Τριμερής: Η νομική πτυχή της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών

Τόσο η διακήρυξη της Λευκωσίας, όσο και δημόσιες δηλώσεις των τριών ηγετών της Κύπρου, της Ελλάδας και της Αιγύπτου, επιβεβαιώνουν τη βούληση των χωρών για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών οι οποίες δεν έχουν οριστεί μέχρι σήμερα. Το θέμα αφορά κυρίως την Ελλάδα και την ανάγκη της χώρας να προχωρήσει το συντομότερο

δυνατό σε έρευνες και αξιοποίηση του φυσικού της πλούτου, εάν τελικά ανακαλυφθεί.

Τα όσα η διακήρυξη της Λευκωσίας αναφέρει επί του θέματος, είναι εν ολίγοις η επανάληψη των όσων αναφέρονταν και στη διακήρυξη του Καϊρου.

Συγκεκριμένα αναφέρεται:

«Αναγνωρίζουμε ότι η ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την περιφερειακή συνεργασία. Τονίζουμε ότι αυτή η συνεργασία θα εξυπηρετείται καλύτερα μέσω της προσκόλλησης από τις χώρες της περιοχής στις πάγιες αρχές του διεθνούς δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζουμε τον καθολικό χαρακτήρα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και έχουμε αποφασίσει όπως προχωρήσουμε ταχέως τις διαπραγματεύσεις μας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας, όπου δεν έχουμε καθοριστεί μέχρι στιγμής».

Ικανοποίηση για τη στάση της Αιγύπτου

Από πλευράς Ελλάδας και Κύπρου υπάρχει ικανοποίηση ως προς το πώς η Αίγυπτος αντιμετωπίζει το όλο ζήτημα, το οποίο τουλάχιστον θεωρητικά, αποτελεί προτεραιότητα για την ελληνική κυβέρνηση. Στα ίδια μήκη κύματος κυμάνθηκαν και οι δημόσιες δηλώσεις των τριών ηγετών, με τον Αλέξη Τσίπρα να τονίζει ότι είναι σημαντικό ότι η τριμερής συνεργασία βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, και ότι υπάρχει συμφωνία για περαιτέρω πρόοδο στις διαβουλεύσεις για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών όπου αυτό κριθεί απαραίτητο και όπου δεν απαιτεί τη συνεργασία τρίτων χωρών.

Η νομική διάσταση του ζητήματος

Όπως έγκυροι νομικοί κύκλοι εξήγησαν στο SigmaLive, το διεθνές δίκαιο καθορίζει σε γενικές γραμμές το πλαίσιο που πρέπει να ακολουθείται προκειμένου τα κράτη να ανακηρύξουν την ΑΟΖ τους.

Ωστόσο όπως σημειώνουν, προκειμένου η οριοθέτηση να λάβει σάρκα και οστά, πρακτική εφαρμογή δηλαδή, θα πρέπει να ακολουθηθεί από συνομολόγηση συμφωνίας οριοθέτησης με το γειτονικό κράτος. Εάν τρίτο κράτος, έχει ενστάσεις επί αυτών των συμφωνιών, όπως για παράδειγμα η στάση που αναμένεται να τηρήσει η Τουρκία σε αυτή την περίπτωση, τότε μπορεί να υποβάλει ένσταση σε διεθνές δικαστήριο και να διατρανώσει ότι η σύμβαση αυτή δεν τη δεσμεύει. Νοουμένου όμως ότι η οριοθέτηση αυτή, θα γίνει επί τη βάση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας, τότε η ένσταση αυτή θα πέσει στο κενό. Σε αυτή την περίπτωση, η μοναδική επιλογή για το τρίτο κράτος, δηλαδή την Τουρκία, θα είναι να αμφισβητήσει στην πράξη τη συμφωνία, με τη δύναμη των όπλων.

Εν κατακλείδι, η διακήρυξη της Λευκωσίας, αποτελεί τη βάση ούτως ώστε η Ελλάδα να προχωρήσει στις απαραίτητες συμφωνίες με την Αίγυπτο και την Κύπρο, για οριοθέτηση των θαλάσσιων της ζωνών. Η θετική κατάληξη αυτών των διαβουλεύσεων, δεν θα μπορεί να αμφισβητηθεί με νομικούς όρους και πλέον εναπόκειται στη βούληση των κυβερνήσεων να προχωρήσουν και να μετουσιώσουν την πρόθεση τους σε πράξεις.

zannettos@sigmalive

Follow @zannettosn