπρόσωποι offshore στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικά αναφέρονται τα ακόλουθα παραδείγματα:
Δικηγόρος των νοτίων προαστίων, ο οποίος υπαγόταν την προηγούμενη δεκαετία στη ΔΟΥ Αργυρουπόλεως, εμφανιζόταν ως νόμιμος εκπρόσωπος σε 105 υπεράκτιες εταιρείες -η πλειονότητα των οποίων εμφανιζόταν να έχει έδρα στη Λιβερία, ενώ 16 είχαν έδρα στον Παναμά.
Φοροτεχνικός με ειδίκευση στα λογιστικά, από την περιοχή του Μοσχάτου, εντοπίζεται να έχει τη θέση του νόμιμου εκπροσώπου σε 42 offshore οι οποίες έδρευαν μεταξύ άλλων στις Βρετανικές και Αμερικανικές Παρθένους Νήσους, τη Λιβερία, τον Παναμά, τα Νησιά Μάρσαλ.
Συνολικά, στα στοιχεία εμφανίζονται 62 φυσικά πρόσωπα που έχουν σχέση νόμιμου εκπροσώπου με πέντε offshore και πάνω. Δεκαεννιά από αυτούς σχετίζονταν με τουλάχιστον 10 υπεράκτιες, ενώ και οι 62 συνδέονται με 689 offshore στο σύνολο. Όλοι τους υπάγονται στη ΔΟΥ του Λεκανοπεδίου -με μόνη εξαίρεση μια περίπτωση που υπάγεται στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού.

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ