Τρεις παράγοντες που συνέβαλαν στην απελευθέρωση των στρατιωτικών

Τρεις παράγοντες οι οποίοι συνέβαλαν καθοριστικά στην απελευθέρωση των δυο Ελλήνων στρατιωτικών από τις τουρκικές φυλακές της Αδριανούπολης εντοπίζει ο Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στην Ελλάδα και επικεφαλής του Τομέα Ρωσίας-Ευρασίας &Νοτιοανατολικής Ευρώπης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.

Μιλώντας στην εκπομπή «Όλα στο φως» του Ράδιο Πρώτο, ο κος Φίλης ανέφερε ότι οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους αφέθηκαν ελεύθεροι

οι Έλληνες στρατιωτικοί είναι πολύ συγκεκριμένοι, αν και είναι αναγκαία μια στάση αναμονής μερικών ημερών ή και εβδομάδων προκειμένου να διαπιστωθεί αν η απελευθέρωση αποτελεί προϊόν μιας συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία πιθανώς να έγινε κατά τη συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ πριν από μερικές εβδομάδες.

«Θα δούμε αν υπάρχει κάτι από ελληνικής πλευράς, για παράδειγμα σε σχέση με τη διαχείριση του μεγάλου αριθμού «γκουλενιστών», κατά το καθεστώς Ερντογάν, οι οποίοι εισρέουν στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες», είπε.

Μέχρι τότε, πρόσθεσε, μπορούν να σημειωθούν τα εξής:

Πρώτον, η κράτηση των στρατιωτικών είχε αρχίσει να εξαντλεί τη χρησιμότητά της για την Τουρκία και είχε αρχίσει να «γυρίζει μπούμερανγκ», καθώς ήταν πολύ δύσκολο η χώρα να εξηγήσει στα διεθνή fora για ποιο λόγο κρατούσε φυλακισμένους δύο Έλληνες στρατιωτικούς, στελέχη ενός άλλου μέλους της νατοϊκής συμμαχίας, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα μπορούσαν να κατηγορηθούν μέχρι και για κατασκοπεία.

Δεύτερον, η απελευθέρωση μπορεί να σχετιστεί με την οικονομία της χώρας και με το γεγονός ότι ο Ερντογάν πιέζεται πάρα πολύ αισθανόμενος τον αντίκτυπο των επιλογών που έκανε το προηγούμενο διάστημα και κυρίως του γεγονότος ότι αγνόησε όλους όσοι εδώ και χρόνια υποστήριζαν πως η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε μια προβληματική τροχιά.

«Ο Ερντογάν δεν έχει μάθει να αντιμετωπίζει μια οικονομία η οποία είναι σε φθίνουσα πορεία. Αντιθέτως, βάσισε την πολιτική του κυριαρχία στο “οικονομικό θαύμα” των προηγούμενων ετών. Σήμερα ο Τούρκος πολίτης, χωρίς να σημαίνει ότι δημιουργούνται συνθήκες κοινωνικής αμφισβήτησης ακόμη, αγοράζει πολύ ακριβά, βάζει το χέρι στην τσέπη και βλέπει ότι η λίρα έχει λιγότερη αγοραστική δύναμη σε σχέση με το δολάριο ή το ευρώ», τόνισε.

Τρίτον, η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ έχει κακοφορμίσει και βρίσκεται σε ιδιαιτέρως προβληματική κατεύθυνση για την Τουρκία, καθώς έρχεται να κουμπώσει σε μια οικονομική πραγματικότητα πολύ δύσκολη, με αποτέλεσμα ο Ερντογάν να πιέζεται ακόμα περισσότερο και να μην μπορεί να βρει διέξοδο.

«Οι απειλές ότι θα στραφεί προς τη Ρωσία, την Κίνα ή την Ινδία για να αντιμετωπίσει τις αμερικανικές πιέσεις, μπορούν να φέρουν κάποιες τονωτικές ενέσεις όπως αυτή από το Κατάρ ύψους $15 δισ., αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να τον βοηθήσει να διευθετήσει την προβληματική κατάσταση που έχει να κάνει με την οικονομία της χώρας του», ανέφερε.

Κληθείς να σχολιάσει το αφήγημα της ελληνικής κυβέρνησης σύμφωνα με το οποίο η απελευθέρωση των στρατιωτικών ήταν προϊόν διπλωματίας, ο κος Φίλης ανέφερε ότι θα πρέπει να περιμένουμε.

«Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε από τις εξελίξεις, κάτι που δείχνει ότι η ίδια ίσως να υπερβάλει λίγο ως προς τη δική της συνεισφορά. Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί γιατί πανηγυρίζουμε για το ότι λειτούργησε η διπλωματία με καθυστέρηση πεντέμισι μηνών για μια υπόθεση η οποία θα μπορούσε να έχει διευθετηθεί εξ αρχής. Βέβαια, δεν μπορώ να αποκλείσω εκ των προτέρων να έχει υπάρξει κάποιου είδους συμβιβασμός ή συμφωνία ανάμεσα στις δυο πλευρές», είπε.

Τι γίνεται με τις ελληνορωσικές σχέσεις;

Όσον αφορά στην κρίση στην οποία έχουν περιέλθει οι σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας, ο κος Φίλης επισήμανε ότι στο διπλωματικό παιχνίδι δεν θα πρέπει να εμπλέκονται προσωπικά ζητήματα.

«Δεν θα πρέπει να αφήνουμε προσωπικές έριδες και συναισθηματισμούς να καθορίζουν ή να διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική. Φοβάμαι ότι στο κομμάτι των ελληνορωσικών σχέσεων από ένα σημείο και μετά, συνέβη και αυτό. Αυτό που εννοώ είναι ότι και τα δύο μέρη προσωποποίησαν το πρόβλημα σε πολύ συγκεκριμένα άτομα, ένθεν κακείθεν», είπε.

Τόνισε επίσης ότι οι ελληνορωσικές σχέσεις είχαν πράγματι παγώσει το τελευταίο χρονικό διάστημα, με την Ρωσία να έχει έρθει «πολύ κοντά» με την Τουρκία, ειδικά στο στρατιωτικό πεδίο το οποίο μέχρι πρόσφατα θεωρούταν ότι η Ρωσία δεν θα έπρεπε να ακουμπήσει, πόσο μάλλον όταν αφορά σε αντιαεροπορικά συστήματα, στην ενέργεια και στα πυρηνικά.

«Από την άλλη, οι Ρώσοι θεωρούν ότι η Ελλάδα λειτουργεί ως ενεργούμενο της Ουάσιγκτον και πως ό,τι συνέβη, συνέβη επειδή η Ελλάδα ήθελε να δώσει διαπιστευτήρια στις ΗΠΑ και σε συγκεκριμένους γραφειοκρατικούς κύκλους και όχι γιατί υπήρχε πραγματική ουσία στις κατηγορίες που εκτοξεύτηκαν σε βάρος των Ρώσων με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών», ανέφερε προσθέτοντας ότι υπάρχει ένα γενικότερο στρατηγικό ζήτημα, πέραν του προσωπικού.

Ερωτηθείς αν υπάρχει περιθώριο βελτίωσης των ελληνορωσικών σχέσεων σε αυτή τη χρονική στιγμή, ο κος Φίλης απάντησε ότι, στην καλύτερη περίπτωση, αυτό που μπορεί κανείς να περιμένει είναι μια «ουδετεροποίηση», ήτοι μια επιστροφή στο «status quo ante», δηλαδή στο στάδιο πριν ξεσπάσει αυτή η κρίση.

«Δεν υπάρχει άμεσα το περιθώριο για να πάμε σε κάτι πιο θετικό. Ούτως ή άλλως όμως, οι ελληνορωσικές σχέσεις είχαν πάρα πολλές διακυμάνσεις και στην πραγματικότητα ποτέ δεν έχουν υπάρξει στρατηγικές. Αυτό που θα ήταν καλό να κάνουμε επιτέλους, είναι να θέσουμε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο στη σχέση μας με τη Ρωσία και να δούμε πού είναι κοινά τα συμφέροντά μας, τι κοινές δράσεις μπορούμε να αναλάβουμε και να αφήσουμε κατά μέρος τις μεγαλοστομίες και τις προσδοκίες», κατέληξε.