ΟΙ ΝΟΥΣΑΙΡΙ / ΑΛΑΟΥΙΤΕΣ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ

Σύντομη ιστορική και θεολογική επισκόπηση στη σκιά των εξελίξεων…

Ο Ερνέστ Ρενάν έβλεπε στον όρο Νουσαϊρί έναν αναγραμματισμό του νασρανί, αραβική λέξη που υποδηλώνει τονXριστιανό. Δεν είχε καμιά αμφιβολία για την χριστιανική καταγωγή της πίστης των Νουσαϊρί, όπως δεν είχε και ο Χένρυ Λάμμεν, που αναγνώριζε όμως μια ισχυρή Σιιτική επιρροή στα πιστεύω των Αλαουιτών. Πιονιέρος της μελέτης των Αλαουιτών υπήρξε ένας Ρενέ Ντυσσό, ο οποίος θεωρούσε πως οι Αλαουίτες ήταν απόγονοι προχριστιανικών θρησκευτικών αιρέσεων, και

συν τω χρόνω υιοθέτησαν στοιχεία τόσο απ τον Χριστιανισμό όσο κι απ’το Ισλάμ. Σήμερα σχεδόν η πλειοψηφία των μελετητών θεωρούν τους Αλαουίτες ετερόδοξη αίρεση του Σιιτικού Ισλάμ, των οποίων το όνομα Νουσαϊρί προέρχεται απ τον ιδρυτή τους, ιμπν Νουσαίρ. Η μετέπειτα υιοθέτηση του όρου ‘’Αλαουίτης’’, ή ‘’Αλωίτης’’ έγινε απ τα ίδια τα μέλη της αίρεσης, όταν κατέφθασαν στη Συρία οι Γάλλοι. Ο νέος αυτός όρος προέρχεται απ το αραβικό alawi και σημαίνει ‘’αυτός που λατρεύει τον Αλή’’.

Ιστορική αναδρομή

Η οροσειρά της Ανσαρίγια, που διασχίζει κατά μήκος τη δυτική Συρία, κοντά στη Μεσόγειο ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων μια αραιοκατοικημένη περιοχή, απόδειξη ότι δεν έχουν έρθει στην επιφάνεια παρά ελάχιστα αρχαιολογικά ευρήματα. Στα βουνά αυτά βρήκαν καταφύγιο κάποια στιγμή τον 11ο αιώνα οι οπαδοί της αίρεσης Νουσαϊρί, οι οποίοι είναι πλέον γνωστοί με το όνομα Αλαουίτες. Η αίρεση αυτή ‘’γεννήθηκε’’ δυο αιώνες νωρίτερα στο Ιράκ, απ τη διδασκαλία του Μωάμεθ ιμπν Νουσαίρ αλ Ναμίρι, πέρση, σύγχρονου του 11ουιμάμη των Σιιτών, αλ Ασκαρί. Σε πολλά ιερά κείμενα των Νουσαϊρί, ο δάσκαλος μνημονεύεται ως ‘’πύλη’’ του αλ Ασκαρί, ο οποίος φέρεται, σύμφωνα με την παράδοση, να είπε τα εξής: ‘’αυτός είναι το Φως μου, η Πύλη μου και η Απόδειξή μου. Τα λόγια που θα πει για το πρόσωπό μου είναι η αλήθεια.’’

Αυτός που θα κωδικοποιήσει τα κείμενα και το ‘’πιστεύω’’ της αίρεσης είναι ο ιμπν Χαμντάν αλ Κασίμπι, στον οποίο αποδίδεται η συγγραφή των δύο βασικών ιερών κειμένων, του ‘’κιτάμπ αλ ματζμού αλ α’γιάντ’’, και του ‘’κιτάμπ αλ χιντάγια αλ κούμπρα’’.

Τα χρόνια περνάνε και εμφανίζονται στο προσκήνιο της Ιστορίας, και της Εγγύς Ανατολής οι Σελτζουκίδες, όπου κατά το διάστημα 1078-1113 οι Νουσαϊρί υφίστανται διώξεις και τελικά βρίσκουν καταφύγιο στα βουνά, εκεί όπου θα τους πρωτοσυναντήσουν οι Σταυροφόροι. Οι σχέσεις με τους τελευταίους είναι μάλλον ιδιόρρυθμες. Σύμφωνα με τις πηγές, όταν οι Σταυροφόροι αντελήφθηκαν πως στα μάτια των υπολοίπων μουσουλμάνων οι Νουσαϊρί θεωρούντο ‘’άπιστοι’’, σταμάτησαν τους διωγμούς και τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον τους. Παρόλαυτά, οι επόμενοι αιώνες θα είναι δύσκολοι για την επιβίωση αυτής της αίρεσης, καθότι εκ περιτροπής θα υποστούν διώξεις τόσο απ τους ισμαιλίτες σιίτες όσο κι απ τους σουνίτες μαμελούκους. Οι μαμελούκοι θα οργανώσουν πολλαπλές ‘’τιμωρητικές’’ εκστρατείες εναντίον τους, ενώ παράλληλα θα …φυτέψουν άπειρα τζαμιά σε μια προσπάθεια να φέρουν τους αιρετικούς Νουσαϊρί στον ορθό δρόμο