Ολοκληρώνεται μέχρι τον Σεπτέμβριο η Εθνική Στρατηγική Τροόδους

Σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη του Τροόδους, αλλά και τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρωθούν για την επίτευξη αυτού του στόχου, ανέδειξαν οι διαπιστώσεις των μελετητών του Εργαστηρίου Αγροτικού Χώρου της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας που προέβησαν σε καταγραφή και διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης, στο πλαίσιο της εκπόνησης της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων του Τροόδους. Η εκπόνηση της Στρατηγικής άρχισε τον περασμένο Σεπτέμβριο και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον ίδιο μήνα, φέτος. Σύμφωνα με τους μελετητές, το Τρόοδος μπορεί να

Σήμερα πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο το «1ο Συνέδριο των Επιστημονικών και Τεχνικών Επιτροπών για την Αναγέννηση του Τροόδους», που αποσκοπεί στην ευρύτερη ανταλλαγή απόψεων επί των εισηγήσεων που προκύπτουν μετά και την ολοκλήρωση της Α΄ Φάσης της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους.

Στην Α’ φάση της υπό εκπόνηση Στρατηγικής έγινε μελέτη, βασισμένη στη συλλογή στοιχείων, στις διαβουλεύσεις και στην ανάλυση και εξαγωγή σημαντικών επιστημονικών διαπιστώσεων σε όλα τα πεδία.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε χαιρετισμό του στην τελετή έναρξης του Συνεδρίου, που θα ολοκληρωθεί στις 22 Ιουνίου, τόνισε ότι «αναγνωρίζοντας αφενός τα προβλήματα και τις αδυναμίες που αντιμετωπίζουν οι ορεινές κοινότητες και το συνεπαγόμενο και πολυδιάστατο υψηλό κόστος της εγκατάλειψης της περιοχής και αφετέρου τη δυναμική και τις προοπτικές της, στόχος μας είναι η ανάπτυξη του Τροόδους μέσα από την υιοθέτηση και την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδιασμού Ανάπτυξης», και εξέφρασε την αποφασιστικότητά του για εφαρμογή αυτού του Σχεδιασμού, ώστε η περιφέρεια του Τροόδους να συγκροτηθεί ως ενιαία αναπτυξιακή οντότητα και να αναδειχθεί σε ελκυστικό τόπο διαβίωσης και δραστηριοποίησης.

Συνέχισε λέγοντας πως η υπό εκπόνηση στρατηγική αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που ανταποκρίνεται πλήρως στους στόχους που έχει θέσει η Κυβέρνηση για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, απαραίτητες για την αναγέννηση των ορεινών κοινοτήτων Τροόδους.

Ο Πρόεδρος είπε ότι ήδη προωθείται μία από τις πρώτες και βασικές εισηγήσεις των μελετητών, αυτή της υιοθέτησης Ολοκληρωμένης Πολιτικής Ανάπτυξης για την ορεινή Κύπρο, μέσω της θεσμικής και νομικής κατοχύρωσης του όρου «ορεινότητα», προσθέτοντας πως με τον τρόπο αυτό θα γίνει κατορθωτή η εξειδίκευση σχεδίων και χρηματοδοτικών προγραμμάτων που θα αποσκοπούν στη δημιουργία ανταγωνιστικής αγροτικής οικονομίας. «Κάτι που αναμένεται να επιτύχουμε μέσα από τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής γεωργικής ανάπτυξης, με συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις, την προώθηση της μεταποίησης και των ποιοτικών χαρακτηριστικών εμβληματικών αγροτροφίμων, με τον παράλληλο νομικό καθορισμό της έννοιας ‘βιοτεχνία’ και ‘οικοτεχνία’».

Για το ζήτημα της αναστροφής της πληθυσμιακής αποψίλωσης, ο Πρόεδρος είπε πως η Κυβέρνηση προχωρά στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής στήριξης και προσέλκυσης πληθυσμού, με μέτρα και κίνητρα για τη διαμόρφωση συνθηκών κατοικίας, απασχόλησης και διαβίωσης.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, η εθνική στρατηγική για τις ορεινές κοινότητες θα είναι έτοιμη το αργότερο τον Σεπτέμβρη για να αρχίσει η υλοποίηση των συγκεκριμένων εισηγήσεων.

Πρόσθετα, υπέδειξε, στόχος είναι η διαμόρφωση ενός προτύπου ορεινού κυπριακού τουρισμού προσαρμοσμένου στο φυσικό, πολιτιστικό και οικιστικό περιβάλλον της περιοχής Τροόδους.

Εχουν, επίσης, διατυπωθεί σχετικές κατευθύνσεις και προτάσεις για τις αναγκαίες προσαρμογές που απαιτούνται ειδικά στην ορεινή περιοχή του Τροόδους, ώστε να υπάρξει μια αποτελεσματική οικιστική, πολεοδομική και χωροταξική πολιτική στο πλαίσιο μιας αειφόρου και ολοκληρωμένης ανάπτυξης, ανέφερε.

Για την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού, είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει αποφασίσει την ενεργοποίηση μηχανισμού οριζόντιου συντονισμού των τομεακών πολιτικών και παρεμβάσεων των κυβερνητικών Υπηρεσιών στην περιφέρεια Τροόδους. Ως προς τούτο, έχει διοριστεί διυπουργική και καθοδηγητική επιτροπή με αρμοδιότητα τον συντονισμό και την εφαρμογή της ολοκληρωμένης πολιτικής ανάπτυξης για την ορεινή Κύπρο. Χαρακτήρισε δε ως εξαιρετικής και καθοριστικής σημασίας την απόφαση τον διορισμό τεχνικών επιτροπών και εξειδικευμένων ομάδων εργασίας σε επίπεδο Υπουργείων, για διαβούλευση με την επιστημονική ομάδα κατά τον καθορισμό των σχεδίων δράσης της.

Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διόρισε τον Γιαννάκη Παπαδούρη Επίτροπο Ορεινών Κοινοτήτων, άνευ απολαβών κατ’ απαίτηση του ιδίου, για να δώσει, όπως είπε, έμφαση στον ρόλο που πρέπει να διαδραματίζει αλλά και στον λόγο που έχει στη διαμόρφωση πολιτικής. Ο κ. Παπαδούρης ήταν ο Σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, συντονιστής της ετοιμασίας του στρατηγικού σχεδιασμού ανάπτυξης των ορεινών κοινοτήτων του Τροόδους και κοινοτάρχης Καλοπαναγιώτη.

Φάση Α’: Η διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης

Αναφερόμενος στο παράδειγμα του Καλοπαναγιώτη, που έχει αναγνωριστεί σε διεθνές επίπεδο ως πρότυπο αναβίωσης ορεινής κοινότητας, ο Γιαννάκης Παπαδούρης, τόνισε ότι στόχος είναι από τώρα και στο εξή, κάθε Υπουργείο, κάθε κοινοτικό συμβούλιο, κάθε φορέας και επιχειρηματίας να ακολουθεί τον ίδιο οδικό αναπτυξιακό χάρτη για την ανάπτυξη και αναβίωση του Τροόδους, ανακόπτοντας την ασυντόνιστη και μη ορθολογική ανάπτυξη που παρατηρείται σήμερα προς ικανοποίηση, αποσπασματικά, των κοινοτήτων.

Ο ίδιος έχει αναλάβει με ιδία έξοδα τόσο το κόστος εκπόνησης της Στρατηγικής όσο και τα έξοδα λειτουργίας του Γραφείου για την παρακολούθηση, τον συντονισμό και την στήριξη των μελετητών. Ένα κόστος, το οποίο μέχρι στιγμής ανήλθε στις 200 χιλιάδες ευρώ, ενώ μέχρι την ολοκλήρωση της εκπόνησης της Στρατηγικής αναμένεται επιπλέον δαπάνη.

Όπως εξήγησε ο κ. Παπαδούρης, στο πλαίσιο της διάγνωσης της υφιστάμενης κατάστασης, οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Αγροτικού Χώρου της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας, επισκέφθηκαν μία προς μία τις 114 κοινότητες της περιοχής μελέτης για να καταγράψουν τα δεδομένα.

«Η καταγραφή αυτή έδειξε ότι ο Τροοδίτης ξέρει να επιβιώνει και να δημιουργεί. Για παράδειγμα εντοπίσαμε ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, βιοτεχνικών, τουριστικών και εμπορικών, αλλά και υπηρεσιών, οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα αναγνώρισης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται» σημείωσε.

Οι μελετητές έχουν συνοψίσει τα απορρέοντα θέματα από τη διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης σε περίπου είκοσι θεματικές κατηγορίες.

Σύμφωνα με τον Διευθυντή του Εργαστηρίου Αγροτικού Χώρου της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Δημήτρη Γούσιο, από τη διάγνωση προέκυψε ότι οι βασικές τάσεις και ισχυρά φαινόμενα, όπως γήρανση του πληθυσμού, συνέχιση της εξόδου κυρίως από τις απομονωμένες περιοχές, έλλειψη ανταγωνιστικότητας κλπ, συνεχίζουν να υφίστανται.

Παράλληλα, διαγνώστηκαν ενδείξεις (επιστροφή οικογενειών, ενίσχυση βιοτεχνιών κλπ.) καθώς και ενδιαφέρουσες ενδογενείς αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, οι οποίες ωστόσο δεν εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής Τροόδους. Αυτές οι ενδείξεις, σημείωσε ο κ. Γούσιος, μπορούν να στρέψουν την περιοχή προς μια ανάπτυξη πιο ενδογενή και βιώσιμη, και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το υφιστάμενο παραγωγικό δυναμικό, καλές υποδομές, τα υψηλής ποιότητας και ισχυρής ταυτότητας προϊόντα που διαθέτει το Τρόοδος, η θέληση των τοπικών δρώντων να οργανωθούν σε κλίμακες ευρύτερες των κοινοτήτων βασιζόμενοι στην κοινή τους ταυτότητα και στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της περιοχής.

Σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης, τα ζητήματα που αναδεικνύονται, όπως ανέφερε, αφορούν την οριζόντια συνεργασία μεταξύ διαφόρων τμημάτων, όπως για παράδειγμα στο θέμα των αδειοδοτήσεων, καθώς και την έλλειψη ισχυρών μορφών συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των κοινοτήτων.

Στη βάση των παραπάνω διαπιστώσεων, διατυπώθηκε ένα «επιθετικό σενάριο», όπως το αποκάλεσε ο κ. Γούσιος, προσανατολισμένου προς «την επανάκτηση και ενίσχυση της εδαφικής συνοχής του Τροόδους μέσω της διαμόρφωσης ενός αειφορικού και πιο λειτουργικού πλαισίου διαβίωσης, σε συνδυασμό με την αύξηση της αξίας των τοπικών πόρων (αγροτρόφιμα, τουρισμός κλπ) και την προσέλκυση πληθυσμού).

Ως θέματα στρατηγικής σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη του Τροόδους, η διάγνωση ανέδειξε την υιοθέτηση της αρχής της ορεινότητας και διαμόρφωση εθνικής ορεινής πολιτικής, την πολιτική υποδοχής νέου πληθυσμού, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, τη διαμόρφωση πολεοδομικού πλαισίου προσαρμοσμένου στην ορεινότητα της περιοχής, την εξισορρόπηση των αρχών της προστασίας και της ανάπτυξης σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, τη βελτίωση της εξωτερικής και εσωτερική συνδεσιμότητας του Τροόδους και τις παραγωγικές δομές (βιοτεχνικές περιοχές, κτηνοτροφικές ζώνες κ.α) και τον συντονισμό για την εφαρμογή της Στρατηγικής, μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών, φορέων του δημοσίου και φορέων του Τροόδους.

Σύμφωνα με τον κ. Γούσιο, το Τρόοδος, με τους πόρους και τις βασικές υποδομές που διαθέτει αλλά και το ευνοϊκό περιβάλλον που διαμορφώνουν οι ευρωπαϊκές πολιτικές και οι καταναλωτές για το βουνό, μπορεί να αποτελέσει γρήγορα, ένα παράδειγμα βιώσιμης διαχείρισης και ανάπτυξης ορεινών περιοχών στην ΕΕ.

Προϋπόθεση για μια εθνική πολιτική για το Τρόοδος, όπως τόνισε, είναι η ενσωμάτωση της αρχής της ορεινότητας, έννοια που εκφράζει τις ιδιαίτερες χωρικές και αναπτυξιακές συνθήκες και δυσκολίες των ορεινών περιοχών, αλλά και την ανάγκη σχεδιασμού ειδικών πολιτικών για την ανάπτυξή τους.

Επόμενα βήματα

Η β` φάση της εκπόνησης της μελέτης περιλαμβάνει την πραγματοποίηση τριών συναντήσεων των επιστημονικών και τεχνικών ομάδων των εμπλεκόμενων υπουργείων, στη διάρκεια των οποίων θα προσεγγιστούν τα ζητήματα 20 θεματικών ομάδων. Στην πρώτη συνάντηση που ξεκίνησε σήμερα συμμετέχουν 26 καθηγητές και ειδικοί ερευνητές. Στον επόμενο μήνα θα ακολουθήσει η διεξαγωγή των υπόλοιπων δύο πολυθεματικών συνεδρίων. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα των εργασιών αυτών των συνεδρίων, θα αποτελέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση των αναλυτικών σχεδίων δράσης και επιχειρησιακού σχεδίου για το Τρόοδος.

Πηγή: ΚΥΠΕ