Μεγάλη νίκη του αντιμνημονιακού κινήματος

οι  προοπτικές παραμένουν… αμφιλεγόμενες

του Γιώργου Καραμπελιά

 Οι εκλογές της 6ης Μαΐου σηματοδοτούν το οριστικό και καταγεγραμμένο τέλος της μεταπολίτευσης. Ο κατεξοχήν εκφραστής τους, το ΠΑΣΟΚ, συνετρίβη εκλογικά, φτάνοντας στα ποσοστά της πρώτης του εμφάνισης του 1974. Είναι φαίνεται στη μοίρα των πραγμάτων, η αρχή και το τέλος μιας εποχής να σημαδεύονται  και από τα αντίστοιχα

Ο άλλος πόλος του πολιτικού φάσματος, η ΝΔ, οδηγήθηκε στον κατακερματισμό και την αποσάθρωση: από την ιστορική της μήτρα βγήκαν τρία κόμματα στην Βουλή, με αποδυναμωμένο τον κεντρικό πόλο, τη ΝΔ, και τρία κόμματα (ΛΑΟΣ, Ντόρα, Μάνος) εκτός Βουλής. Σύνολο έξι. Τα δύο κόμματα, που σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο κινούνταν ανάμεσα στο 75% και 90% του εκλογικού σώματος, συρρικνώθηκαν στο 32,5%. Αυτή η δραματική συρρίκνωση αποτελεί συνέπεια της βίαιης φτωχοποίησης των μεσαίων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, εκείνων  που άλλοτε επέτρεπαν στα δύο κόμματα του «κέντρου» να ηγεμονεύουν πολιτικά και εκλογικά. Έτσι, ένα 20 έως 25%  από την άλλοτε ενιαία δεξιά παράταξη έφυγε από τη ΝΔ, –και μάλιστα το αντιμνημονιακό κομμάτι της λαϊκής δεξιάς στράφηκε στους Ανεξάρτητους Έλληνες, ακόμα και στη Χρυσή Αυγή.

Από την αντίπερα όχθη τα πράγματα φάνηκαν να κυλούν πολύ πιο ορμητικά, αλλά ταυτόχρονα και «φυσιολογικά». Οι αγανακτισμένοι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ ενίσχυσαν τον τρίτο πόλο της ελληνικής πολιτικής ζωής, εκείνον της αριστεράς, και κατεξοχήν το κομμάτι που βρισκόταν ως κοινωνικά χαρακτηριστικά πιο κοντά στο ΠΑΣΟΚ (τη ΔΗΜΑΡ και τον ΣΥΡΙΖΑ), ενώ αντίθετα έμεινε σταθερό το ποσοστό του ΚΚΕ. Έτσι ο μικρότερος πόλος της μεταπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, εμφανίζεται ως αυτός που διεκδικεί να εκπροσωπήσει προοπτικά τον νέο διπολισμό που τείνει να αναδειχτεί σε μια ελληνική κοινωνία ριζικά διαφορετική από εκείνη του 2009. Μια κοινωνία όπου η προλεταριοποίηση των μεσαίων στρωμάτων –και το «είμαστε όλοι προλετάριοι»– θα έρθει να αντικαταστήσει μια κοινωνική πραγματικότητα όπου όλοι, ακόμα και οι προλετάριοι, διατείνονταν ότι ήταν «μεσαίοι».

Ωστόσο, βρισκόμαστε μόνο στην αρχή μιας διαδικασίας και αυτό αντανακλάται τόσο στα ποσοστά των αντιμνημονιακών σχημάτων (17 % στο ΣΥΡΙΖΑ, 11 % στον Καμένο, 8,5% στο ΚΚΕ, 6 % στη ΔΗΜΑΡ και…. 7 % στους κανιβάλους της Χρυσής Αυγής), όσο και στα ιδεολογικά τους χαρακτηριστικά.

Όπως έχουμε επαναλάβει πολλές φορές, η δημιουργία ενός πλειοψηφικού ρεύματος στην ελληνική κοινωνία, και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης, προϋποθέτει μια διπλή αναφορά: Κοινωνική και πατριωτική ταυτόχρονα. Αυτό έκανε ο Βενιζέλος το 1910 (εκτός από ηγέτης της κρητικής επανάστασης, ήταν αυτός που εισήγαγε την κοινωνική νομοθεσία και το σύγχρονο δίκαιο), ο Βελουχιώτης και το ΕΑΜ με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1942-45, ο Γεώργιος Παπανδρέου με τον Ανένδοτο και κατεξοχήν ο Ανδρέας Παπανδρέου στην πρόσφατη ιστορία, με την κοινωνική απεύθυνση στους μικρομεσαίους και την έντονη πατριωτική του αναφορά ενάντια στην αμερικανοκρατία και την τουρκική επιβουλή. Αντί