Βενιζέλος: Το email Παπανδρέου για το δημοψήφισμα με έστειλε στην κλινική

Τις δραματικές στιγμές του Νοεμβρίου του 2011 όταν η Ελλάδα βρέθηκε λίγο πριν την έξοδο από την Ευρωζώνη περιγράφει ο Ευάγγελος Βενιζέλος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian σε δημοσίευμα με τίτλο «Πώς η Ελλάδα τραβήχτηκε από τα πρόθυρα της βύθισης της Ευρώπης στο χάος».

«Ήταν

ένα γεύμα όπου μόνο τέσσερις από τους 14 συμμετέχοντες μίλησαν και κανείς δεν έφαγε. Καθισμένοι μπροστά σε κρυστάλλινα ποτήρια και τις ακριβές πορσελάνες, η γερμανίδα Καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ και ο γάλλος ομόλογός της Νικολά Σαρκοζί, στραβοκοίταζαν τους δύο άνδρες απέναντί τους, στην άλλη πλευρά του τραπεζιού», ξεκινά το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας.

«Για τους δύο ηγέτες, παγιδευμένους στην κλιμακούμενη κρίση χρέους στην Ευρώπη, ήταν ένα δείπνο έκτακτης ανάγκης – που πραγματοποιούνταν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στις Κάννες τον Νοέμβριο του 2011 – ήταν μία καθοριστική στιγμή που θα μπορούσε να διαλυθεί η ευρωζώνη, το πλέον φιλόδοξο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian. Η Ελλάδα δεν είχε βρεθεί ποτέ πιο κοντά στην έξοδο από το ευρώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε βρεθεί ποτέ πιο κοντά στην καταστροφή. Οι συνέπειες της πρότασης ήταν ραγδαίες: «Η Μέρκελ πρότεινε στον κ. Βενιζέλο να μείνει για να εξετάσει μαζί με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνγκερ, τότε επικεφαλής του Eurogroup, όλα τα πιθανά σενάρια εξόδου «διότι το αποτέλεσμα (του δημοψηφίσματος) θα μπορούσε κάλλιστα να είναι «όχι»». Τόσο όμως ο Γιούνγκερ, όσο και ο Έλληνας αντιπρόεδρος αρνήθηκαν.

Στο δημοσίευμα αναφέρεται και στην προσωπική εξιστόρηση του πρώην ισπανού πρωθυπουργού Χοσέ Λουίς Ροντρίγκες Θαπατέρο, όπου σε βιβλίο του αναφέρει πως ο Σαρκοζί ήταν τόσο εξοργισμένος που πήδηξε στο τραπέζι φωνάζοντας στον ελληνα πρωθυπουργό «είσαι ένας γαμ… ψυχοπαθής!»

Ο εκνευρισμένος Σαρκοζί και η ξεκάθαρη Μέρκελ «Όλα τα χρόνια την ευρωπαϊκής μου πορείας δεν είδα ποτέ μία τέτοια αντιδιπλωματική συμπεριφορά», θυμάται ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος ως νέος υπουργός Οικονομικών τότε της χώρας, μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, συγκέντρωσαν τα πυρά της Μέρκελ. «Το κλίμα ήταν εξαιρετικά βαρύ, απολύτως τραγικό», παραδέχεται ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στην αποκλειστική του συνέντευξη στον Guardian. «Και πολύ, πολύ επιθετικό», συμπληρώνει.

Το δημοσίευμα σχολιάζει πως καθώς η Ευρώπη πλησιάζει στις κάλπες -εν μέσω ανησυχιών ότι η πολιτική αστάθεια μπορεί να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην κρίση της ευρωζώνης- οι αποκαλύψεις για το πόσο κοντά βρέθηκε η Ελλάδα στην αναγκαστική έξοδό της από το ενιαίο νόμισμα, μόλις τώρα αρχίζουν να αναδύονται, «ρίχνοντας νερό στον μύλο της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα που είναι αποφασισμένη να αποδείξει ότι η χώρα δεν έχει τον έλεγχο των πολιτικών της».

Σχολιάζοντας ότι η «πρόταση – βόμβα» του Παπανδρέου να ζητήσει δημοψήφισμα, προκάλεσαν σοκ σε όλη την Ευρώπη. «Πολλοί φοβήθηκαν ότι κάτι τέτοιο θα βύθιζε την ήπειρο σε πλήρες χάος, σε μια στιγμή που η χρεωμένη Ιταλία ακολουθούσε το δρόμο της Ελλάδας».

«Ο Σαρκοζί ήταν εξαιρετικά εκνευρισμένος», θυμάται ο Βενιζέλος και συμπληρώνει: «Κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει, καθώς μιλούσε εκείνος ασταμάτητα. Η Μέρκελ ήταν πιο ήρεμη, αλλά το μήνυμά της ήταν ξεκάθαρο: είτε ακυρώνετε το δημοψήφισμα ή διεξάγετε ένα, αμέσως, που θα ρωτά: ‘ναι ή όχι στο ευρώ’. Και μετά από αυτό θα δούμε αν θα προχωρήσουμε με την (επόμενη) δόση (της βοήθειας), το πρόγραμμα (διάσωσης), το κούρεμα».

«Φανταστείτε την αντίδραση των αγορών. Σε τρεις ημέρες θα είχαμε καταρρεύσει. Δεν θα είχαμε φτάσει ποτέ στο δημοψήφισμα επειδή θα είχε σημειωθεί μαζική ανάληψη καταθέσεων από τις τράπεζες». Όπως αναφέρει, το δημοψήφισμα υποτίθεται ότι θα ήταν για το πρόγραμμα λιτότητας, για το αν ήταν καλό ή κακό και όχι για την παρουσία της χώρας στο ευρώ».

Ένα email, μία πτήση και η αρχή του τέλους του δημοψηφίσματος Η Έλενα Σμιθ, η δημοσιογράφος που πήρε τη συνέντευξη για λογαριασμό της Guardian σχολιάζει ότι ακόμα και τώρα, όταν περιγράφει τα γεγονότα των Καννών, ο Ευάγγελος Βενιζέλος χλομιάζει. «Ο Παπανδρέου δεν του είχε πει τίποτα για το σχέδιό του για δημοψήφισμα προτού το ανακοινώσει»

Σχολιάζοντας για ποιο λόγο ο τότε πρωθυπουργός δεν είχε ενημερώσει τον αντιπρόεδρο για την πρόθεσή του να ζητήσει δημοψήφισμα, απαντά πως ήξερε ότι θα διαφωνούσε.

«Στην αρχή ο Βενιζέλος υποστήριξε την ιδέα, επειδή, όπως λέει ο ίδιος, δεν ήθελε να διαιρέσει περισσότερο τη χώρα ή το κυβερνών κόμμα. Αλλά όταν κατάλαβε ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν είχε ενημερώσει κανέναν από τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, ο υπουργός Οικονομικών αρρώστησε και μπήκε στο νοσοκομείο από το άγχος.

«Ήταν άλλο πράγμα το γεγονός ότι δεν με είχε ενημερώσει και εντελώς άλλο ότι δεν το είχε πει στη Μέρκελ, τον Σαρκοζί και τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες. Όταν πήρα ένα email στη 1:30 τη νύχτα με το οποίο με ρωτούσε «Τι θα συμβεί αν χάσουμε;», του είπα: «Είσαι καλά, ανακοινώνεις αυτά τα πράγματα και ρωτάς τώρα; Δεν σκέφτηκες γι’ αυτό πριν; Ένοιωσα τόσο άρρωστος όταν διάβασα το mail του πήγα στην κλινική στις 4 το πρωί».

Στις 6:30 χτύπησε το τηλέφωνο του Ευ. Βενιζέλου. Πρώτα του τηλεφώνησε ο Σόιμπλε, ακολούθησε ο Όλι Ρεν και μετά ο Γιούνγκερ. Όλοι ήθελαν να μάθουν τι συμβαίνειι. «Δεν υπήρχε άλλη λύση, έπρεπε να πάω στις Κάννες μαζί με τον Παπανδρέου», αναφέρει ο Ευ. Βενιζέλος.

«Εκεί, πραγματοποίησε μία «λαμπρή» εμφάνιση υπερασπιζόμενος τον πρωθυπουργό. Αλλά όταν είδε ότι διακυβευόταν το μέλλον της χώρας άλλαξε τακτική. «Η πτήση της επιστροφής (στην Αθήνα) ήταν η πιο δραματική που έχω κάνει ποτέ», λέει. Ο Γιώργος Παπανδρέου είχε εμμείνει στη θέση του και βγαίνοντας από τη συνάντηση είχε πει ότι το δημοψήφισμα θα πραγματοποιούταν. Στο μεταξύ χωρίς ο έλληνας ηγέτης να το γνωρίζει, οι Μέρκελ και Σαρκοζί είχαν δηλώσει σε κοινή συνέντευξη Τύπου ότι η Ελλάδα είχε μία επιλογή: δημοψήφισμα για παραμονή ή έξοδο από την ευρωζώνη.

«Ως υπουργός Οικονομικών έπρεπε να πω κάτι. Αν την επομένη οι Ελληνες ξυπνούσαν με το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας τους τόσο αβέβαιο θα είχαμε απόλυτο πανικό και μαζικές αναλήψεις. Θα είχαμε προκαλέσει μεγάλη ζημιά στην ευρωζώνη, πέρα από την αυτοκαταστροφή μας», συνεχίζει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Καθώς ο Γ. Παπανδρέου κοιμόταν στο κάθισμά του, ο Βενιζέλος ετοίμαζε μία δήλωση που θα ήταν τελικά «η αρχή του τέλους του δημοψηφίσματος».

Μέσα σε λίγα λεπτά από την προσγείωση η οκτώ παραγράφων ανακοίνωσή του δόθηκε στη δημοσιότητα. «Η θέση της Ελλάδα εντός του ευρώ είναι μια ιστορική κατάκτηση που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αυτό το κεκτημένο του ελληνικού λαού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από ένα δημοψήφισμα».

Όπως καταλήγει η Σμιθ, ήταν 4.45 το πρωί, περίπου τρεις ώρες πριν το άνοιγμα των τραπεζών και εννέα ώρες μετά την έναρξη του γεύματος στις Κάννες. «Η πιο σκοτεινή ώρα της ευρωζώνης είχε περάσει».
Πηγή ethnos.gr