«Ο Μακεδονικός αγώνας ,η Θεσσαλονίκη και οι Σαρακατσάνοι»*

Του Δημήτρη Γαρούφα-Δικηγόρου

πρώην προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

Προεισαγωγικά συγχαίρω την Πανελλήνια Ομοσπονδία συλλόγων Σαρακατσάνων για τη σημερινή εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στην επέτειο των 100 χρόνων  απελευθέρωσης  της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας από τον Οθωμανικό ζυγό.

Οι Σαρακατσάνοι διασκορπίσθηκαν στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο αλλά και σχεδόν σε όλα τα Βαλκάνια λίγο πριν την επανάσταση του 1821 κυνηγημένοι από τον Αλή Πασά γιατί συντηρούσαν τα Κλεφταρματωλικά

σώματα και κατά την διάρκεια των γεγονότων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821. Εκείνη την εποχή οι περιηγητές αλλά και όσοι έγραψαν απομνημονεύματα αναφέρονται στην προσφορά των Σαρακατσάνων(πολλοί από τους ήρωες του 1821 είχαν Σαρακατσάνικη καταγωγή) χωρίς να χρησιμοποιούν αυτή την λέξη ονομάζοντάς τους συνήθως «γραικόβλαχους» η «γραικοποιμένες». Φυσικά    όπου κι ΄αν μετακινήθηκαν είχαν τις ίδιες αρχές, την ίδια παράδοση, παράδοση Ελληνοσύνης, και αυτή την παράδοση την μετέφεραν ατόφια μέχρι την Πελοπόννησο νότια , μέχρι τον Αίμο και το Νίς της Σερβίας βόρεια και μέχρι την Κωνσταντινούπολη ανατολικά.

Στο λεξιλόγιό τους χρησιμοποιούσαν πάμπολλες αρχαιοελληνικές λέξεις  ενώ η παράδοσή τους , οι δοξασίες και αρχές ζωής ήταν διαποτισμένες από τα νάματα, από την διαχρονική παράδοση του Ελληνισμού. Στα τραγούδια τους υμνούσαν αρχές ,πρόσωπα αλλά και πόλεις που εξέφραζαν  τον οικουμενικό Ελληνισμό που ως τρόπος ζωής και πνεύμα κατακτούσε το σύμπαν..  Γι΄ αυτό και στα βουνά της Σερβίας αλλά και της Βουλγαρίας  τραγουδούσαν  για την πολυπόθητη Λευτεριά και τον Κατσαντώνη,για τ΄ ΄Αγραφα  και την Κωνσταντινούπολη, την Πόλη  σύμβολο του Ελληνισμού, αλλά και την Θεσσαλονίκη.

Η λέξη Σαρακατσάνος ως δηλωτική καταγωγής άρχισε να αναφέρεται σε γραπτές μαρτυρίες μετά το 1840 και σιγά-σιγά γενικεύθηκε. ΄Όταν έγινε ο Μακεδονικός αγώνας  ονομάζονταν πλέον επίσημα Σαρακατσάνοι και  τα απομνημονεύματα των Μακεδονομάχων αποτελούν ύμνο για τους Σαρακατσάνους γιατί βρίσκονταν παντού στα Μακεδονικά βουνά  και με την δική τους στήριξη και συμμετοχή κερδήθηκε ο Μακεδονικός αγώνας για την Ελλάδα. Γι΄ αυτό και ο Μακεδονικός αγώνας θα έπρεπε να έχει ύψιστη σημασία για μας τους Σαρακατσάνους  γιατί μαζί με τον ντόπιο πληθυσμό και τους Μακεδονομάχους από την ελεύθερη Ελλάδα συμβάλλαμε στο να διασωθεί υπέρ της Ελλάδας η Μακεδονία αλλά και γιατί σε όλα τα έγγραφα αναφέρονται επίσημα πλέον  οι Σαρακατσάνοι με αυτή την ονομασία καθώς  και η συμβολή τους σε αυτό τον αγώνα. Μάλιστα επειδή το δημοτικό τραγούδι ήταν και μέσο απομνημόνευσης γεγονότων, οι Σαρακατσάνοι που μετακινούνταν στα βουνά και παράλια της Μακεδονίας διαμόρφωσαν τραγούδια για γεγονότα και πρόσωπα του Μακεδονικού αγώνα ,τραγούδια που αναφέρονται για  τα ηγετικά πρόσωπα  και τις μάχες για την απελευθέρωσή της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης και θα ήταν ευχής έργο αυτά τα  τραγούδια να εκδοθούν κάποτε σε ένα τόμο γιατί αποτελούν συνέχεια του ηρωϊκού πνεύματος της επανάστασης του 1821 αλλά κ