Τουρισμός ατμομηχανή ανάπτυξης και στη μετά μνημόνιο εποχή

Η φθίνουσα πορεία που ακολούθησε ο κυπριακός τουρισμός τη δεκαετία που προηγήθηκε της κορύφωσης της οικονομικής κρίσης στον τόπο μας, δεν εμπόδισε την Τρόικα να αναγνωρίσει την καθοριστικής σημασίας συμβολή του τομέα στην τιτάνια προσπάθεια που η οικονομία του τόπου καλείτο να καταβάλει για να εξέλθει από την ύφεση. Συγκεκριμένα, είχε επισημάνει την προτεραιότητα που όφειλε το κράτος να δώσει στη στήριξη της τουριστικής και ξενοδοχειακής βιομηχανίας, με την παράλληλη υιοθέτηση της πολιτικής «ανοικτών αιθέρων»,

ώστε ο τομέας να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά του και να αποκτήσει την αναγκαία πρόσθετη αξία, με την προσέλκυση επενδύσεων για περαιτέρω εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος.

Η άμεση ανταπόκριση της Κυβέρνησης με την εξαγγελία πολιτικών και κινήτρων, έδωσε την αναγκαία ώθηση στη βιομηχανία και είχε ως αποτέλεσμα, την τριετία της ύφεσης να πραγματοποιηθούν επενδύσεις αξίας πέραν των €450 εκατ. για την αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό της ξενοδοχειακής μας βιομηχανίας. Την ίδια περίοδο, ο τουριστικός τομέας συνέβαλε ουσιαστικά στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας, με τα θετικά πρόσημα των τουριστικών αφίξεων να καταγράφονται από το 2014, να μεγεθύνονται το 2015 και φέτος να αναμένεται να ξεπεράσουμε για πρώτη φορά τα 3 εκατομμύρια επισκέπτες.

Έσοδα σε όλη την οικονομία

Παράλληλα, σημαντικές υπήρξαν και οι επιδόσεις στα τουριστικά έσοδα, τα οποία φέτος υπολογίζεται να αγγίξουν τα €2.4 δις, σημειώνοντας αύξηση 14% σε σχέση με το 2015. Σημαντική παράμετρο που αναδεικνύει το πολλαπλασιαστικό όφελος και συμβολή του τουριστικού τομέα για την κυπριακή οικονομία στο σύνολο της, αποτελεί το γεγονός ότι 50% περίπου των εσόδων από τον τουρισμό κατανέμονται σε όλο το φάσμα της οικονομίας, σε τομείς πέραν του χώρου διαμονής, (γεωργία, μεταποίηση, εμπόριο, υπηρεσίες). Ένα άλλο σημαντικό μέρος των εσόδων της ξενοδοχειακής βιομηχανίας επιστρέφει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στα κρατικά ταμεία (φορολογίες, εισφορές, τέλη κ.α.), αλλά και στο τραπεζικό σύστημα για αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων.

Η τεράστια συμβολή της τουριστικής βιομηχανίας επιβεβαιώνεται επίσης, από τις θέσεις εργασίας που προσφέρει και από τη σημαντική αύξηση που αυτές καταγράφουν. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, ενώ το δεύτερο τρίμηνο του 2016 το σύνολο των εργαζομένων στην Κύπρο αυξήθηκε κατά 3% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015, οι θέσεις εργασίας στην τουριστική και ξενοδοχειακή βιομηχανία, αυξήθηκαν κατά 16%, δηλαδή με πενταπλάσιο ρυθμό αύξησης.

Συγκρατημένη αισιοδοξία για 2017

Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις της μεγαλύτερης τουριστικής Έκθεσης World Travel Market που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Λονδίνο και ο προγραμματισμός τόσο των αεροπορικών εταιρειών όσο και των μεγάλων ξένων διοργανωτών ταξιδίων, μας επιτρέπουν να δηλώνουμε συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι το 2017 αναμένεται να αποτελέσει συνέχεια της φετινής δυναμικής για τον κυπριακό τουρισμό, επιτυγχάνοντας περαιτέρω βελτιώσεις στους κύριους βραχυπρόθεσμους στόχους μας, της επιμήκυνσης της καλοκαιρινής περιόδου και της άμβλυνσης της εποχικότητας.

Η παράθεση των πιο πάνω στοιχείων και δεδομένων δεν επιτρέπει τον όποιο εφησυχασμό. Οι προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι αρκούντως σοβαρές, τόσο λόγω των αρνητικών επιπτώσεων του BREXIT και της συνεπακόλουθης εξασθένησης της ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του Ευρώ, η οποία περιορίζει τις διακοπές των Βρετανών προς προορισμούς της Ευρωζώνης, όσο και λόγω της δυναμικής επανεισδοχής σημαντικών μεσογειακών τουριστικών προορισμών -όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Τυνησία– οι οποίοι, συνολικά, εκτιμάται ότι είχαν απώλειες της τάξης των 22 εκατομμυρίων τουριστών, τους οποίους και επωφελήθηκαν σε μεγάλο ποσοστό άλλοι υπαλλακτικοί μεσογειακοί προορισμοί.

Τεράστιες προοπτικές

Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που αναδεικνύεται η ανάγκη ορθής διάγνωσης του περιβάλλοντος της βιομηχανίας και έγκαιρης λήψης των τυχόν διορθωτικών παρεμβάσεων, ούτως ώστε οι σχεδιασμοί και οι κινήσεις μας να ενισχύουν περαιτέρω τον ρόλο της ως ατμομηχανής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας και στη μεταμνημονιακή εποχή. Σημαντικές θετικές εξελίξεις θα αποτελέσουν η δημιουργία του υφυπουργείου Τουρισμού και η επίσπευση όλων των μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών αλλαγών που θα καταστήσουν το κράτος μας πιο αποτελεσματικό, πιο ανταγωνιστικό και πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις, τις ξένες επενδύσεις και τους πολίτες του.

Τεράστιας σημασίας παράμετρο για την περαιτέρω ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας και της οικονομίας ευρύτερα, αποτελεί ασφαλώς η προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Αν η ακρωτηριασμένη και μοιρασμένη μας πατρίδα, καταγράφει φέτος τις προαναφερθείσες ιστορικής σημασίας τουριστικές επιδόσεις, ας αναλογιστούμε τι μπορεί να πετύχει επανενωμένη.

*Ο Ζαχαρίας Ιωαννίδης είναι Γενικός Διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων.