Βυζαντινά παραλειπόμενα

Περιηγούμενος στα αρχεία μου περί Βυζαντίου, εντόπισα τα παρακάτω στοιχεία που αφορούν σε ιστορικά στιγμιότυπα της εποχής και αναδεικνύουν τάσεις, συμπεριφορές και ήθη μιας ένδοξης και πολυτάραχης εποχής………..δεν παύουν όμως ορισμένα εξ’ αυτών εκτός από παρελθόντα……….να παραμένουν επίκαιρα.

Kατάληψη Iερουσαλήμ (614) από τους Πέρσες (διήγηση βυζαντινού μοναχού) 

«Οι Πέρσες αγωνίστηκαν είκοσι μέρες και χτυπούσαν τόσο βίαια με τις βαλλίστρες που την εικοστή πρώτη μέρα γκρέμισαν τα τείχη της πόλης. Στη συνέχεια οι εχθροί μπήκαν στην πόλη με μεγάλη μανία, σαν εξαγριωμένα άγρια ζώα και

Σαν λυσσασμένα σκυλιά ξέσκιζαν με τα δόντια τους τη σάρκα των πιστών και δε σέβονταν κανένα, ούτε άνδρα ούτε γυναίκα, ούτε νέο ούτε γέρο, ούτε παιδί ούτε μωρό, ούτε ιερέα ούτε μοναχό, ούτε παρθένα ούτε χήρα…………»

F., Conybeare, «Antiochus Strategos Account of the Sack of Jerusalem (614)», English Historical Review 25 (1910) σελ. 506-507.

Ο Μιχαήλ Ψελλός για τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β’ (976-1025) 

“Στους περισσότερους ανθρώπους της γενιάς μας, που γνώρισαν τον αυτοκράτορα Βασίλειο, έδινε την εντύπωση ενός στρυφνού και άξεστου στη συμπεριφορά ανθρώπου, οξύθυμου, επίπονου, λιτοδίαιτου, που αποστρεφόταν κάθε είδους μαλθακότητα. Όπως όμως εγώ ο ίδιος συμπέρανα από τους ιστορικούς που έγραψαν γι’ αυτόν, δεν ήταν καθόλου τέτοιος κατ’ αρχάς, αλλά από μια ζωή φιλήδονη και τρυφηλή, μεταβλήθηκε σε άνθρωπο ενεργητικότατο, σαν να εστύφισαν  τον χαρακτήρα του οι περιστάσεις, αφού τόνωσαν τη δύναμή του και αποδυνάμωσαν τη χαυνότητα, μεταμορφώνοντας όλη του τη ζωή.”

“Χρονογραφία”, κεφ.4 μετάφραση Β. Καραλής, εκδ. ‘Aγρωστις Αθήνα 1992, σελ. 45-6 

Καταδίκη του Βασιλείου (αρχηγού των Βογομίλων) από τον Aλέξιο A’ Kομνηνό (1081 – 1118)

“Τον Βασίλειο όμως που ήταν όντως ο αρχηγός της αιρέσεως και αμετανόητος, όλα τα διακεκριμένα μέλη της ιεράς συνόδου, οι επιφανείς μοναχοί κι ο ίδιος ο πατριάρχης Νικόλαος τον έκριναν άξιο της πυράς. Μ’ αυτούς συμφώνησε κι ο αυτοκράτορας διότι πολλές φορές είχε συζητήσει μαζί του κι είχε διαγνώσει πόσο επικίνδυνος άνθρωπος ήταν και πόσο προσηλωμένος στην αίρεση. Πρόσταξε λοιπόν ν’ ανάψουν στον ιππόδρομο μια τεράστια φωτιά… Κι η φλόγα, σαν να ήταν οργισμένη εναντίον του, τόσο γρήγορα προχώρησε τρώγοντας τις σάρκες του ασεβούς, ώστε ούτε κνίσα βγήκε καθόλου ούτε άλλαξε μορφή ο καπνός και μόνο μιά λεπτή γραμμή καπνού φάνηκε ανάμεσα στις φλόγες”.

«Aννα Kομνηνή, Aλεξιάς, τ. Β’, Aθήνα 1994 (μετάφραση Aλόη Σιδέρη).

Aπόσπασμα από τη συνθήκη ειρήνης της Δεαβόλεως (1108), όπως την παραδίδει η ‘Aννα Κομνηνή

Pοβέρτος Γϋισκάρδος προς Αλέξιο: «Τώρα όμως, που έρχομαι σε σένα τρόπον τινά μετανοημένος σαν ψαράς που τον χτύπησε το ψάρι κι έβαλε μυαλό, αφού μόνο με το δόρυ σου έχω συνετιστεί κι επίσης με την ανάμνηση των μαχών εκείνου του καιρού και της ήττας που έχω υποστεί, αποφασίζω να κλείσω νέα συμφωνία με σένα τον αυτοκράτορα, βάσει της οποίας γίνομαι υποτελής της μεγαλειότητάς σου κα