“Λένε πως εάν δεν συμβεί αυτό, η μακριά νύχτ α θα είναι οριστική και δεν θα υπάρχει γη γ ια να την πάρουμε πίσω, γη για να την φυλάμ ε και γη για να την αγαπάμε”.

Από την μεξικάνικη εφημερίδα «LaJornada»-Λα Χορνάδα-23 Μαρτίου 2006Δημόσια Πράξη στο Τούξπαν, Χαλίσκο(Δυτικό Μεξικό)Σ.τ.μ. 1. Υπάρχει ένα τραγούδι από την μεξικάνικη επανάσταση του 1910 (corrido) που λέει: «Αχ, Χαλίσκο μην λυγίσεις…»Σ.τ.μ. 2. Αυτό το κείμενο δεν υπογράφεται από τον Marcos διότι αναφέρεται στο Ιερό Βιβλίο των Μάγια, το Popol Buh (Πόπολ Βου), για το πώς πλάστηκαν οι άνθρωποι.Οι άνθρωποι,σύμφωνα με τις δοξασίες των ιθαγενών, πλάστηκαν από τους θεούς, από καλαμπόκι…και περίμεναν την επιστροφή του θεού τους Ήλιου. Γι΄ αυτό λέγεται πως οι απόγονοί τους που είχαν φθάσει στο σημείο ναδίρ τον Πολιτισμό τους, ξεγελάστηκαν με την άφιξη του Κορτές στη γη τους.22 Μαρτίου 2006Καλησπέρα σας σύντροφοι και συντρόφισσες. Καλησπέρα Τούξπαν, Χαλίσκο.Μία ξεχωριστή καλησπέρα στους ιθαγενείς συντρόφους και συντρόφισσες.​Διηγούνται οι πρόγονοί μας, τα άτομα που μας διοικούν, οι μεγαλύτεροί μας, οι πιο παλιοί, οι ηλικιωμένοι∙ ότι οι πρώτοι θεοί, αυτοί που γέννησαν τον κόσμο, τον είχαν κάνει πλήρη∙ μ΄ αυτό θέλησαν να πουν πως τον είχαν ζυγιασμένο, δεν υπήρχε κάποιος από πάνω ή κάποιος από κάτω, η γη δεν είχε ιδιοκτησία, δεν είχε κάποιον να την διατάζει ούτε χαρτί που να την διαιρεί, ούτε λεφτά για να την διαφθείρει.​Και διηγούνται οι πρόγονοί μας, ότι αυτοί οι πρώτοι θεοί έφτιαξαν επίσης τους πρώτους άνδρες και γυναίκες, τους άνδρες και γυναίκες από καλαμπόκι και ότι από τότε το καλαμπόκι ήταν ιερό γι΄ αυτούς τους άνδρες και τις γυναίκες, τους πρώτους που κατοίκησαν αυτά τα χώματα. Διηγούνται όμως ότι αυτοί οι πρώτοι θεοί κουράστηκαν, έκαναν στην άκρη να ξεκουραστούν γιατί είχαν δουλέψει πολύ για να φτιάξουν τον κόσμο και κυρίως για να τον φτιάξουν πλήρη. Κι άλλαξε ο καιρός και ήρθαν ξανά άλλοι θεοί κι άλλοι, κι άλλοι, καθώς ο κόσμος προχωρούσε περπατώντας, όπως κανείς πρέπει να περπατεί, από κάτω.​Και διηγούνται επίσης, πως έφθασε μία μέρα, όπου κάποιοι από αυτούς τους θεούς, όχι οι πρώτοι που γέννησαν τον κόσμο, αλλά ναι, ένας από τους πρώτους – πρώτους, μπήκαν σε μεγάλη φασαρία και αναταραχή γιατί κάτι είχαν βρει και κάλεσαν σε μία συγκέντρωση, σε μία συνέλευση τους άντρες και τις γυναίκες από καλαμπόκι. Μόλις συγκεντρώθηκαν τους είπαν: «Υπάρχει ένα πρόβλημα, συναντήσαμε ένα πρόβλημα», αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι πρώτοι θεοί, οι πρώτοι πρώτοι, αυτοί που γέννησαν τον κόσμο, αυτοί λησμόνησαν να σας πουν ένα πράγμα∙ λησμόνησαν να σας πούνε ότι θα ΄ρχότανε μία στιγμή, σ΄ αυτό τον κόσμο, όπου θα ΄φθανε η πλάνη να κατοικήσει αυτά τα χώματα. Άρχισαν να εξηγούν εκείνοι οι θεοί, όχι πια οι πρώτοι, αλλά εξ ίσου σημαντικοί, στους άνδρες και στις γυναίκες από καλαμπόκι, ότι θα ΄φθανε μία μέρα το χρήμα και ότι μ΄ αυτό, η εξουσία θα έσπερνε την πλάνη σ΄ όλη τη γη. «Εκείνη τη μέρα – είπαν αυτοί οι θεοί – η νύχτα θα κρατήσει πολλά χρόνια, πολλούς αιώνες, όταν έρθουν η πλάνη και το χρήμα και κατοικήσουν τη γη, τίποτα δεν θα είναι αυτό που φαίνεται, θα υπάρχει πλάνη και θα μοιάζει με αλήθεια, θα υπάρξουν κάποιοι που θα ονομάζονται ιθαγενείς αυτών των περιοχών και θ