Τέλος εποχής: Η ελληνική κρίση στα μίντια

Η οδυνηρή οικονομική κατάσταση στα ελληνικά ΜΜΕ – η οποία παρουσιάζεται παρακάτω ανα­λυτικά – ίσως δεν αποτυπώνει με ακρίβεια την καταστροφή που εξελίσσεται στον χώρο.

Για να κατανο­ήσει κανείς αυτό που...
συμβαίνει (και έρχεται) θα πρέπει πρώτα να ρίξει μια ματιά σε αυτό που, μέχρι πρόσφατα, υπήρξαν τα ελληνικά ΜΜΕ: το βασικό υποστύλωμα ενός (πολιτικού - οικονομικού) συστήματος.

Από αυτή την οπτική γωνία εύκολα εξηγούνται η ση­μερινή «ένδεια» και η επαπειλούμενη κατάρρευση των μέχρι πριν από λίγο καιρό κραταιών ΜΜΕ. Από τη στιγμή που κλονίζεται το πολιτικό σύστημα το οποίο τα εξέθρε­ψε και απορυθμίζεται το οικονομικό περιβάλλον που τα γιγάντωσε, τα ελληνικά ΜΜΕ χάνουν το «καύσιμό» τους, ακινητοποιούνται και αργοπεθαίνουν. Λογική συνέπεια και παρεπόμενο της στρατηγικής τους επιλογής να εν­σωματωθούν (και όχι να σταθούν κριτικά και ελεγκτικά απέναντι) στην εξουσία.

Εδώ και χρόνια η συντριπτική πλειονότητα των ελ­ληνικών ΜΜΕ έχει πάψει να συντηρείται από τις πωλή­σεις. Αντιθέτως προσαρμόστηκαν σχεδόν πλήρως στο κρατικοδίαιτο ελληνικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι ιδιοκτήτες τους – με την αγαστή συνεργασία του δημο­σιογραφικού κλάδου – τα μετέτρεψαν σε αγωγούς μεταφοράς δημόσιου (υπό την ευρεία έννοια) χρήματος σε ιδιωτικά θησαυροφυλάκια.

Όσο αυτή η μεταφορά χρήματος εξελισσόταν αδιατά­ρακτα και εξασφάλιζε εργολαβίες, συμβόλαια και προ­μήθειες, τα media προσέφεραν το απαραίτητο... λιβάνισμα στην πολιτική εξουσία. Υπ’ αυτήν την έννοια το βα­σικό καθήκον των ΜΜΕ δεν υπήρξε η ενημέρωση, αλλά η διαχείριση της κοινής γνώμης...

Σε μια τέτοια κατάσταση διαπλοκής οικονομικών συμ­φερόντων και πολιτικής εξουσίας το δημοσιογραφικό έργο μετατράπηκε σε απλό υποπροϊόν μιας θλιβερής δο­σοληψίας, προορισμένο να εξατμιστεί μέσα στις χλιδάτες σελίδες του life style και των σκουπιδιών του τηλεο­πτικού χρόνου.

Πολύ σύντομα το δημοσιογραφικό υποπροϊόν άρχι­σε να χρησιμοποιείται κυρίως ως αμπαλάζ, ως χαρτί περιτυλίγματος προσφορών και δώρων. Στο περίπτερο κρέμονται προσφορές και όχι ρεπορτάζ. Στα δελτία των 8 γίνεται «ρουλεμάν» κομματικών ανακοινώσεων και προσφορά μεγάλων δόσεων (πολιτικών) διεγερτικών ή παυσίπονων, ανάλογα με την περίπτωση και τη σκοπι­μότητα.

Όσο υπήρχε... λάδι, το σύστημα δούλευε περίφημα. Εκδότες - εργολάβοι (με την ευρεία έννοια της λέξης) «πουλούσαν» – πανάκριβα – εκδούλευση στην πολιτική εξουσία εξασφαλίζοντας δημόσιο χρήμα για τις δουλει­ές τους και τους προσωπικούς τους λογαριασμούς. Τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ δημιούργησαν και πρόβαλαν πρότυπα επιτυχημένων – «καλλιτεχνών», «πνευματικών ανθρώ­πων», επιχειρηματιών, φιρμάτων δημοσιογράφων – σιτιζόμενων πλουσιοπάροχα από το... πρυτανείο.

Η συστηματική χειραγώγηση της κοινής γνώμης δημι­ούργησε:

♦ Αναγνώστες - καταναλωτές, που φορτώνονταν κάθε Κυριακή ως υποζύγια τόμους εφημερίδων που δεν διά­βαζαν και «προσφορές» που δεν χρησιμοποιούσαν.
♦ Τηλεοπτικά προγράμματα -