Περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη; Απάντηση: Όση πρέπει σύμφωνα με την εθνοκρατοκεντρική της φύση

Γράφει ο καθηγητής Π. Ήφαιστος

Τι έχουμε στην Ευρώπη έξι δεκαετίες μετά την έναρξη του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης; Έχουμε ένα εθνοκρατοκεντρικά δομημένο σύστημα καθότι άξονας της πολιτικής ζωής των μελών είναι η Εθνική Ανεξαρτησία. Παράλληλα έχουμε ένα μεγάλο δίκτυο υπερεθνικών θεσμών οι οποίοι παρά το γεγονός ότι στερούνται μιας νομιμοποιητικής υπερεθνικής ανθρωπολογίας, αυτοί που τους στελεχώνουν συχνά συμπεριφέρονται ως απρόκλητοι κοσμοπλάστες και ως απρόκλητοι πολιτικοί εντολείς.
Η συντρέχουσα κρίση καλεί για μια πνευματική, πολιτική και θεσμική προσαρμογή του εγχειρήματος

της ολοκλήρωσης για να καταστεί συμβατό με την εθνοκρατοκεντρική φύση

της ΕΕ. Η φύση αυτή ορίζει και οριοθετεί το τι είναι λογικό, ορθολογιστικό, πολιτικοοικονομικά αποτελεσματικό και από νομιμοποιητική άποψη πιο δημοκρατικό. Η εθνοκρατοκεντρική φύση της ΕΕ επιτάσσει απόλυτη κυριαρχία των διακρατικών θεσμών που πρέπει να είναι οι πολιτικοί εντολείς των εντολοδόχων υπερεθνικών θεσμών.
Επειδή τα αφετηριακά θεμελιακά διλήμματα της μεταπολεμικής περιόδου τίθενται ξανά επί τάπητος θα σκιαγραφήσουμε τις δύο κύριες θεωρήσεις του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης:
Στην μια πλευρά υπάρχει η «Ευρώπη των Πατρίδων». Με την βοήθεια των εντολοδόχων υπερεθνικών θεσμών επιζητείται η συγκρότηση μιας κοινότητας κρατών. Η εμβάθυνσή της θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο βαθειά κοινότητα, δηλαδή σε μια κοινωνία κρατών. Η εθνική ανεξαρτησία παραμένει θέσφατο και κοινή κοσμοθεωρητική παραδοχή όλων, γεγονός που αποτυπώνεται στην αντί-ηγεμονική αξίωση όχι μόνο για ισοτιμία μεταξύ των κρατών-μελών αλλά και για ισότητα που θα διασφαλίζεται μέσα από ομόφωνες και συναινετικές αποφάσεις. Μεταξύ ισότιμων κυρίαρχων κρατών δημοκρατία μπορεί να σημαίνει μόνο ομόφωνες αποφάσεις που δημιουργούν τις προϋποθέσεις πολιτικής ισότητας. Στον πυρήνα μιας τέτοιας προσέγγισης βρίσκονται τρεις κεντρικοί σκοποί: Αντί-ηγεμονική δόμηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εξάλειψη της άνισης ανάπτυξης και συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής νομιμότητας που ενσαρκώνει την συμπεφωνημένη τάξη την οποία μπορούν να εποπτεύουν εντολοδόχοι υπερεθνικοί θεσμοί.
Στο άλλο άκρο βρίσκεται ένα μεγάλο ανομοιογενές πλήθος κοσμοπλαστικών διεθνιστικών θεωρήσεων περί λειτουργιστικής υπερεθνικότητας. Είναι, βασικά, τα πολιτικοστοχαστικά ορφανά του αρχαϊκού φιλελευθερισμού αλλά εν πολλοίς και του αρχαϊκού μαρξισμού. Κύριο κριτήριο είναι τα οικονομικά οφέλη και οι ωφελιμιστικές προσδοκίες οι οποίες, υποστηριζόταν αρχικά, θα μετάθεταν πίστη και νομιμοφροσύνη σε μια υλιστική υπερεθνικότητα. Μορφικά πανομοιότυπες με κάθε άλλη εσχατολογική υλιστική μοντερνιστική αντίληψη κοινωνικοπολιτικής συγκρότησης αυτές οι θολές λειτουργιστικές υπερεθνικές αντιλήψεις αναζητούσαν κάποιου είδους πρωτόγνωρη τελειωτική πανευρωπαϊκή εμποροοικονομική, χρηματοοικονομική και καταναλωτική αρμονία, συναρτημένη με μια πανευρωπαϊκή υλιστική δημόσια σφαίρα απαλλαγμένη κάθε ίχνους «ταραχοποιού πνεύματος». Για να παραφράσω τον Πανα