Μια κρίσιμη συνάντηση «γέννησε» την ΠΓΔΜ

Του Σταυρου Τζιμα,«Τι το θέλατε αυτό, ποιος θα φυλάει τα σύνορά σας, εσείς δεν έχετε στρατό, δεν έχετε συναλλαγματικά αποθέματα, δεν έχετε νόμισμα, πού πάτε, πώς θα επιβιώσετε;».Στην κρατική ντάτσα, στην Αχρίδα, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εξαγριωμένος τα ψέλνει στον Κίρο Γκλιγκόροφ, για την απόφαση των Σκοπίων να αποσχισθούν από τη Γιουγκοσλαβία.Είχε προηγηθεί το δημοψήφισμα της 8ης Σεπτεμβρίου του 1991 στο οποίο ο πληθυσμός της μέχρι τότε «Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας», με ποσοστό 95,09% τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας. Όμως, πάνω από τις πέτρινες γέφυρες του Βαρδάρη, πλανιόταν ο φόβος του Μιλόσεβιτς, αλλά και η αγωνία για τις αντιδράσεις της Αθήνας.Ο πόλεμος είχε αρχίσει, Κροατία και Σλοβενία είχαν αποσχισθεί ήδη, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ετοιμαζόταν να κάνει το ίδιο και τώρα οι Σέρβοι έχαναν και τους αδερφούς και συγκάτοικους του Νότου.Θα το ανεχόταν αυτό ο σερβικός παράγοντας και πώς θα τους επέτρεπε ο πανίσχυρος τότε Μιλόσεβιτς να φύγουν;Οι φόβοι του Γκλιγκόροφ, προέδρου ήδη της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) εντάθηκαν, όταν στις 27 Δεκεμβρίου του τηλεφώνησε ο Μιλόσεβιτς και του ζήτησε να συναντηθούν στην Αχρίδα για να συζητήσουν «για τις σχέσεις και το μέλλον της περιοχής».Πήρε μαζί του και τον Βασίλι Τοπουρκόφσκι, εκπρόσωπο των Σκοπίων στο συλλογικό προεδρείο της ημιθανούς ομοσπονδίας.«Η συνάντηση έγινε στις 6 Ιανουαρίου του 1992 και ο Μιλόσεβιτς ήρθε συνοδευόμενος από το μέλος του συλλογικού προεδρείου, Μπόρισλαβ Γιόβιτς, και τον υπουργό Εξωτερικών, Βλάντο Γιοβάνοβιτς» αφηγείται ο Τοπουρκόφσκι.«Το κλίμα ήταν βαρύ και οι Σέρβοι μάς το δήλωσαν ανοιχτά ότι ήταν απογοητευμένοι, δεν πίστευαν ότι εμείς θα αποκοβόμασταν και θα κάναμε δικό μας κράτος. Μίλησε πρώτος ο Γιόβιτς, ο οποίος μάς προειδοποίησε ότι αν δεν ενταχθούμε σε μια συνομοσπονδία των «4» (Σερβία, Μαυροβούνιο, Βοσνία, «Μακεδονία») θα ξεσπάσει στη Βοσνία φοβερός πόλεμος.Εμείς όμως είχαμε διενεργήσει το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία και αυτό τους το υπενθύμισα, ενώ ο Γκλιγκόροφ τους είπε πως οι Σέρβοι πρέπει να κατανοήσουν το δικαίωμα του λαού μας να αποκτήσει το δικό του κράτος.«Και πώς θα τα βρείτε με τους Έλληνες και τους Βουλγάρους» πετάχτηκε σε κάποια στιγμή ο Μιλόσεβιτς, και ο Γκλιγκόροφ του απάντησε ότι δεν είναι στις προθέσεις μας η αλλαγή συνόρων, ούτε η «Μεγάλη Μακεδονία» κ.ά. Η συζήτηση ήταν τεταμένη και μπρος στην επιμονή μας ο Μιλόσεβιτς μας είπε: Ωραία, λοιπόν, αδέρφια, σας εύχομαι κάθε επιτυχία στον δρόμο για την ανεξαρτησία και σας βεβαιώνω ότι η Σερβία δεν θα λάβει κανένα μέτρο κατά της χώρας σας. Μην ξεχνάτε όμως ότι θα είμαστε πάντα στρατηγικοί εταίροι σε δύο πράγματα: στην οικονομία και -στο πιο σημαντικό- στο αλβανικό ζήτημα.Η συνάντηση ήταν πολύ σύντομη, 45 λεπτά και δεν έμειναν ούτε για φαγητό. Έφυγαν αμέσως θυμωμένοι, ενώ είχε προγραμματιστεί να μείνουν δυο μέρες».Σε ερώτηση για το πώς εξηγεί τη χαλαρή αντίδραση του Μιλόσεβιτς, ο Τοπουρκόφσκι υποστήριξε: «Oι πόλεμοι στην Κροατία και στη Βοσνία έγιναν γιατί υπήρχε μεγάλη παρουσία σερβικού πληθυσμο