Όταν οι κυπριακές ακτές γέμισαν πτώματα Αρμενίων από σφαγή Αδάνων

Το 1909, ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β’ διέταξε τη σφαγή του αρμένικου πληθυσμού των Αδάνων. Συνολικά 300.000 Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους, ενώ 4.437 κατοικίες καταστράφηκαν. Μετά τη σφαγή, που διήρκεσε ολόκληρο τον Απρίλιο, διαμελισμένα πτώματα Αρμενίων ξεβράζονταν στις κυπριακές ακτές από την Κιλικία.

Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν αναφορές για πτώματα που επέπλεαν σε Λάπηθο, Άγιο Επίκτητο, Άγιο Αμβρόσιο και τη χερσόνησο της Καρπασίας. Οι περίπου 2000 πρόσφυγες που κατάφεραν να επιζήσουν, κατέφυγαν στην Κύπρο

και κυρίως στη Λάρνακα. Πολλοί επέστρεψαν πίσω ένα χρόνο μετά. Όσοι έμειναν, ξεκίνησαν μια νέα ζωή στο νησί.

Πέρα από τα νέα σπίτια, οι Αδανίτες πρόσφυγες άρχισαν να κτίζουν ένα μικρό παρεκκλήσι για τις λατρευτικές τους ανάγκες. Λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων, η ανέγερσή του σταμάτησε. Το 1912, μετά από άδεια που έδωσε ο Αρμένιος Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, Χοβαννές Αρσιαρουνί, διενεργήθηκε έρανος και έτσι την 1η Απριλίου του 1913 οι εργασίες ολοκληρώθηκαν.

Η εκκλησία που αφιερώθηκε στον Άγιο Στέφανο, προστάτη των Αδάνων, αποτελεί το πρώτο μνημείο της Διασποράς αφιερωμένο στα θύματα της σφαγής των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η αναμνηστική επιγραφή στην είσοδο της Εκκλησίας είναι αφιερωμένη «στη μνήμη των μαρτύρων της Κιλικίας, 1η Απριλίου 1909».

Αναμνηστική φωτογραφία από την πρώτη Θεία Λειτουργία. Η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στη Λάρνακα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα τραγικά γεγονότα της Σφαγής των Αδάνων και αποτελεί το πρώτο μνημείο σε ολόκληρη την Αρμενική Διασπορά εις μνήμην των μαρτύρων των σφαγών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η εκκλησία λειτουργήθηκε πρώτη φορά στις 20/05/1914 από τον Ανώτερο Αρχιμανδρίτη Σεροβπέ Σαμβελιάν. Ο καθαγιασμός έγινε στις 30/06/1918 από τον Αρχιεπίσκοπο Τανιέλ Χακοπιάν. Το 1909, η δεσποινίδα Ρεβέκκα Κομιτασιάν λειτούργησε ένα αρμενικό σχολείο δίπλα στην εκκλησία. Αργότερα, ο Επίσκοπος Αδάνων Μουσιέγ Σεροπιάν το επισκέφθηκε και εξασφάλισε χρήματα για την ανέγερση ενός μεγαλύτερου σχολικού κτιρίου. Το νέο σχολείο ονομάστηκε Εθνικό Σχολείο Μουσεγιάν. Μετά τη μεγάλη γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 και το δεύτερο προσφυγικό κύμα που ήρθε στην Κύπρο, το σχολικό κτίριο επεκτάθηκε και ολοκληρώθηκε το 1923. Μετονομάστηκε σε Εθνικό Αρμένικο Σχολείο.

Στις αρχές του 1940, ο Δήμος Λάρνακας αποφάσισε να αλλάξει την ονομασία της οδού Χατζησταύρου στην οποία ήταν η Αρμένικη Εκκλησία. Λόγω των πολλών αρμένικων κτιρίων που βρίσκονταν στην περιοχή, η οδός μετονομάστηκε σε «Οδό Αρμένικης Εκκλησίας». Από το 1974 η Εκκλησία λειτουργείται δύο φορές τον μήνα.

Με πληροφορίες από: Διάλεξη Αλέξανδρου – Μιχαήλ Χατζηλύρα για τα 100 χρόνια από τη Γενοκτονία των Αρμενίων

Πηγή: Κυπριακός Χρονογράφος