Στα άκρα η σύγκρουση Οδυσσέα - Σωκράτη

Τα σημεία της διαφωνίας τους και οι θέσεις των «μονομάχων»
Δεν λέει να κοπάσει ο κορνιαχτός της αντιπαράθεσης ανάμεσα στον Υπουργό Εσωτερικών και τον Γενικό Ελεγκτή με αφορμή τις διαπιστώσεις του δευτέρου για το Υπουργείο Εσωτερικών

Στα άκρα οδηγείται η σύγκρουση που ξέσπασε ανάμεσα σε Υπουργό Εσωτερικών και Γενικό Ελεγκτή, και παράλληλα του δεύτερου με τη Γενική Λογίστρια. Μάλιστα, χθες Σωκράτης Χάσικος και Οδυσσέας Μιχαηλίδης διασταύρωσαν τα ξίφη τους σε πολύ υψηλούς τόνους. Η αντιπαράθεση των δύο συνάγεται σε δέκα σημεία και η «Σημερινή» παρουσιάζει τις θέσεις εκάστου σε κάθε

ένα από αυτά.

1. Ανάδοχος Κόσιης
Σωκράτης Χάσικος: «Τι γίνεται με το θέμα της Μονάδας ΟΕΔΑ της Κόσιης; Ξέρετε, ο σημερινός Γενικός Ελεγκτής ήταν μέσα στην ομάδα που διαπραγματεύθηκε το συμβόλαιο της Κόσιης. Και το θέμα βρίσκεται ενώπιον της Κεντρικής Επιτροπής Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ), όπως το ζήτησε, και η οποία ελέγχεται, περίπου, πλήρως, από τον ίδιο».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Ο Γενικός Ελεγκτής με την παρέμβασή του εμπόδισε, δηλαδή, τον Υπουργό από το να παρανομήσει. Αν δεν είχε πρόθεση να παρανομήσει, όφειλε τουλάχιστον να αναγνωρίσει το λάθος του. Αντί αυτού εξακολουθεί να κατηγορεί τον Γενικό Ελεγκτή. (…) Η συμφωνία που επιτεύχθηκε δεν ήταν μόνο παράνομη, αλλά και ετεροβαρής εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο, κατά τα άλλα, ο Υπουργός επικαλέστηκε ως λόγο που δήθεν θα του επέτρεπε να παρανομήσει».

2. Φοιτητές από το Μπανγκλαντές
Σωκράτης Χάσικος: «Θυμάστε την ιστορία με τους φοιτητές του Μπανγκλαντές, που συντάραξε το παγκύπριο, όπου και πάλι ο Γενικός Ελεγκτής μάς κατηγόρησε στον Γενικό Εισαγγελέα ότι, περίπου, κάνουμε εισαγωγή τρομοκρατών. Το πόρισμα της Αστυνομίας δεν βρήκε τίποτε το μεμπτό για το Υπουργείο Εσωτερικών. Αλλά, ο Γενικός Ελεγκτής δεν βγήκε να απολογηθεί για όλη αυτή την ταραχή που προκάλεσε».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Καθηκόντως στείλαμε το θέμα στον Γενικό Εισαγγελέα. Όταν αυτό δημοσιοποιήθηκε (ουσιαστικά από τον ίδιο τον Υπουργό με δηλώσεις του), ο Υπουργός δήλωσε πως δήθεν ούτε το Υπουργείο Εξωτερικών, ούτε η Αστυνομία μπορούσαν να διαβεβαιώσουν ότι τα έγγραφα των φοιτητών είναι πλαστά και ότι δήλωναν πως ‘‘φαίνεται να είναι πλαστά’’. Ακολούθησαν οι οδηγίες του Γενικού Εισαγγελέα για αστυνομική έρευνα. Είναι αντιληπτό πως κάποιοι στο Μπανγκλαντές οργάνωναν τη μεταφορά των φοιτητών και κάποιος μπορεί εύκολα να υποθέσει πως αυτοί ετοίμασαν τα πλαστά έγγραφα. Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο που δεν κατέστη δυνατή η στοιχειοθέτηση ποινικών αδικημάτων σε ξένη χώρα. Δεν είναι όμως αυτή όλη η αλήθεια. Η Αστυνομία εντόπισε πλαστά έγγραφα, αυτά που κατά τον Υπουργό δεν μπορούσαν να εντοπιστούν. Αυτό δε που φάνηκε, είναι ότι οι διαδικασίες ήταν διάτρητες, και μετά τη δική μας παρέμβαση έχουν αλλάξει. Αυτό θα έπρεπε να είχε πράξει και ο Υπουργός. Να στείλει το θέμα στον Γενικό Εισαγγελέα και να εισαγάγει σωστές διαδικασίες. Αντί αυτού, αγνόησε την ύπαρξη πλαστών εγγράφων και επέλεξε μη σύννομες διαδικασίες, που τώρα εγκαταλείπονται. Αυτοί που με βεβαιότητα ωφελήθηκαν είναι οι κολεγιάρχες, και όχι το δημόσιο συμφέρον».

3. Κεντρικό Σφαγείο Κοφίνου και σύζυγος Γενικής Λογίστριας
Σωκράτης Χάσικος: «Καλά, δεν γνωρίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία ότι ο σύζυγος της Γενικής Λογίστριας του Κράτους είναι ο κατ’ εξοχήν ανταγωνιστής στου κρατικού Σφαγείου Κοφίνου και παρεμποδίζει την πώληση, ακόμα και την ενοικίαση του Σφαγείου; Γιατί αυτά τα ‘‘δύο μέτρα και δύο σταθμά’’;»

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Ο σύζυγος της Γενικής Λογίστριας προσέφυγε στα δικαστήρια και εξασφάλισε διάταγμα κατά του Υπουργείου Εσωτερικών από τον Ιούνη του 2014, σήμερα ξαφνικά εγείρεται δήθεν θέμα για τη Γενική Λογίστρια, την ίδια περίοδο που αυτή καθηκόντως πρωτοστατεί ως Πρόεδρος της ΚΕΑΑ στη διασφάλιση των συμφερόντων του Κράτους για την υπόθεση της Κόσιης και αποκαλύπτει το ετεροβαρές της συμφωνίας που είχε συνάψει ο Υπουργός. Η υποχρέωση του Υπουργού για τήρηση της νομιμότητας στο θέμα του Σφαγείου της Κοφίνου, αλλά και στα άλλα θέματα, πέραν από συνταγματική υποχρέωσή του (επί τούτου έδωσε επίσημη διαβεβαίωση όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του), προκύπτει και ως αναγκαιότητα για σκοπούς δικής του προστασίας, αλλά κυρίως του θεσμού που υπηρετεί, ώστε να μην μπορούν να διατυπωθούν αιχμές ότι πράττει όπως πράττει, περιφρονώντας τους νόμους, για εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων».

4. Εάν δικαιούται ή όχι η Γενική Λογίστρια να παρευρίσκεται σε συσκέψεις
Σωκράτης Χάσικος: «Η Γενική Λογίστρια δεν έχει καν δικαίωμα στην πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με τα συμφέροντα του συζύγου της. Άρα, ναι, υπάρχει θέμα τάξης για την Ελεγκτική Υπηρεσία και για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Και καλά θα κάνει ο Γενικός Εισαγγελέας να διερευνήσει το θέμα. Έχω μιλήσει με τον Γενικό Εισαγγελέα. Θα έχει σήμερα - αύριο όλα τα στοιχεία για να προχωρήσει στη διερεύνηση. Ουδείς είναι υπεράνω του Νόμου, μη εξαιρουμένων του Γενικού Ελεγκτή και της Γενικής Λογίστριας.

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Στη σύσκεψη της 3ης Δεκεμβρίου 2015 η Γενική Λογίστρια προσκλήθηκε και καθηκόντως εκπροσωπήθηκε, αφού το θέμα αφορούσε δημόσια σύμβαση που εμπίπτει αποκλειστικά στις αρμοδιότητες του Γενικού Λογιστηρίου. Επ’ αυτού ουδέν μεμπτό υπάρχει, έστω και αν ο σύζυγός της ενδιαφέρεται για την υπόθεση και στράφηκε με ένδικα μέσα κατά της Δημοκρατίας, με το αιτιολογικό ότι παραλείπει να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της, που απορρέουν από το κοινοτικό δίκαιο περί κρατικών ενισχύσεων. Το μεμπτό θα υπήρχε αν η Γενική Λογίστρια παρίστατο η ίδια αυτοπροσώπως στη σύσκεψη. Αυτό είναι η δική μας άποψη και γι' αυτό δεν θέσαμε οποιοδήποτε θέμα. Αν ο Υπουργός πίστευε ότι η Γενική Λογίστρια παρανομεί ή διαπράττει πειθαρχικό παράπτωμα, όφειλε να την καταγγείλει στον Υπουργό Οικονομικών, που είναι η αρμόδια Αρχή της, ή και στον Γενικό Εισαγγελέα. Γιατί δεν το έπραξε;

5. Πολεοδομικές Ζώνες
Σωκράτης Χάσικος: «Η Ετήσια Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή αφορά αναβαθμίσεις που έκανε η προηγούμενη Κυβέρνηση. Συμφωνήσαμε με τα ευρήματα του ΓΕ και αυτό καταγράφεται και μέσα στην επιστολή που του έχουμε αποστείλει για να σχολιάσουμε αυτά τα ευρήματα. Εκείνο που παρέλειψε ο ΓΕ είναι, πρώτον: Δεν πήρε κανένα φάκελο από το Υπουργείο. Δεύτερον, για πρώτη φορά, ερωτά τον προηγούμενο Υπουργό, την κα Μαύρου, που δεν είναι κυβέρνηση σήμερα, γιατί προχώρησε στην τροποποίηση των εισηγήσεων της Πολεοδομίας σε σχέση με την αναβάθμιση των ζωνών. Η τρίτη παράλειψη είναι ότι ο ΓΕ δεν έθεσε υπόψη μας την απάντηση της κας Μαύρου για να τη σχολιάσουμε. Αυτό το γεγονός, ειδικά, συνιστά παράλειψη του ΓΕ και αν δεν υπήρχε αυτό το πάθος του ΓΕ εναντίον του ΥΠΕΣ και του Υπουργού, θα το έβλεπα επιεικώς. Δυστυχώς, αυτό μάς οδήγησε κάπου αλλού. Στο να λέει η κα Μαύρου ότι σε δύο περιπτώσεις, η ευθύνη είναι του σημερινού Υπουργού. Η κα Μαύρου πήγε στο Υπουργικό Συμβούλιο, όταν διαπίστωσε ότι δύο από τις επτά περιπτώσεις που ήθελε η ίδια να κάνει ανατροπή, παρά τις περί αντιθέτου απόψεις των υπηρεσιακών, δεν συμπεριλήφθηκαν στην εν λόγω απόφαση και είπε: Εκ παραδρομής δεν μπήκαν αυτές οι δύο υποθέσεις μέσα στην απόφαση. Αυτό, δεν είναι απλώς ενημέρωση αλλά απόφαση Υπουργικού. Συνεπώς, ο Υπουργός δεν είχε δικαίωμα να πράξει διαφορετικά. Εμείς, λοιπόν, λειτουργήσαμε στη βάση της απόφασης του Υπουργικού».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Όσον αφορά την έρευνα για τις πολεοδομικές ζώνες και την αναφορά του Υπουργού για τις δήθεν τρεις παραλείψεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, απαντώνται στην ίδια την Έκθεση. Στον ίδιο τον Υπουργό δεν υπήρχε λόγος να σταλεί η έκθεση μετά τα σχόλια της τέως Υπουργού, αφού δεν υπήρξε διαφοροποίηση των ευρημάτων μας. Όσον αφορά τη δήθεν μη εξασφάλιση στοιχείων από φακέλους του ίδιου του Υπουργείου, αυτό δεν ευσταθεί. Οφείλει επίσης ο Υπουργός να παραδεχθεί ότι, επί δικής του Υπουργίας, το Υπουργείο του υλοποίησε τον Ιούνιο του 2013 την τροποποίηση των πολεοδομικών ζωνών σε δύο περιπτώσεις (Άγιος Τύχωνας και Πάνω Πολεμίδια) κατά μεμπτό τρόπο, αφού υλοποιήθηκε τροποποίηση των ζωνών, η οποία ήταν διαφορετική από αυτή που είχε αποφασίσει το Υπουργικό Συμβούλιο (της προηγούμενης κυβέρνησης)».

6. Τουρκοκυπριακές περιουσίες
Σωκράτης Χάσικος: «Επί Υπουργίας μου, οι περιπτώσεις στις οποίες επετράπη η πώληση τ/κ περιουσίας μετρούνται πάνω στα δάκτυλα του ενός χεριού. (…) Έχει μπει μια τάξη σε αυτό το θέμα. Αυτά που βρήκε ο ΓΕ τα βρήκαμε και εμείς, είναι στο παρελθόν. Εκεί που διαφωνήσαμε με τον ΓΕ είναι στο τι προέκυψε με θέματα ανταλλαγής περιουσιών. Είχαμε την περίπτωση ενός επιχειρηματία με μια τεράστια έκταση γης, που αναπτύσσεται, εντός της οποίας υπήρχε ένα μικρό τ/κ τεμάχιο. Τέθηκε στον τότε Υπουργό από τον επιχειρηματία πρόταση για ανταλλαγή με άλλο τεμάχιο. Ο Υπουργός τότε -και πολύ σωστά- προχώρησε σε αυτήν την ανταλλαγή. Μάλιστα, η αξία του τεμαχίου που παραχώρησε ο επιχειρηματίας είναι μεγαλύτερη από την αξία του τ/κ τεμαχίου. Κάτι παρόμοιο έγινε και με την περιουσία κάποιου άλλου μεγαλοεπιχειρηματία. Ο ΓΕ είπε ότι δύο από τους λειτουργούς διαχείρισης τ/κ περιουσιών, τύχαινε τότε ο σύζυγός τους να εργάζεται σε αυτούς τους επιχειρηματίες. Ο σύζυγός τους δεν είχε καμία σχέση με τις ανταλλαγές, αλλά ο ΓΕ θεώρησε ότι αυτό είναι επιλήψιμο. Δικαίωμά του. Μου απέστειλε μια καταπελτική επιστολή και μου ζητούσε, πέραν των σχολίων, να προχωρήσω και σε πειθαρχική έρευνα. Σε συνεννόηση με τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου, προχώρησα σε μια κατ’ αρχήν έρευνα. Διαπίστωσα ότι δεν υπήρχε εμπλοκή των συζύγων στη διαδικασία. Ο Ελεγκτής εισηγείται. Εγώ, είμαι η αρμόδια Αρχή. Να σημειώσω ότι ο Γενικός Διευθυντής προχωρεί και σε δεύτερη πειθαρχική έρευνα».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Με βάση στοιχεία που διαβίβασε στον Γενικό Εισαγγελέα η Υπηρεσία μας, οι δύο λειτουργοί φαίνεται να υπέβαλλαν γραπτώς εισηγήσεις στους ανωτέρους τους για θετική αντίκριση των προτεινόμενων ανταλλαγών και σε καμία περίπτωση ο ρόλος τους δεν ήταν απλώς διεκπεραιωτικός. Εκφράσαμε δε την άποψη ότι η στάση του Υπουργού δεν είναι σύμφωνη με τις εξουσίες που του παρέχονται στον περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμο, ως προς τον χειρισμό καταγγελιών που τίθενται ενώπιόν του σε τέτοιες περιπτώσεις. (…) Το μόνο, λοιπόν, που κάναμε είναι να ζητήσουμε γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Σε καμία περίπτωση δεν ενεργήσαμε με τρόπο που θα μπορούσε να εκληφθεί ότι θεωρούμε πως η άποψή μας θα επιβληθεί επί του Υπουργού, όπως λανθασμένα ο ίδιος τώρα ισχυρίζεται».

7. Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
Σωκράτης Χάσικος: «Επειδή είδα και την ανακοίνωση της Γενικής Λογίστριας, καλώ τον Γενικό Ελεγκτή να κάνει ένα γύρο στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και να μιλήσει με τους υπαλλήλους. Εκεί, θα μάθει πολλά».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Για τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, ο Υπουργός μπορεί να ανατρέξει στην Έκθεσή μας. Ακόμη και στην εισαγωγή, μπορεί να βρει την εξής αναφορά, η οποία μιλά αφ’ εαυτής: ‘‘Για τα θέματα κακοδιαχείρισης, σημαντικά θεωρώ τα ευρήματά μας για τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (Κεφ. Γ, Παρ. 2.2.5). Οι υποθέσεις που αφορούν τις εξαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων σε τρίτη χώρα και την επιστροφή τους στην Κύπρο, την εξέταση ένστασης για κατάσχεση προϊόντων, τον έλεγχο Έκτακτου Σχεδίου Καταπολέμησης της Ψευδοπανώλης και την προσφορά για τη συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και τελική διάθεση ζωικών αποβλήτων, δεικνύουν, κατά την άποψή μας, συμπεριφορά των ασκούντων δημόσια εξουσία μη συνάδουσα με την υποχρέωσή τους να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον. Όταν μάλιστα τόσο πολλές περιπτώσεις εντοπίζονται σε ένα μόνο Τμήμα, το μέγεθος του προβλήματος καθίσταται πρόδηλο’’».

8. Κριτική
Σωκράτης Χάσικος: «Δεν μπορεί ο Γενικός Ελεγκτής να κατηγορεί συνεχώς τον ΥΠΕΣ ότι παραβαίνει τους Νόμους και να αφήνει να νοηθεί ότι έχω συμφέροντα. Ο ΓΕ προτού μιλήσει, πρέπει/οφείλει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένος. Δυστυχώς, ο ΓΕ έχει αποτύχει».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Η όποια κριτική από τον Υπουργό προς τον Γενικό Ελεγκτή είναι απόλυτα θεμιτή και δεκτή».

9. Αλλαγή καθεστώτος ανεξάρτητων αξιωματούχων
Σωκράτης Χάσικος: «Θα πρέπει να υπάρχει όριο στα χρόνια θητείας των ανεξάρτητων αξιωματούχων. Δεν μπορεί να διορίζεται ένα άτομο εφ’ όρου ζωής, ώς τα 68 του. Ούτε Αρχιεπίσκοπο διορίζουμε, ούτε Βασιλιά, ούτε Αυτοκράτορα».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: « Όταν η κριτική του ΥΠΕΣ περιλαμβάνει συγκεκαλυμμένες απειλές ότι δήθεν θα αλλάξει το Σύνταγμα, ώστε να τερματιστεί ενωρίτερα η θητεία του Γενικού Ελεγκτή, αυτό κατάφωρα συνιστά αδικαιολόγητη παρέμβαση. Από τις βασικές αρχές για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας των Ελεγκτικών Υπηρεσιών, που περιλήφθηκαν στη Διακήρυξη του Μεξικού το 2007, το σημείο (2) είναι το ακόλουθο: ‘‘Η ανεξαρτησία των επικεφαλής των Ελεγκτικών Υπηρεσιών, περιλαμβανομένης της ασφάλειας εργοδότησης και της νομικής ασυλίας, κατά τη συνήθη άσκηση των καθηκόντων τους’’. Οι πιο πάνω αρχές υιοθετήθηκαν το 2011 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με την Απόφαση της Α/66/209».

10. Πρόβλημα με Υπουργούς
Σωκράτης Χάσικος: «Κι άλλοι Υπουργοί έχουν πρόβλημα με τον Γενικό Ελεγκτή, όμως εγώ είμαι ο μόνος που αντιδρά και θα συνεχίσω να το πράττω χωρίς φόβο».

Οδυσσέας Μιχαηλίδης: «Τα θέματα περί ΠΑΣΥΔΥ και άλλων Υπουργών δεν θα τα σχολιάσουμε. Είναι τόσο αβάσιμα που δεν αξίζουν καν σχολιασμού».

Απέτυχε…
Σημειώνεται, πάντως, πως πέραν των σημείων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, ο Υπουργός Εσωτερικών στις χθεσινές του δηλώσεις τόνισε: «Υπάρχει θέμα τάξης για τον Γενικό Ελεγκτή και τη Γενική Λογίστρια. Κάλεσα τον Γενικό Εισαγγελέα να διερευνήσει το όλο ζήτημα. Μίλησα με τον Γενικό Εισαγγελέα και σήμερα - αύριο (χθες - σήμερα) θα έχει τα στοιχεία». Σύμφωνα, εξάλλου, με τον Σωκράτη Χάσικο, «ο Γενικός Ελεγκτής πριν να μιλήσει πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένος, να νιώθει υπερβέβαιος για τη διερεύνηση που έκανε και ότι μέσα από τη δημοσιοποίηση δεν θα διασύρει, δεν θα προσβάλει και δεν θα διαπομπεύσει κανένα. Δυστυχώς, απέτυχε σε τούτο», πρόσθεσε.

Απαντώντας σε ερώτηση αν θεωρεί ότι κρύβονται συμφέροντα πίσω από τις ενέργειες του Γενικού Ελεγκτή, ο Υπουργός Εσωτερικών είπε ότι «δεν νομίζω να υπάρχει οποιοδήποτε συμφέρον», προσθέτοντας ότι «δεν κάνει σωστά τη δουλειά του. Ξεφεύγει από τα όρια του νόμου και του Συντάγματος». Σύμφωνα με τον ίδιο, «το χειρότερο που γίνεται από πλευράς του είναι ότι προχωρεί σε δημοσιοποίηση ή καταγγελία χωρίς να έχει τεκμηριώσει αυτά που διερεύνησε». Σε σχόλιο δημοσιογράφου ότι υπάρχει θεσμική κρίση ξεκαθάρισε ότι «υπάρχει διαφωνία, μάλιστα έντονη, αλλά δεν παύσαμε να λειτουργούμε». Στις εν λόγω αναφορές δεν υπάρχει σχόλιο του Γενικού Ελεγκτή, πέραν από αυτό που αναφέρεται στο σημείο 8.

Απάντηση Ε. Μαύρου σε Χάσικο
ΣΤΑ όσα ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών γύρω από το πρόσωπό της απαντά η τέως ΥΠΕΣ Ελένη Μαύρου: «Μου δημιουργείται η εντύπωση ότι ο κ. Χάσικος απλώς προσπαθεί να στρέψει την προσοχή μακριά από τα πολύ σοβαρά προβλήματα που κατήγγειλε και ο Γενικός Ελεγκτής για το Υπουργείο του. Το ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε παρανομία ή παρατυπία το ξεκαθαρίζει εμφαντικά και ο Γενικός Ελεγκτής στην έκθεσή του, το ξεκαθαρίζει απόλυτα ο ίδιος ο νόμος, τον οποίο -φαντάζομαι- έχει υπόψη του ο κ. Χάσικος. Υπενθυμίζω ότι σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, οι αποφάσεις ελήφθησαν από τον ίδιο. Αν θεωρούσε τις εισηγήσεις μου ατεκμηρίωτες είχε όλο τον χρόνο -και την εξουσία- να τις αλλάξει. Ο κ. Χάσικος δημιουργεί την εντύπωση ότι απλώς θορυβεί, προσπαθώντας να στρέψει την προσοχή μακριά από τις δικές του ευθύνες».