Στο στόχαστρο ΕΕ-ΗΠΑ η Τουρκία και οι τράπεζές της για κυρώσεις κατά Ρωσίας

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ εντείνουν την πίεση στην Τουρκία για να πατάξει την αποφυγή των ρωσικών κυρώσεων εν μέσω ανησυχιών ότι ο τραπεζικός τομέας της χώρας είναι μια πιθανή κερκόπορτα για παράνομη χρηματοδότηση. 

Οι ΗΠΑ επικεντρώνονται στις τουρκικές τράπεζες που έχουν ενσωματωθεί στο Mir, το σύστημα εγχώριων πληρωμών της Ρωσίας, είπαν στους Financial Times δύο δυτικοί αξιωματούχοι που εμπλέκονται στα σχέδια, καθώς οι Βρυξέλλες προετοιμάζουν μια αντιπροσωπεία για να εκφράσει τις ανησυχίες της απευθείας στους Τούρκους αξιωματούχους.

Η πίεση στην Τουρκία έρχεται καθώς οι δυτικές πρωτεύουσες στρέφονται προς την αυστηρότερη εφαρμογή των υφιστάμενων κυρώσεων παρά την επιβολή νέων μέτρων. Αυτή η αλλαγή αναγνωρίζει ότι οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο απέτυχαν να βλάψουν την οικονομία της Ρωσίας όσο ήλπιζαν. Ωστόσο, υποστηρίζουν ότι το κλείσιμο των κενών στα τρέχοντα μέτρα θα συμπιέσει σιγά σιγά τις οικονομικές γραμμές του Κρεμλίνου.

«Θα μας δείτε να επικεντρωνόμαστε στη φοροδιαφυγή του χρηματοπιστωτικού τομέα», είπε ο πρώτος δυτικός αξιωματούχος. «Θα στείλουμε ένα μήνυμα πολύ ξεκάθαρα ότι, για παράδειγμα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τρίτων χωρών δεν πρέπει να διασυνδέονται με το δίκτυο πληρωμών Mir επειδή, ξέρετε, αυτό εγκυμονεί κάποιους κινδύνους κυρώσεων-αποφυγής».

«Πρέπει να κλείσουμε τα παραθυράκια», σύμφωνα με τον δεύτερο αξιωματούχο, που συμμετείχε στις συνομιλίες αυτού του μήνα μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ για την επιβολή των κυρώσεων, αναφέροντας την Τουρκία ως τον κύριο στόχο.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η χώρα του οποίου είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952, έχει ακολουθήσει αυτό που αποκαλεί «ισορροπημένη» προσέγγιση στη σύγκρουση στην Ουκρανία. Η άρνησή του να υπογράψει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η πρόσφατη υπόσχεση για εμβάθυνση της οικονομικής συνεργασίας με τη Μόσχα έχουν ανησυχήσει τους δυτικούς συμμάχους του. Ο Ερντογάν, ο οποίος θα συναντήσει τον Πούτιν την Παρασκευή, είπε τον περασμένο μήνα ότι υπάρχει «σοβαρή πρόοδος» όσον αφορά την επέκταση του Mir στην Τουρκία.

Πέντε από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας, η Vakıfbank, η Ziraat Bank, η İş Bank, η DenizBank και η Halkbank, είναι μέλη του συστήματος πληρωμών Mir, το οποίο αναπτύχθηκε από την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας ως εγχώρια εναλλακτική λύση έναντι της Visa και της Mastercard.

Δύο από αυτές - η DenizBank που ανήκει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η κρατικά ελεγχόμενη Halkbank, διαβόητη για τον υποτιθέμενο ρόλο της σε ένα σχέδιο αποφυγής κυρώσεων των ΗΠΑ στο Ιράν που χρονολογείται από το 2010 - υπέγραψαν στον Mir αφότου ο Πούτιν ξεκίνησε την πλήρη εισβολή του τον Φεβρουάριο. .

Η İş Bank είπε ότι η πολιτική της απαιτεί «αυστηρή συμμόρφωση με όλες τις ισχύουσες κυρώσεις των ΗΠΑ», προσθέτοντας: «Παρακολουθούμε στενά τις κυρώσεις και λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα για να πραγματοποιήσουμε συναλλαγές με κάρτα MIR σύμφωνα με αυτήν την πολιτική».

Η DenizBank δήλωσε: «Δεν εκτελούμε συναλλαγές με τράπεζες που έχουν υποστεί κυρώσεις. Συμμορφωνόμαστε πλήρως με τις διεθνείς κυρώσεις στη Ρωσία». Η Halkbank, η Vakıfbank και η Ziraat Bank δεν απάντησαν σε αιτήματα των Financial Times για σχολιασμό.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας είπε ότι ενώ η Άγκυρα είχε μια μακροχρόνια πολιτική εφαρμογής μόνο κυρώσεων που υποστηρίζονται από τον ΟΗΕ, «είμαστε επίσης εξίσου σταθεροί στην πολιτική μας να μην επιτρέψουμε στην Τουρκία να γίνει κανάλι αποφυγής κυρώσεων».

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για την ενίσχυση της επιβολής, η Mairead McGuinness, επίτροπος οικονομικών υπηρεσιών της ΕΕ, σκοπεύει να επισκεφθεί την Τουρκία τον επόμενο μήνα, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τους σχεδιασμούς. Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε: «Ο Επίτροπος McGuinness επισκέφτηκε πρόσφατα μια σειρά από χώρες για να συζητήσει θέματα που σχετίζονται με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την εφαρμογή των κυρώσεων ειδικότερα, δεδομένης της επιθετικότητας της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας».

Ο Wally Adeyemo, αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, έγραψε σε τουρκικές επιχειρήσεις τον περασμένο μήνα προειδοποιώντας τους για «τις προσπάθειες της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τη χώρα σας για να αποφύγει τις κυρώσεις» και τους κινδύνους «διεξαγωγής συναλλαγών με κυρώσεις με ρωσικές οντότητες».

Οι δυτικές κυρώσεις, που εφαρμόστηκαν σε κύματα μέτρων τις πρώτες εβδομάδες μετά την εισβολή της Ρωσίας, επιδίωξαν να αποκόψουν τις μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες, εταιρείες ενέργειας και αμυντικών εταιρειών και εκατοντάδες ανώτερους αξιωματούχους και πλουσιότερους επιχειρηματίες από την παγκόσμια αγορά.

Ως μέρος της ευρύτερης καταστολής της φοροδιαφυγής των κυρώσεων, οι δυτικές προσπάθειες θα στοχεύσουν άτομα που χειρίζονται πληρωμές για λογαριασμό Ρώσων καθώς και επιχειρήσεις που έχουν βοηθήσει στη δημιουργία παράλληλων δικτύων πληρωμών για τη Μόσχα, σύμφωνα με έναν από τους αξιωματούχους.

Η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα στοχεύσουν επίσης οντότητες που βοηθούν τη Μόσχα στην επεξεργασία των ρωσικών εσόδων από εξαγωγές ή στη διευκόλυνση των εισαγωγών βιομηχανικών ή αμυντικών προϊόντων που απαγορεύονται βάσει των κυρώσεων της Δύσης, δήλωσαν οι τρεις αξιωματούχοι. Άλλα μέτρα που συζητούνται περιλαμβάνουν τη στόχευση περισσότερων ατόμων που εμπλέκονται στις βιομηχανίες λογισμικού, ηλεκτρονικού εμπορίου και ασφάλειας στον κυβερνοχώρο της Ρωσίας, δήλωσαν δύο αξιωματούχοι.

 Εκτός από την Τουρκία, η καταστολή για αποφυγή κυρώσεων στοχεύει χώρες στον Καύκασο, την Κεντρική Ασία και τον Κόλπο, δήλωσαν αξιωματούχοι. «Η Ρωσία θα δοκιμάσει κάθε πόρτα. Και κάθε χώρα πρέπει να έχει επίγνωση ότι θα το παρακολουθήσουμε και θα μιλήσουμε μαζί της», δήλωσε ο Τζέιμς Ο' Μπράιαν, συντονιστής κυρώσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.